Medya ve Etik Ara 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Birbirini denetleyen etik konseyler İsviçre de hangi kuruluş tarafından organize edilmiştir?
Yayıncılar |
Yargı Temsilcileri |
Dini Konseyler |
Parlemento |
Gazeteciler |
Hindistan’da parlamento, dini konseyler, yargı temsilcileri; Endonezya’da kamu makamlarınca Danimarka’da sadece yayıncılar; İsviçre’de gazeteciler tarafından kurulmaktadır.
2.Soru
Haber ya da bilgi kaynağı durumundayken
medya mensuplarını onaylama ya da
onaylamama eğilimine göre davet ya da dışlama
davranışı sergileyen kurumların bu eylemine ne
ad verilir?
Akreditasyon |
Transformasyon |
Saygısızlık |
Ayrımcılık |
Kayırmacılık |
Medya kuruluşları ve mensuplarına kamu kaynaklarından haber ve bilgi aktarılırken, benimsenmeyen
medya kurum ve mensuplarının yasaklanması, dışlanması anlamında kullanılan akreditasyon, açıkça ilan
edilmemekle birlikte siyasal iktidarların değişimine paralel olarak değiştiği gözlenebilen uygulamalar
arasındadır.
3.Soru
1470’lerin ikinci yarısında İngiltere’de ilk matbaa evini kuran ve kitap basan kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Johannes Gutenberg |
William Caxton |
William Charles |
Adam Smith |
John Milton |
Matbaanın bulunması ve kullanılması 1450’li yılların hemen başında Johannes Gutenberg tarafından kıta Avrupa’sında gerçekleştirilirken, 1470’lerin ikinci yarısında ise, William Caxton İngiltere’de ilk matbaa evini kurmuş ve kitap basmıştır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir medya raracı değildir?
Televizyon |
Tiyatro |
Dergi |
İnternet |
Radyo |
Geniş kitlelere hitap eden; gündelik yaşamda gazete, televizyon, radyo, dergi, internet gibi görsel, yazılı, işitsel basın yayın organları, kitle iletişim araçları en kısa adıyla medya olarak tanımlanmaktadır.
5.Soru
1) Daha sert rekabet, 2) Gelir pastasının daha fazla bölünmesi, 3) Sektörün ihtiyaca uygun büyümemesi , 4) Daha da azalan gelir, sıralanan seçeneklerden hangileri dengenin reklam verenler lehine değiştiğinin göstergesidir?
1,2,3 |
2,3,4 |
1,3,4 |
1,2,3,4 |
2,3 |
Dengenin reklam verenler lehine değişmesinin ya da en azından böyle bir eğilimin ifade edilmesinin önemli nedenlerinden birisi de yayın türlerinin giderek çeşitlenmesi ve yayıncı kuruluş sayılarının hızla artmaya devam etmesidir. Bunun anlamı daha sert rekabet, gelir pastasının daha fazla bölünmesi ve sektörün ihtiyaca uygun büyümemesi halinde daha da azalan gelir demektir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dergilerin yayınlanma sıklığı olamaz?
Her gün |
Haftada bir |
On beş günde bir |
Ayda bir |
Üç ayda bir |
Genellikle günlük basın ürünlerine gazete, haftalık, on beş günlük ve aylık ya da birkaç aylık basın ürünlerine de dergi denilmektedir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri basın kuruluşlarının okur temsilcisi istihdam etme sebeplerindendir?
I) Şikayetleri çözümleyerek yayın kuruluşu hakkında yüklü tazminat davaları açılmasının önüne geçmek
II) Okuyucuların duygusal taraflarına hitap edilerek satışları arttırmak
III) Okuyucuların çeşitli konular hakkındaki kaygıları hakkında basın kuruluşundaki haber çalışanlarını bilgilendirmek
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
Basın kuruluşlularında okur temsilcisinin kurum dışında okuyucularla, kurum içinde de haber üretim sürecinde çalışan gazetecilere yönelik olmak üzere iki işlevi vardır. Okur temsilcisi yayında yer alan her türlü haberi fotoğrafı, videoyu ve grafikleri başka bir ifadeyle tüm içeriği doğru, dengeli ve adil olması kriterlerini temel alarak izler. Bu izleme sürecinde okur temsilcisinin rehberi genellikle yayın organının tüketicisi konumundaki okurları, izleyicileri, dinleyicileri ve kullanıcılarıdır. İzlerkitleden gelen eleştiriler okur temsilcisinin kararlarının ve hareketlerini yönlendirir. Okur temsilcisinin görevleri arasında her bakımdan daha iyi bir yayın çıkması için çaba göstermek ve bu doğrultuda izlerkitlenin görüşlerinden yararlanmak ilk sırada yer alır. Basın kuruluşlarının okur temsilcisi istihdam etmelerinin ardındaki diğer gerekçeler şunlardır: 1. Haberlerin doğru ve dengeli verilip verilmediğini izleyerek yayınlanan haberlerin kalitesini arttırmak. 2. Okuyucuların habercilere daha kolay ulaşabilmelerini sağlayarak habercileri daha güvenilir kılmak. 3. Okuyucuların çeşitli konular hakkındaki kaygıları hakkında basın kuruluşundaki haber çalışanlarını bilgilendirmek. 4. Şikayetlerin ve diğer sorunların yöneltilebileceği sorumlu bir kişi olarak, editörlerin ve haber yöneticilerinin zamandan tasarruf etmelerini sağlamak. 5. Bazı şikâyetleri çözümleyerek yayın kuruluşu hakkında yüklü tazminat davaları açılmasının önüne geçmek. Doğru cevap D'dir.
8.Soru
Bir özdenetim mekanizması olarak okur temsilciliği Türkiye'de ilk olarak aşağıdaki gazetelerden hangisinde uygulamaya konulmuştur?
Milliyet |
Hürriyet |
Sabah |
Tercüman |
Akşam |
Okur temsilciliğinin bir özdenetim mekanizması olarak gündeme gelmesi 22 Mart 1999’da Milliyet Gazetesinin “okur temsilciliği” adı altında uygulamayı başlatması ile olmuştur. Bu dönemde Göreve Yavuz Baydar getirilmiştir. Doğru cevap A'dır.
9.Soru
Aşağıdaki bilim adamlarının hangisinin çalışmaları ile sansür süreci başlamıştır?
Johannes Kepler |
Galilei Galileo |
Eric J. Hobsbawm |
Johannes Gutenberg |
William Caxton |
Kepler’in dünyanın ve güneşin hareketleri konusunda gerçekleştirdiği çalışmaların o dönemin çok ilerisinde ve ezberbozan faaliyetler olduğunu söylemek de doğru ve yerinde bir saptama olacaktır. Bu gelişmelerin doğal olarak Hıristiyanlık dogmatizmini zorlayan, sarsan ve böylesi bir paradigmayı bozacak olguları içinde barındırması da kaçınılmazdı. Bu durumda sansürün ortaya çıkışı da sürecin doğal bir sonucu olmuştur. Böylece Batı’da yazılı ve basılı eserler için sansürlü dönem başlamaktaydı. Doğru cevap A seçeneğidir.
10.Soru
Ahlak ve etik kavramları her ne kadar günlük dilde aynı anlamda kullanılsalar da bu iki olgu birbirlerinden farklıdırlar. Aşağıdakilerden hangisi etik kavramının dilimizdeki karşılığı olarak kullanılmaktadır?
Ahlak felsefesi |
Moral |
Vicdan |
İyi niyet |
Varlık felsefesi |
Ahlak ve etik kavramları her ne kadar günlük dilde aynı anlamda kullanılsa da bu iki olgunun farklı olduğu ve birbirinin yerine geçecek şekilde kullanılmaması bilinmesi gereken bir gerçektir. Etik, daha çok, ahlakın felsefi boyutunu kapsamaktadır. Kısaca “ahlak felsefesi” olarak adlandırılmaktır. Bu bağlamda
etik, öncelikle bireysel, kurumsal ve son olarak ta toplumsal değerlerin ahlaki açıdan kabul edilebilir şekilde tanımlanması ve insan davranışlarını değerlendirmede temel ölçüttür.
11.Soru
Doğrunun ya da yanlışın, iyinin ya da kötünün mutlak olmadığını; kişiye, koşullara veya toplumsal konuma bağlı olarak değişken olduğunu ileri süren yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
Etik görecelik |
Objektif etik |
Stoacı etik |
Epikuros etiği |
Etik deontoloji |
Doğrunun ya da yanlışın, iyinin ya da kötünün mutlak olmadığını, kişiye, koşullara ya da toplumsal konuma bağlı olarak değişken olduğunu savunan etik görecelik, neyin gerçekten doğru olduğunu, yalnızca bireyin ya da toplumun onu doğru sayması gerektiğini öne sürer. Zaman ve mekana bağlı olarak fikirleri, düşünceleri değişen bireylerin, neyin doğru olduğuna karar vermeleri de değişecektir. Etik görecelik, ahlak ilkelerinin doğruluk koşullarını ilişkin bir bakış açısıdır; buna göre değişen, hatta bir biriyle çatışan, ahlak ilkeleri aynı ölçüde doğru olabilir. Diğer bir deyişle herhangi bir ilkenin bütün insanlar ve toplumlar için geçerli olduğunu doğrulayabilecek nesnel bir yol yoktur görüşündedir.
12.Soru
Kamu editörlüğü kurumunu ombudsmanlık ve okur temsilciliğinden farklı kılan önemli özellik aşağıdakilerden hangisidir?
Kamu editörü editoryal sürecin bir parçasıdır |
Kamu editörü pek çok kuruluşla birden çalışır |
Kamu editörü tam bağımsızdır |
Kamu editörü kamu görevlisidir |
Kamu editörünün işine son verilemez |
Ombudsmanlık ya da okur temsilciliği gibi izler kitle ile medya kuruluşları arasında yer alarak kamusal dengenin korunması, yayından kaynaklanan hataların ve sorunların ortadan kaldırılması için geliştirilmiş bir diğer kurum ise “kamu editörlüğüdür”. Kamu editörlüğünün kurum içi yapılanması ombudsmanlık ve okur temsilciliğinden farklıdır. Kamu editörü genellikle editoryal sürecin bir parçasıdır. Ombudsmanlar tamamen kurumlardan bağımsız, okur temsilcileri editoryal sürecin dışında kalarak ama o kurumdan maaşını alarak görev yaparken, kamu editörleri haber üretim sürecinin mutfağında yer alarak aynı amaç için çalışmaktadırlar.
13.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi medya çalışanının etik davranışını bozan olumsuzluklardan birisidir?
Yansız haber yapma |
Gerçeklere dayanan haber yapma |
Dışsal etkenler |
Şahsına yönelik tehditler |
Ekonomik sebepler |
Medya çalışanının haber ya da bilgi sunarken etik davranmasını zorlaştıran ve bazılarından medya çalışanının kendisinin sorumlu tutulabileceği durumlar da vardır. İçinde bulunduğu olumsuz koşullar veya mesleğinin sunduğu olanaklarla elde ettikleri, medya çalışanının etik anlayış ve uygulamalarında sapmaya yol açabilmektedirler. Olumsuzluklardan yola çıkılacak olursa; medya mensubunun etik davranışını bozan önemli bir olumsuzluk, şahsına yönelik tehditler ve meslektaşlarının maruz kaldığı yaptırımlardır.
14.Soru
Görüntülü iletişimde ilk canlı yayınlanan olay aşağıdakilerden hangisidir?
Küba krizi |
Amerikan başkanlık seçimleri |
İngiltere kraliçesinin taç giyme töreni |
Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan atom bombaları |
Berlin Olimpiyatları |
Ses alanındaki gelişim devam ederken görüntülü iletişimde önemli gelişmeler sağlanmıştır. 1936 yılında Berlin Olimpiyatlarının Canlı yayını ile büyük kitlelerin tanıştığı görüntülü iletişim, günümüzde üç boyutlu TV ile gelişimini sürdürmektedir. Doğru cevap E'dir.
15.Soru
Gazetecilik, iki farklı etik anlayış çerçevesinde değerlendirilmektedir. Bunlar; “görevci etik anlayışı” ve “yararcı etik anlayışı”dır. Görevci etik anlayışına göre “Öyle davran ki davranışının evrensel bir yasa olmasını arzula.” ifadesini dile getiren filozof kimdir?
John Stuart Mill |
Immanuel Kant |
Friedrich Nietzsche |
Thomas Hobbes |
Bertrand Russel |
Görevci etik anlayışı, Immanuel Kant’a dayandırılmaktadır ve önceden belirlenmiş kurallar, ilkeler ve düsturla ilgilidir. Kant bunu “koşulsuz buyruk” olarak ifade etmektedir. Buna göre, bir kişinin eyleminin evrensel olarak nitelendirilebilmesi için aynı eylemin, davranışın evrensel bir ilke haline gelmesi gerekmektedir. Kant bunu şu şekilde ifade etmektedir: “Öyle davran ki davranışının evrensel bir yasa olmasını arzula.” Doğru cevap B'dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi medya devi olarak tanımlanan ve küresel satışlarda belirgin egemenlik
sahibi olan, yıllık ciroları milyarlarca
Amerikan dolarıyla ifade edilen şirketlerden biri değildir?
Disney |
News Corparation |
Viacom |
Doğan Medya Grubu |
Time Warner |
Medya devi olarak tanımlanan ve küresel satışlarda belirgin egemenlik
sahibi Disney, News Corparation, Viacom, Time Warner gibi şirketlerin yıllık ciroları milyarlarca
Amerikan dolarıyla ifade edilmektedir
17.Soru
Dördüncü güç olarak adlandırılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Medya |
Televizyon |
Dergi |
İnternet |
Telefon |
Geçmişte basın, günümüzde medya olarak adlandırdığımız kitle iletişim araçlarına kamusal görev atfeden bu algı ve kabul çerçevesinde, o çok bilinen deyişle medyanın “dördüncü güç” olduğu söylenir.
18.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi medyanın varoluş sebeplerinden biri değildir?
Kamuoyunu bilgilendirmek |
Kamusal bir işlevi yerine getirmek |
Kamuoyunu aydınlatmak |
Kamusal ihtiyacın giderilmesini sağlamak |
Ekonomik ilişkileri düzenlemek |
Medya tarihini konu alan ya da gerek duyulduğu için değinilen hemen her çalışmada medyanın kamuoyunu bilgilendirmek, aydınlatmak gibi kamusal bir işlevi yerine getirmek için var olduğu, bu ihtiyacın giderilmesini sağlamak için ortaya çıktığı yazılıdır.
19.Soru
Etik davranışlar medya çalışanları kapsamında ele alındığında, aşağıdakilerden hangisi etik olarak görülen davranış kuralları arasında yer almaz?
Haber kaynağına saygı ve sadık olmak |
Haber ve yorum ayrımı |
Eleştiri sınırını aşmama |
Kişisel çıkarlara pirim verilmemesi |
Kurumsal faydanın her şartta öncelikli olması |
Gerçeklerin kurumsal çıkarlardan önce tutulması etik olarak görülen davranış kurallarından biridir. Yanıt E.
20.Soru
20. yüzyılın 2. yarısından sonra Batı’da ortaya çıkan, sorumluluğu olan ve yarı kamusal bir işlevi yerine getiren basın tanımını ortaya koyan kuram aşağıdakilerden hangisidir?
Sosyal devlet kuramı |
Sosyal medya kuramı |
Sorumlu devlet kuramı |
Sorumlu medya kuramı |
Sosyal sorumluluk kuramı |
20. yüzyılın 2. yarısından sonra Batı’da ortaya çıkan sosyal sorumluluk kuramı topluma karşı sorumluluğu olan ve yarı kamusal bir işlevi yerine getiren basın tanımını ortaya koyar. 2. Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan 2 kutuplu dünyada sosyal sorumluluk kuramı Batı-kapitalist sistemini benimsemiş ülkelerde görülen basın kuramıdır. Bu kuramın siyasal rejim bağlamındaki paralelinde de sosyal devlet anlayış vardır. Sosyal devlet anlayışı ve uygulamasında devlet düzenleyici rol oynar ve piyasa koşullarında rekabet ortamının sağlıklı biçimde işlemesi ve sürdürülmesine aracılı eder. Doğru cevap E'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ