Medya Ekonomisi ve İşletmeciliği Final 10. Deneme Sınavı

5953 sayılı kanun, Türkiye’de yayımlanan süreli yayınlarla haber, fotoğraf ajanslarında veya benzeri yayın kuruluşlarında ve basımevlerinde, her türlü fikir ve sanat işlerinde çalışan ve iş kanunundaki işçi tanımı dışında kalan başyazarlık, sorumlu müdürlük, yazı işleri müdürlüğü, haber alma şefliği, muhabirlik, çevirmenlik, foto muhabirliği, ressamlık, karikatüristlik, gazete müdürlüğü, idare müdürlüğü gibi işlerde çalışanlar kanuna göre gazeteci sayılmakta ve kanun kapsamına girmektedir. Doğru cevap D'dir.

İlk katmanda, İnternet altyapısı sağlayan şirketler (eşdeyişle, telekomünikasyon şirketleri, İnternet servis sağlayıcıları, İnternet’in belkemiğini taşıyanlar, son erişimi sağlayan şirketler ve kullanıcıları ağa bağlayacak donanımı üretenler) yer alır.

İdari ve mali açıdan Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olan meslek birlikleri şöyledir: BİROY (Sinema Oyuncuları Meslek Birliği), SİNEBİR (Sinema Eseri Sahipleri Birliği), SETEM (Sinema ve Televizyon Eserleri Sahipleri Meslek Birliği), BSB (Belgesel Sinemacılar Birliği), SE-SAM (Sinema Eserleri Sahipleri Birliği), SE-YAP (Sinema Eseri Yapımcıları Meslek Birliği), FİYAB (Film Yapımcıları Meslek Birliği), TESİYAP (Televizyon ve Sinema Yapımcıları Meslek Birliği). Fİ-YAP (Film YapımcılarıDerneği) ise sinemanın yazarlık, oyunculuk, yönetmenlik, eleştirmenlik gibi alanlarında çalışanların kurduğu örgütlenmelerden biridir. Doğru cevap D'dir.

Lumiére kardeşler, 28 Aralık 1895 tarihinde Paris’te Grand Café’de ilk film gösterimlerini yapmışlardır.

e

Kurumsalcı ekonomi anlayışı ise, toplumun örgütsel yapısı ile ilgilenir.

Tröst

5953 sayılı "Basın Mesleğinde Çalışanlara Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun" 13 Haziran 1952 tarihinde çıkarılmıştır. Doğru cevap B'dir.

Teknolojik gelişme, yalnızca film üretiminde değil; gösterimde de belirleyici bir dinamik olmuştur. Başlangıçta yalnızca izleyicilerin sinema salonlarında, festivallerde izlediği filmler, zamanla Betamax kasetlerde, VHS kasetlerde, VCD, DVD, blue-ray gibi araçlarda, internette, mobil telefonlarda izlenebilir ve her zaman erişilebilir hale gelmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yeni medya ortamlarının yayılım özelliği hem dijitallik hem de hipermetinsellik özelliğinden beslenir; arayüzeyde yer alan bir metnin hızla dağılmasını, bu metne farklı zamanlarda ve uzamlarda yeniden ve yeniden erişilebilmesi durumunu açıklar. Doğru cevap C seçeneğidir.

Reklam endüstrisindeki ekonomik göstergelerin tamamı, medyada yayınlanmış, “çizgi üstü reklamları” kapsamaktadır. “C¸izgi altı reklam” yatırımları, bu göstergeler içinde yer almamaktadır. Doğru cevap C’dir.

Doğru cevap D şıkkıdır. 

Yanıt: İktisadi liberalizm

Bu yaklaşım, rekabetçi bir pazarı öngörür ve bu pazarda, kendi çıkarı peşinde koşan üreticilerin ve tüketicilerin olduğu anlayışına dayanır. Klasik ekonomi yaklaşımı, tek bir girişimcinin (kapitalistin) ya da  şirketin serbest pazar aracılığıyla kârını mümkün olduğunca arttırarak, toplumun genel refahına katkıda bulunacağı varsayımına dayanır.

Walter Ong, 1982 tarihinde yayımlanan Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojileşmesi adlı çalışmasında, sözlü kültürden yazılı kültüre geçilmesiyle birlikte, insanın hem bilişsel yapısının hem de dünyayı kavrayışının kökten bir şekilde dönüştüğünü ileri sürer. Doğru cevap A seçeneğidir.

e

Liberal ekonomi modeli, radyo ve televizyon alanında da, devletin müdahale etmediği serbest girişimi öngörür. Çünkü, radyo ve televizyon yayıncılığı doğrudan liberal demokrasi ile ilişkilendirilerek düşünce ve ifade özgürlüğünün bir parçası olarak görülür. Radyo ve televizyonların da dahil olduğu medya, liberal demokrasilerde yasama, yürütme ve yargıdan sonra “dördüncü güç” olarak görülür. Burada medyaya, kamu adına siyasi otoriteyi denetleyen bir güç atfedilir. Radyo ve televizyonlar aynı zamanda, içeriğindeki çeşitlilikle kamuoyunun serbestçe oluşumu ve kamusal sorunların tartışılmasını sağlayan bir kamusal alan işlevi olarak da sunulur. Bütün bu açıklamalara karşın, radyo ve televizyonlar genel anlamda toplumun ve kamunun değil, güçlü konumdaki kapitalistlerin özel çıkarlarına hizmet eder. İfade özgürlüğü olarak değerlendirildiğinde toplumda, çok küçük bir azınlık grubun kendi fikir ve düşüncelerini topluma yayacak araçlara sahip olduğu; buna karşılık, büyük bir çoğunluğun ise radyo ve televizyon yayıncılığına ancak, dinleyici ve izleyici (tüketici) olarak katıldığı görülür. Liberal paradigmanın en önemli iddialarından olan, radyo ve televizyonların Batı’lı toplumlarda bağımsız bir güç ve özgürlüklerin garantörü olduğu yönündeki sav her zaman geçerli olmayabilir. Radyo ve televizyonların devletle olan ilişkisi zamana, mekâna ve koşullara bağlı olarak değişir. Çünkü, bu alanda devlet, düzenleyici bir konumdadır. Belirli anayasal ve yasal düzenlemelerle siyasiler, radyo ve televizyonlar üzerinde denetim ve kontrol kurarlar. Doğru cevap D'dir.

Aphra Kerr’e göre,  medya endüstrisini tartışan ekonomi politik yaklaşımcılar, medya kurumlarının üretim süreçlerini ve üretim ilişkilerini açıklamak için “kültür endüstrisi” kavramına başvurmaktadırlar.

Doğal düzen anlayışına göre, nasıl doğada bir düzen varsa, ekonomide de insanın iradesinden ve müdahalesinden bağımsız doğal bir düzen vardır ve bu düzenin temelini doğal haklar oluşturmaktadır.

Günümüzde yaygın olarak kullandığımız, Facebook, MySpace, Hi5, YouTube, Flickr, Twitter gibi popüler İnternet ortamlarının büyük çoğunluğu web 2.0’in ürünüdür.

Sinema endüstrisinde tekel sınırlaması hem liberal hem de korumacı modelde vardır. A, C ve E seçeneklerinde ifade edilen özellikler korumacı modele aittir. Sinema endüstrisinin liberal modelinde hükümet sansürü yok ya da kısmi olarak vardır. Doğru cevap B'dir.