Medya ve Etik Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi medya etiğinin temel ilkelerinden biri değildir?
Doğruluk |
Tarafsızlık |
Güvenilirlik |
Kişilik haklarına ve mahremiyete saygı |
İntihal |
Doğruluk, tarafsızlık, güvenilirlilik, kişilik haklarına ve mahremiyete saygılı yayın yapılması medya etiğinin temel ilkeleridir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi çocuklarla ilgili ve cinsel saldırı suçlarında habercinin sorumluluklarından birisi değildir?
18 yaşından küçüklerin açık fotoğrafları yayınlanmamalıdır |
Bir aile büyüğünün veya çocuktan sorumlu bir başkasının izni olmadan çocukla röportaj yapılmamalıdır |
Cinsel saldırılarda sanık, tanık ya da mağdurun fotoğrafı yayınlanmamalıdır |
Çocuklarının kimlikleri deşifre edilmemelidir |
Bu haberlere hiç yer verilmemelidir |
Çocuklarla ilgili ve cinsel saldırı suçlarında habercilerin bazı sorumlulukları vardır. Özellikle mağdur olanların kimliklerinin gizli kalmasına dikkat edilmelidir. Ancak bu gibi haberlerin hiç yapılmaması bir sorumluluk olarak değerlendirilemez. Doğru cevap E'dir.
3.Soru
‘Başbakanlık Muhabirliği’, ‘Cumhurbaşkanlığı Muhabirliği’, ‘Parlamento Muhabirliği’, ‘Ekonomi Muhabirliği ,sıralanan haber kaynakları hangi tür haberle tanımlanabilir?
Kültür sanat |
Spor |
Siyaset |
Magazin |
Dış haberler |
Haber kaynaklarına göre bir sınıflama yapıldığında ‘Polis-adliye Muhabirliği, ‘Kültür-sanat Muhabirliği’, siyaset ile ilgili ‘Başbakanlık Muhabirliği’, ‘Cumhurbaşkanlığı Muhabirliği’, ‘Parlamento Muhabirliği’,
‘Ekonomi Muhabirliği sayılabilir.
4.Soru
Telekomünikasyon altyapısı önceki ilk dönemlerinde telefon görüşmesi gibi ses iletimi için kullanılabilen bir altyapıyken, sonrasında internet erişimi, televizyon yayıncılığı gibi farklı iletişim hizmetleri için de kullanılabilir hale gelmiştir.
Yukarıdaki örnek olaya aşağıdaki gelişmelerden hangisi örnek olmuştur?
Telekomünikasyon altyapısı önceki ilk dönemlerinde telefon görüşmesi gibi ses iletimi için kullanılabilen bir altyapıyken, sonrasında internet erişimi, televizyon yayıncılığı gibi farklı iletişim hizmetleri için de kullanılabilir hale gelmiştir.
Yukarıdaki örnek olaya aşağıdaki gelişmelerden hangisi örnek olmuştur?
Sayısallaşma ve bilgisayar teknolojisindeki ilerlemeler |
Teknolojiler üzerinden sunulan ticarileşme |
İnternet üzerindeki enformasyon kaynaklarının kullanıcıların ürettiği içeriği de kapsar biçimde artması |
Sosyal ağların özellikle tercih edilmesi |
Yeni iletişim teknolojilerinin medya etiğiyle etkileşim içerisinde olması |
Sayısal teknolojinin gelişmesi ve iletişim araçlarıyla ve altyapısıyla birleşmesi sonucunda bir kez sayısal tabana dönüştürülen bir başka ifadeyle 0 ve 1 olarak kodlanan metin, ses, görüntü, hareketli görüntü gibi farklı medya formatlarındaki verilerin aynı iletişim altyapısı üzerinden sunulması ve farklıiletişim biçimlerinin aynı iletişim altyapısını kullanması mümkün hale gelmiştir. O¨rneğin telekomünikasyon altyapısı sayısallaşmadan önce telefon görüşmesi gibi ses iletimi için kullanılabilen bir altyapıyken, sayısallaşmanın ve bilgisayar teknolojisindeki ilerlemelerin telekomünikasyon altyapısıyla birleşmesi sonrasında internet erişimi, televizyon yayıncılığı gibi farklı iletişim hizmetleri için de kullanılabilir hale gelmiştir.
5.Soru
Ombudsmanlık kurumu ilk olarak hangi ülke kralı emri ile idari bir kurum olarak oluşturulmuştur?
İngiltere |
Japonya |
İsviçre |
İsveç |
Fransa |
Ombudsmanlık kurumu ilk olarak İsveç Kralı Karl XII emri ile idari bir kurum olarak oluşturulmuştur. Kral’ın olmadığı dönemde Stockholm’de kral adına yönetim yetkilerine sahip bir yönetici gereksinimi ortaya çıkmıştır. Kral adına bu yetkileri kullanan kişiye Ombudsman denmiştir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ingilizce adı Organization of News Ombudsmen olan ve kısaca ONO olarak anılan Haber Ombudsmanları Örgütünün amaçlarından değildir?
Aşağıdakilerden hangisi ingilizce adı Organization of News Ombudsmen olan ve kısaca ONO olarak anılan Haber Ombudsmanları Örgütünün amaçlarından değildir?
Gazetecilik mesleğinin, habercilik alanında yüksek etik standartlar kazanmasına ve bu standartları sürdürmesine yardımcı olmak, bu sayede mesleğin hizmet ettiği insanların gözündeki güvenilirliğini arttırmak |
Haber ombudsmanları ya da okur temsilcileri için ilkeler belirlemek ve bunları geliştirmek |
Üyeleri arasında deneyim, bilgi ve fikirlerin paylaşılması için bir platform sağlamak |
Haber ombudsmanlığı sistemini tek bir çatı altında toplamak |
Yayıncılar, editörler, basın konseyleri ve diğer meslek kuruluşlarıyla bağlantılar kurmak, belirli çıkar grupları için sözcü sağlamak ve medya soruşturmalarına yanıt vermek |
İngilizce adı Organization of News Ombudsmen olan ve kısaca ONO olarak anılan Haber Ombudsmanları Örgütünün amaçları şu şekilde sıralanmıştır:
-
Gazetecilik mesleğinin, habercilik alanında yüksek etik standartlar kazanmasına ve bu standartları sürdürmesine yardımcı olmak, bu sayede mesleğin hizmet ettiği insanların gözündeki güvenilirliğini arttırmak.
-
Haber ombudsmanları ya da okur temsilcileri için ilkeler belirlemek ve bunları geliştirmek
-
Haber ombudsmanlığının yaygınlaşmasına destek olmak
-
Üyeleri arasında deneyim, bilgi ve fikirlerin paylaşılması için bir platform sağlamak
-
Yayıncılar, editörler, basın konseyleri ve diğer meslek kuruluşlarıyla bağlantılar kurmak, belirli çıkar grupları için sözcü sağlamak ve medya soruşturmalarına yanıt vermek.
7.Soru
Haberin nesnelliği aşağıdaki seçeneklerden hangisinde en doğru biçimde tanımlanmıştır?
Kaynakların güvenilirliliği |
Doğruluğunun kuşku uyandırmaması |
Gerçeklere birebir uyması |
İlginçliği |
Tarafsız ve objektif olması |
Haberlerin, tarafsız ve objektif olması, kişiden kişiye, ideolojiden ideolojiye değişen yargılara dayanmaması onun nesnelliğidir. Haberlerin nesnel olması önemli bir kuraldır. Doğru cevap E'dir.
8.Soru
Aşağıdaki filozoflardan hangisi etiğin kurucusu olarak görülmektedir?
Sokrates |
Diyojen |
Heraklitos |
Aristoteles |
Platon |
Aristoteles, ahlak görüşlerini sınıflandırarak sistematik bir biçimde irdeleyip eleştirmiştir. Bu sınıflandırıcı, irdeleyici, temellendirici ve eleştirel tavrı ile Aristoteles, etiğin kurucusu olarak görülmektedir. Doğru cevap, D'dir.
9.Soru
Yeni iletişim teknolojileri üzerinden sunulan içerik ve hizmetlerin sunumunda gözetim sorunları oluşmaktadır. Bu amaçla kullanılan yazılımların en yaygın olanı aşağıdakilerden hangisidir?
|
|
|
Wikipedia |
Çerez |
Yeni iletişim teknolojileri üzerinden sunulan içerik ve hizmetlerin teknolojik mimarisi ve özellikleri içerik sunumunda kullanılan çeşitli yazılımlar da kullanıcıların ağ ortamındaki davranışlarının ve tercihlerinin takip edilmesi, kullanıcılara ilişkin ilgi alanı, beğeni gibi verilerin ve yaş, cinsiyet gibi demografik özelliklerin kolayca ve kullanıcıların bilgisi olmadan toplanması gibi gözetim sorunlarına neden olmaktadır. Bu amaçla kullanılan yazılımların en yaygın olanı çerez (cookie) adı verilen yazılımlardır. Doğru cevap D seçeneğidir.
10.Soru
1558 yılında Papa IV. Paul tarafından yayınlanan ünlü Index Librorum Prohibitorum’un içeriğini aşağıdakilerden hangisi doğru olarak yansıtmaktadır?
Kilisenin yayınlanmasını yasakladığı kitapları bildiren sansür listesidir. |
Kiliseden izinsiz kütüphane kurulmasını yasaklayan bir belgedir. |
Kilise kütüphanelerini kullanması yasaklanan bilim insanlarının listesidir. |
Kilise kütüphanelerine sokulması yasaklanan yayınlar listesidir. |
Din adamlarınca okunması ve kullanılması yasaklanan yayınlar listesidir. |
1558 yılında Papa IV. Paul, ünlü Index Librorum Prohibitorum’u yayımladı; yasaklanan eser ve müelliflere∗ ilişkin bu liste üç kısımdı. Bu belgede yasaklanan ve mahkum edilen belirli kitaplara ait bir liste yer alıyor devamında ise, 62 matbaacının isimleri bulunuyordu. Ayrıca bu matbaacılar tarafından basılmış olan eserlerin, kime ait olursa olsun, okunmaları yasaklanmış ve bu matbaacılara eserlerini bastıranların itikatsız ve imansız sayılacakları açıklanmıştı.
11.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi haber ombudstmanlığının özelliklerinden biridir?
Haber Ombudsmanının temel amacı, bağlı olduğu haber kuruluşunda saydamlığı teşvik etmektir. |
Haber Ombudstmanlığı model olarak İngiltere'de geliştirilmiştir. |
Ombudstmanlar yaptıkların işin karşılığı para alırlar |
Ombudstmanlık yapan kişiler görev yaptıkları gazete ile doğrudan ilişki içerisindelerdir |
Haber Ombudstmanlığı medya kuruluşlarının haber verme işlevini yerine getirmesi sırasında ortaya çıkan sorunları yanlı bir şekilde değerlendirmelidir |
Haber Ombudsmanlığı model olarak İsveç’te geliştirilmiştir. İsveç’te 1969’da kurulan basın ombudsmanlığı, medya kuruluşlarının haber verme işlevini yerine getirilmesi sırasında ortaya çıkan yanlışlıkların, yanlılıkların, eksikliklerin ve kusurların deneyimli ve tarafsız bir gazeteci tarafından izlenerek düzeltilmesini sağlar. Bu modelde ombudsmanlık yapan kişinin gazetecilik deneyimi ve bilgisi olmasına karşın ombudsmanlık yaptıkları gazete ile doğrudan bir iş ilişkisi yoktur. Başka bir anlatımla yaptıkları işin karşılığında para almazlar. Haber Ombudsmanının temel amacı, bağlı olduğu haber kuruluşunda saydamlığı teşvik etmektir. Doğru cevap A'dır.
12.Soru
Haber hangi dilden gelen bir sözcüktür?
ingilizce |
Farsça |
Arpaça |
İspanyolca |
Lehçe |
Arapça bir sözcük olan ‘haber’in birçok tanımı yapılmıştır
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kullanıcılara ilişkin ilgi alanı, beğeni gibi verilerin ve yaş, cinsiyet gibi demografik özelliklerin kolayca ve kullanıcıların bilgisi olmadan toplanması ne gibi sorunlara neden olmaktadır?
gözetim |
çerez |
görüntüyle oynama |
klonlama |
zaman sıkıştırıcı |
Yeni iletişim teknolojleri üzerinden sunulan içerik ve hizmetlerin teknolojik mimarisi ve özellikleri içerik sunumunda kullanılan çeşitli yazılımlar da kullanıcıların ağ ortamındaki davranışlarının ve tercihlerinin takip edilmesi, kullanıcılara ilişkin ilgi alanı, beğeni gibi verilerin ve yaş, cinsiyet gibi demografik özelliklerin kolayca ve kullanıcıların bilgisi olmadan toplanması gibi gözetim sorunlarına neden olmaktadır.
14.Soru
Haberlerin özetlenmesi sırasında en çok kullanılan formül nedir?
5P-1T |
7N-1K |
5N-1B |
3N-1K |
5N-1K |
Haberlerin özetlenmesi sırasında en çok kullanılan formül 5N-1K formülüdür
15.Soru
Gazetecilikte mesleki bilgilerin paylaşılması, etik ölçütlerin belirlenmesi, meslek üyeleri arasında dayanışma ve yardımlaşmanın gerçekleştirilmesi, çalışma koşullarının iyileştirilmesi yolunda bazı birliklerin kurulmasına ilk kez ne zaman başlanmıştır?
1875 |
1874 |
1873 |
1872 |
1871 |
Gazetecilikte mesleki bilgilerin paylaşılması, etik ölçütlerin belirlenmesi, meslek üyeleri arasında dayanışma ve yardımlaşmanın gerçekleştirilmesi, çalışma koşullarının iyileştirilmesi yolunda bazı birliklerin kurulmasına, ilk kez 1874 yılında, İsveç Basın Birliği'nin oluşturulmasıyla başlanmıştır.
16.Soru
Toplumda çok sayıda kişiyi ilgilendiren, etkileyen, herhangi bir olayın ya da düşüncenin tam ve doğru bir şekilde verildiği yeni ve anlaşılır bir bilgi aşağıdakilerden hangisidir?
Gerçeklik |
Nesnellik |
Haber |
Etik |
Medya |
Haber toplumda çok sayıda kişiyi ilgilendiren, etkileyen, herhangi bir olayın ya da düşüncenin tam ve doğru bir şekilde verildiği yeni ve anlaşılır bir bilgidir.
17.Soru
Bilinçli ya da bilinçsiz olarak kamuoyunu yanlış bilgilendirip, yanıltmaya ne ad verilir?
Nesnellik |
Dezenformasyon |
Tabloidleşme |
Tekelleşme |
Yanlılık |
Dezenformasyon bilinçli ya da bilinçsiz olarak kamuoyunu yanlış bilgilendirmek, yanıltmaktır. Dezenformasyon basın etiğinin ihlaline yol açmaktadır. Bunun birçok nedeni vardır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yeni iletişim teknolojileri ve medya etiği bağlamında içerik üretiminde ve sunumunda beliren sorunlardandır?
Yayınlanan videolar için ilgi çekici ve merak uyandırıcı başlıklar hazırlanması; ağırlıklı olarak da eğlence içerikli videolara yer verilmesi |
Kullanıcıların haber metninin tamamını okumak için galerideki tüm fotoğraflara bakmak zorunda bırakılması |
Editoryal içerikle reklam arasındaki ayrımın aşınması |
Gizli görüntü ve ses kaydı |
Fotoğraflara uygun haber üretilmesi |
Gizli görüntü ve ses kaydı yeni iletişim teknolojilerinin içerik üretiminde ve sunumunda neden olabileceği sorunlarından bir tanesidir. Gizli kayıt yapmak elbette yeni iletişim teknolojilerinin gelişip yaygınlaşmasıyla ortaya çıkan yeni bir sorun değildir. Ancak yeni iletişim teknolojileriyle birlikte gizli görüntü ve ses kaydı yapmak hem eskisinden daha da kolaylaşmış hem de medya profesyonellerinin dışında sıradan insanlar tarafından da daha yapılabilir hale gelmiştir.
19.Soru
Çıkar gruplarının belli bir haber konusu için lobi (ya da karşı lobi) yapmaları, haber içeriklerini etkileyen unsurlardan hangisinin tanımıdır?
Yayıncı kuruluştan kaynaklanan etkiler |
Medya çalışanlarından kaynaklanan etkiler |
Habercilik rutinlerinden kaynaklanan etkiler |
Medya dışından gelen etkiler |
İdeolojinin yarattığı etki |
Medya dışından gelen etkiler: Çıkar gruplarının belli bir haber konusu için lobi (ya da karşı lobi) yapmaları, bu grup ya da kuruluşun medyanın kapsamına girebilmek için olaylar yaratmaları veya gündelik yaşamla ilgili yasaları uygulayan hükümet/devlet, yasa yapıcı meclis medya dışından gelen etki unsurlarıdır.
20.Soru
Türkiye’de de gazetelerin kendi bünyelerinde özdenetimi gerçekleştirmek için oluşturdukları ahlak kurallarına gösterilebilecek en bilinen örnek hangi medya grubu tarafından oluşturulmuştur?
İhlas Holding |
Demirören Medya Grubu |
Turkuvaz Medya Grubu |
Ciner Medya Grubu |
Doğan Medya Grubu |
Türkiye’de de gazetelerin kendi bünyelerinde özdenetimi gerçekleştirmek için oluşturdukları ahlak kurallarına gösterilebilecek en bilinen örnek ise Doğan Medya Grubu Yayın Konseyi tarafından oluşturulan Doğan Medya Grubu Meslek İlkeleri’dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ