Medya ve Etik Ara 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Görüşlerini ve NasyonalSosyalizmi anlattığı Kavgam adlı kitabında "Başka alanlarda olduğu gibi basında da devlet bütün araçların aynı amaca hizmet etmesi gerektiğini unutmamalıdır ve hükumet ‘basın hürriyeti’ denilen saçma sözden dolayı güçsüzleşmemelidir." cümlesini kullanan lider kimdir?
Mussolini |
Lenin |
Stalin |
Hitler |
Francisco Franco |
Almanya’da 1933’te iktidara gelen Nasyonal-Sosyalistler’in lideri Hitler, görüşlerini ve NasyonalSosyalizmi anlattığı Kavgam adlı kitabında şu görüşlere yer vermektedir:"Başka alanlarda olduğu gibi basında da devlet bütün araçların aynı amaca hizmet etmesi gerektiğini unutmamalıdır ve hükumet ‘basın hürriyeti’ denilen saçma sözden dolayı güçsüzleşmemelidir."
2.Soru
Türkiye'de ilk cep telefonu görüşmesi hangi yıl yapılmıştır?
1992 |
1993 |
1994 |
1995 |
1996 |
Türkiye'de ilk cep telefonu görüşmesi ise 23 Şubat 1994 tarihinde yapılmış ve Türkiye’nin ilk GSM
operatörü kurulmuştur. Doğru cevap, C'dir.
3.Soru
- Haber üretim süreçlerini iyi bilmelidir.
- İnsanlarla samimiyetle ilgilenmeli, onları dinleyebilmelidir.
- Güçlü bir karaktere sahip olmalıdır.
- Psikolojik baskılara dayanıklı olmalıdır.
Yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri okur temsilcisinin sahip olması gereken özelliklerden biridir?
I ve II |
I, II ve III |
Hepsi |
II, III ve IV |
III ve IV |
Okur temsilcilerinin yerine getirmekle yükümlü oldukları görevler onları sıradan bir basın çalışanı olmaktan çıkarıp, yayın kuruluşunun kimliğini, güvenilirliğini ve saygınlığını korumakla yükümlü kişiler haline getirmektedir. Bu nedenle okur temsilcilerinin şu özelliklere sahip olması beklenir:
- Haber üretim süreçlerini iyi bilmelidir. Bunun içinde deneyimli bir editör ya da muhabir olmalıdır. Basın çalışanlarının işlerini nasıl yaptığı, haberi takip ederken ve yazarken neler düşündüğünü anlayabilmelidir.
- Basın kuruluşunun hizmet verdiği izlerkitlenin demografik, tarihi ve coğrafi özelliklerini kavrayabilmelidir.
- İnsanlarla gerçekten samimiyetle ilgilenebilmeli, savunma durumuna geçmeden onları dinleyebilmelidir.
- Başarılı bir okur temsilcisi güçlü bir karaktere sahip olmalıdır ve her okur temsilcisinin başına gelen “yalnızlıkla baş edebilmeli, psikolojik baskılara dayanıklı olmalıdır.
Doğru cevap C'dir.
4.Soru
“Başbakanın emri ile geldim, emri ile gidiyorum.” Demokrasi geleneğinin daha gelişkin olduğu ülkelerde
siyasetin kamu yayın kuruluşları üzerindeki gücü ve etkisi daha zayıf olabilmekte ancak yine de varlığını
korumaktadır." sözleriyle 1989 yılında görevinden istifasını açıklamak için
basın toplantısı yapan dönemin TRT genel müdürü aşağıdakilerden hangisidir?
İbrahim EREN |
İbrahim ŞAHİN |
Cem Duna |
Tayfun AKGÜNER |
Tunca TOSKAY |
1989 yılında görevinden istifasını açıklamak için
basın toplantısı yapan dönemin TRT genel müdürü Cem Duna tarafından şu sözlerle dile getirilmiştir.
“Başbakanın emri ile geldim, emri ile gidiyorum.” Demokrasi geleneğinin daha gelişkin olduğu ülkelerde
siyasetin kamu yayın kuruluşları üzerindeki gücü ve etkisi daha zayıf olabilmekte ancak yine de varlığını
korumaktadır."
5.Soru
Joseph Pulitzer’in 1878’de kurduğu St. Louis Post-Dispatch ve 1883’te satın aldığı New York World gazetelerinin örnek olduğu haber, personel organizasyonu ve yerel haber toplama şebekesini geliştirmek, yeni projeler oluşturmak, gazeteler için reklam desteği sağlamak, gazete fiyatını iki veya ü. sentte tutmak, sütunları kişisellikten uzak tutmak, yeni sütunlara tarafsızlığı taşımak, çalışan sınıfları desteklemek, çarpıcı resimler ve büyük başlıklar kullanmak gibi özellikler barından gazetecilik akımı aşağıdakilerden hangisidir?
Evrensel Gazetecilik |
Yeni Gazetecilik |
Güncel Gazetecilik |
Dürüst Gazetecilik |
Etik Gazetecilik |
Joseph Pulitzer’in 1878’de kurduğu St. Louis Post-Dispatch ve 1883’te satın aldığı New York World gazetelerinin örnek olduğu haber, personel organizasyonu ve yerel haber toplama şebekesini geliştirmek, yeni projeler oluşturmak, gazeteler için reklam desteği sağlamak, gazete fiyatını iki veya ü. sentte tutmak, sütunları kişisellikten uzak tutmak, yeni sütunlara tarafsızlığı taşımak, çalışan sınıfları desteklemek, çarpıcı resimler ve büyük başlıklar kullanmak gibi özellikler barından gazetecilik akımı, Yeni Gazeteciliktir. Doğru cevap B'dir.
6.Soru
Yöneten-yönetilen ikileminde basının ya da kitlesel iletişimin önem ve işlevine verilebilecek en somut ve güzel örneklerden biri aşağıdaki seçeneklerden hangisidir?
Duvar gazeteleri |
Kil tabletler |
Resim-yazı |
Çivi yazısı |
Duvar ilanları |
Yöneten-yönetilen ikileminde basının ya da kitlesel iletişimin önem ve işlevine verilebilecek en somut ve güzel örneklerden biri de Roma İmparatorluğu dönemindeki duvar gazeteleridir.
7.Soru
Etik davranışlar medya çalışanları kapsamında ele alındığında, aşağıdakilerden hangisi etik olarak görülen davranış kuralları arasında yer almaz?
Doğruluk ve dürüstlük |
Tarafsızlık ve objektif olmak |
Meslek sırrı- haber kaynağına saygı ve sadık olmak |
Haber ve yorum ayrımı |
Kurumsal çıkarların gerçeklerden önde tutulması |
Gerçekler kurumsal çıkarlardan önde tutulmalıdır. Doğru cevap E'dir.
8.Soru
Türkiye’deki ilk internet bağlantısı hangi yılda sağlanmıştır?
1963 |
1978 |
1982 |
1993 |
2000 |
Türkiye’deki ilk internet bağlantısı 1993 yılında
sağlanmıştır
9.Soru
Etik kavramının kökeni Latince'de hangi kökten gelmektedir?
Mos |
Ethos |
Hulk |
Ethical |
Ethic |
Etik kavramının kökeni Yunanca ethos sözcüğünden türetilmiştir. Türkçe’de moral olarak ta kullanılan ahlak sözcüğü, Arapçada “hulk”, Latince' de ise, “mos” sözcüklerinden gelmektedir. Etik ve ahlak törelerden kaynaklı; geleneksel, göreneklere dayalı alışkanlıklar, yerleşik hale gelmiş duygu birikimleri, karakter, huy, mizaç anlamlarına gelmektedir.
10.Soru
Bilim alanında saf bilimsel verilerin anlam ve değer kazandığı katıksız pozitivist bir dönemi simgeleyen dönem aşağıdakilerden hangisidir?
16. yüzyıl |
17. yüzyıl |
18. yüzyıl |
19. yüzyıl |
20. yüzyıl |
18. yüzyıl aynı zamanda bilim alanında da saf bilimsel verilerin anlam ve değer kazandığı katıksız pozitivist bir dönemi simgelemektedir.
11.Soru
18. yüzyılda ortaya çıkan "iyinin, doğrunun ya da güzelin piyasa koşullarında veya serbest pazar ortamında kaçınılmaz olarak öne çıkacağını ve galip geleceğini varsayan" anlayış hangisidir?
18. yüzyılda ortaya çıkan "iyinin, doğrunun ya da güzelin piyasa koşullarında veya serbest pazar ortamında kaçınılmaz olarak öne çıkacağını ve galip geleceğini varsayan" anlayış hangisidir?
Klasik liberal anlayış |
Modern liberal anlayış |
Postmodern liberal anlayış |
Neoliberal anlayış |
Öncü liberal anlayış |
8. yüzyılda ortaya çıkan klasik liberal anlayış iyinin, doğrunun ya da güzelin piyasa koşullarında veya serbest pazar ortamında kaçınılmaz olarak öne çıkacağını ve galip geleceğini varsayar. Her ne kadar daha sonraları bu görüşün çoğu zaman mümkün olamayacağı, piyasa koşullarının düzgün ve doğal biçimde çalışmasını bozabilecek pek çok yan etkenin var olduğu da ortaya çıkmıştır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haber kuruluşlarının geliştirdiği bir özdenetim mekanizması değildir?
Ombudsmanlık |
Eşik bekçiliği |
Okur Temsilciliği |
Kamu Editörlüğü |
Kurumsal Etik Kurallar |
Ombudsmanlık, okur temsilciliği, kamu editörlüğü ve kurumsal etik kurallar haber kuruluşlarının özdenetim mekanizmalarıdır. Doğru cevap, B'dir.
13.Soru
"Gazeteci bir olaya doğrudan tanık olmamışsa bu olayla ilgili tüm belge ve bilgilere ulaşmaya çalışmalıdır. Haberde doğruluğun sağlanması için karşıt görüşlere yer verilmeli ve alıntılar doğru biçimde verilmelidir."
Yukarıdaki pasajda açıklanmaya çalışılan etik davranış aşağıdaki ilkelerden hangisiyle ilgilidir?
Doğruluk ve dürüstlük |
Haber ve yorum ayrımı |
Cevap ve düzeltme hakkına saygı |
Kişisel çıkarlara prim verilmemesi |
Gerçeklerin kurumsal çıkarlardan önde tutulması |
Doğruluk ilkesine göre eğer gazeteci bir olaya doğrudan tanık olmamışsa bu olayı doğrulamak için tüm belge ve bilgilere ulaşmaya çalışmalıdır. Bu etik davranışın önemli bir koşuludur. Haberde doğruluğun sağlanması için karşıt görüşlere yer verilmeli ve alıntılar doğru biçimde verilmelidir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Doğan Yayın Holding'in yayın ilkeleri arasında yer almaz?
Gazetecilikte temel işlev, gerçekleri bulup bozmadan, abartmadan ve hiçbir baskının etkisi altında kalmadan, en kısa zamanda ve edinilebilen tam bilgiyle kamuoyuna iletmektir |
"Ekonomi" ve "finans" konularında yayım yapan bölümlerinde çalışanlar, hisse senedi sahibi olamazlar ve borsalarda dolaylı ya da dolaysız hisse senedi alıp satamazlar |
Yayına konu edilen veya edilmesi düşünülen kişilerden veya kurumlardan meslek etik ve geleneklerine aykırı hiçbir hediye veya ayrıcalık kabul edilemez |
Yayınlarda hiç kimse ırkı, cinsiyeti, sosyal düzeyi veya ilişkisi, dini inançları veya fiziki kusurları nedeniyle aşağılanamaz ve kınanamaz |
Gazeteci, mesleki çalışmalarını etkilemediği müddetçe siyasi partilerde görev alabilir |
Doğan Medya'nın yayın ilkelerinden birisi şöyledir: Gazeteci, mesleki çalışmalarını her türlü çıkar ve nüfuz ilişkisinin dışında tutar, herhangi bir siyasi partide aktif görev almaz. Doğru cevap E'dir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Roma dönemine ait duvar gazetelerinden değildir?
Acta Publica |
Republic life |
Acta Urbis |
Acta Senatus |
Acta Diurna |
Bunların adlarının, Acta Senatus, Acta Urbis, Acta Publica olduğu bilinmektedir. Ayrıca, yine aynı döneme denk düşen tarihlerde Roma İmparatoru Julius Sezar zamanında önemli olayları halka duyurmak amacıyla, Acta Diurna adı verilen duvar ilanlarından yararlanıldığı tarihçiler tarafından saptanmıştır.
16.Soru
12. maddesinde “Basın özgürlüğü, özgürlüklerin büyük kalelerinden biridir ve hiçbir zaman, müstebit∗ hükümetler dışında bir yönetim onu kısıtlayamaz.” ibaresi yer alan ve 1776 yılında kabul edilen bildiri aşağıdakilerden hangisidir?
Yurttaş Hakları Bildirgesi |
İnsan Hakları Bildirgesi |
Amerikan Bağımsızlık Savaşı Bildirisi |
Amerikan Anayasası’nın İlk Değişiklik Bildirisi |
Virginia Haklar Bildirisi |
1776 tarihinde kabul edilen Virginia Haklar Bildirisi, ABD’nin ü.üncü Başkan’ı Thomas Jefferson tarafından kaleme alınmıştır. Daha sonraları ABD Anayasası’nı oluşturacak olan temel metinlerden biri kabul edilen Virginia Haklar Bildirisi’nin 12. maddesi (The Virginia Bill of Rights) şu hükümlere yer vermekteydi: “Basın özgürlüğü, özgürlüklerin büyük kalelerinden biridir ve hiçbir zaman, müstebit∗ hükümetler dışında bir yönetim onu kısıtlayamaz.” Doğru cevap E'dir.
17.Soru
Yaptırımları fazla olmamakla birlikte batıda, kendi ahlak kurallarını saptamış gazeteler, kurallara uymayan çalışanlarını işten çıkarabilmektedir. Ancak asıl olan bu kuralların tüm departmanlarda çalışan gazeteciler kadar sorumlu müdürleri ve işverenleri de kapsamasıdır. Böylece çıkar çatışmalarının önü kesilebilecektir. İlk defa 1916 da İsveç’te uygulanan kendi kendine denetleme sisteminin en başarılı örneği hangi ülkede görülmektedir?
İngiltere |
Almanya |
Avusturya |
İsrail |
Güney Kore |
İlk defa 1916 da İsveç’te uygulanan kendi kendine denetleme sisteminin en başarılı örneği İngiliz Basın Konseyi (1953) olmuştur. Doğru cevap A'dır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, ingilizce adı Organization of News Ombudsmen olan ve kısaca ONO olarak anılan Haber Ombudsmanları Örgütü’nün amaçlarından birisidir?
Haber ombudsmanları ya da okur temsilcileri için ilkeler belirlemek ve bunları geliştirmek. |
Yayın kuruluşlarının atadıkları ombudsmanların örgütün standartlarına uygunluğunu denetlemek. |
Görev ihmalini tespit ettiği ombudsmanları ve çalıştıkları kurumları uyarmak. |
Ombudsmanları görev yaptıkları kurumla yaşadıkları çatışmalarda koruyup kollamak. |
Okur veya izleyicilerin ombudsman hakkındaki şikayetlerini karara bağlamak. |
İngilizce adı Organization of News Ombudsmen olan ve kısaca ONO olarak anılan Haber Ombudsmanları Örgütü sistemin uluslararası düzeyde standartlarını belirleyen kuruluştur. ONO’nun internet sayfasında örgütün amaçları şu şekilde sıralanmıştır:
- Gazetecilik mesleğinin, habercilik alanında yüksek etik standartlar kazanmasına ve bu standartları sürdürmesine yardımcı olmak, bu sayede mesleğin hizmet ettiği insanların gözündeki güvenilirliğini arttırmak. • Haber ombudsmanları ya da okur temsilcileri için ilkeler belirlemek ve bunları geliştirmek • Haber ombudsmanlığının yaygınlaşmasına destek olmak • Üyeleri arasında deneyim, bilgi ve fikirlerin paylaşılması için bir platform sağlamak • Yayıncılar, editörler, basın konseyleri ve diğer meslek kuruluşlarıyla bağlantılar kurmak, belirli çıkar grupları için sözcü sağlamak ve medya soruşturmalarına yanıt vermek.
19.Soru
Kapitalizm ve medya ilişkileri çerçevesinde medyanın yapı ve işlevlerinin açıklanmasına dair Frankfurt Okulu temsilcilerince kavramsallaştırılan ve okul ile özdeşleşmiş bulunan terim aşağıdakilerden hangisidir?
Kültür endüstrisi |
Özgür basın |
Liberal medya |
Sorumlu basın |
Küresel medya |
Küreselleşmenin yansımaları sürecinde karşımıza çıkan en önemli olgulardan biri de “tüketim toplumu” olgusudur. “Kapitalizm, günümüzde, gerçek yaşamın iş saatleri dışındaki boş zamanlarda olduğu gerçeğini topluma yayarak, emek süreci üzerindeki kontrolüyle tamamlamaya çalışmaktadır. Bu süreçteki en önemli rolü de, Frankfurt Okulu düşünürlerinden Theodor W. Adorno’nun ifade ettiği üzere kültür endüstrisi üstlenmektedir. Ona göre, kültür endüstrisi insanlara gündelik yaşamın sorumluluk ve rutinlerinden geçici bir kurtuluş sunmakla birlikte, insanların kurtulmaya çalıştıkları bu dünyanın yapısını aslında daha da güçlendirmektedir.”
20.Soru
Haber ombudsmanlığı model olarak aşağıdaki ülkelerden hangisinde geliştirilmiştir?
İsviçre |
İsveç |
Norveç |
Finlandiya |
İzlanda |
Haber Ombudsmanlığı model olarak İsveç’te geliştirilmiştir. İsveç’te 1969’da kurulan basın ombudsmanlığı, medya kuruluşlarının haber verme işlevini yerine getirilmesi sırasında ortaya çıkan yanlışlıkların, yanlılıkların, eksikliklerin ve kusurların deneyimli ve tarafsız bir gazeteci tarafından izlenerek düzeltilmesini sağlar. Bu modelde ombudsmanlık yapan kişinin gazetecilik deneyimi ve bilgisi olmasına karşın ombudsmanlık yaptıkları gazete ile doğrudan bir iş ilişkisi yoktur. Başka bir anlatımla yaptıkları işin karşılığında para almazlar. Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ