Mimarlik Tarihi Final 2. Deneme Sınavı

Modern mimari mirasının, Dünya Miras Listesi bağlamında değerlendirilmesi ise, “bir zaman aralığında”, “mimaride ve teknolojide gelişmeler”, “insanlığın yaratıcı dehasının başyapıtı olmak”, “mimari veya teknolojide, sanatta, şehir planlama veya peyzaj tasarımındaki gelişmeler”, “bir yapı tipinin seçkin bir örneği, mimarlık ve teknoloji topluluğu ya da peyzajın insanlık tarihinde önemli bir basamağı yansıtması” (Omay Polat, 2008) ölçütlerine göre yapılmaktadır.

Osmanlı görünümü yerine, 1930’larda en güçlü dönemini yaşayan modern mimarlığın evrensel dili yeni Cumhuriyetin kimliğini oluşturmada tercih edildi.

Yeni kurulan ülkenin modern, pozitivist, laik ilkeleri modern mimarlığın teknolojik, rasyonel ve geometrik biçimsel dilini kolaylıkla benimsedi. Bu arada Almanya’daki rejimin baskısından kaçan sanatçı ve mimarlar arasından bazıları Türkiye’ye geldi. Mimarlık eğitimi ve uygulamasında etkili olan Theodor Jost, Ernest Egli, Clemens Holzmeister ve Hermann Jansen modern Türkiye’yi temsil eden bir mimarlık dili geliştirdiler. Tarihe ve kültürel verilere referans vermeyen, işlevsel, yalın ve geometrik biçimli yapılar özellikle başkent Ankara’da yoğun bir şekilde inşa edildi.

Sofanın şekli ve yeri, plan tipini oluşturan en önemli etkendir. Sofa odaların önünde, arasında veya
ortasında olabilir. Bu bağlamda, geleneksel Türk evlerini dört ana bölüme ayırmak
mümkündür: Sofasız plan tipi, Dış sofalı plan tipi, İç sofalı plan tipi, Orta sofalı 

Üçgen biçiminde sofalı plan tipi

Osmanlı İmparatorluğu döneminde planlama ve imarla ilgili olarak yürürlüğe giren yasa ve yönetmelikler incelendiğinde mevzuatın, modern kent planlamasının geçmişte oluşan kentsel dokuları tasfiye edici nitelikte olduğu gözlenmektedir. Tasfiye edici bu uygulamalar, imar faaliyetlerinden çok, İmparatorluğun birçok kentinde ortaya çıkan yangınlarca gerçekleştirilmiştir. Yangınlar ve depremler kentin mevcut dokusunun büyük oranda harap olmasına yol açtığından, modernleşmeye karşıt görüşlere rağmen uygulamaları kolaylaştırmıştır (Ergin, 1938: 40). Bu yangınların sonucunda, yangına maruz kalan alanın yollarının genişletilmesi, binaların kâgir binalara dönüştürülmesi için bir Islahat-ı Turuk Komisyonu kurulmuş ve yangın geçiren bölgelerin mevzi planları hazırlanmıştır.

1980 yılından sonra çıkarılan imar affı yasaları ile gecekondunun yanı sıra öteki kaçak yapıların da affedilmesi politikası izlenmiştir.

Cumhuriyetin gelmesiyle 1950’ye kadar olan kısmına olan modern hareket dönemini “radikal modernite dönemi” olarak belirlenirken, ‘50 sonrasından ‘80’lere kadar olan kısmı “popülistik modernite” olarak görülür.

1965

I ve V 1950-1980 Döneminde Kent Planlamaya Yönelik Örgütlenme ve Yasal Düzenlemelere aittir. 

II,III ve IV 1980 Sonrası Dönemde Kent Planlamaya Yönelik Örgütlenme ve Yasal Düzenlemelere aittir. Doğru cevap D'dir.

Osmanlı sanat üsluplarının belirlenmesinde etkili olan Osmanlı sanat kurumları arasında Osmanlı sarayının merkez teşkilatı içinde Şehreminliği’ne bağlı olan Hassa Mimarlar Ocağı imparatorluk alanı içindeki tüm yapı faaliyetlerinden sorumluydu (Afyoncu, 2001). Bu kurumun birinci görevi Sultan, ailesi ve diğer devlet adamları tarafından yaptırılan cami, saray, hamam, konut, köprü, türbe, kale gibiyapıların tasarımlarını yapmak, maliyetlerini hesaplamak, inşa ve onarım işlerini gerçekleştirmekti.

UNESCO, belirlediği ölçütlere uyan ve “kültür mirası” niteliklerini taşıyan doğal ve tarihi yapı/alanları güncellediği “Dünya Miras Liste”sinde yayımlamaktadır. Buna göre doğru cevap A'dır.

II. Mahmud döneminde, bu süreci etkileyecek bir gelişme olmuştur: onarımdan sorumlu olan örgütler saray kurumu olmaktan çıkarılıp, yeni devlet örgütlenmesi içinde yer alacak biçimde ‘Ebniye-i Hassa Müdürlüğü’ oluşturulur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

1936 yılında Fransız mimar ve plancı Henri Prost, İstanbul’u planlamak üzere davet edilmiş ve 1936 ile 1951 yılları arasında İstanbul`da bulunarak, kentin planlanmasında önemli bir rol oynamıştır. Prost’un 15 yıllık planlama çalışmaları; kentin Avrupa yakasının Nazım İmar Planının hazırlanması (1937) Asya yakasının Nazım İmar Planının hazırlanması (1939), Boğaziçi’nin her iki yakasının planlanması (1936-1948) ve meydanlar, yeni bulvarlar, parklar, yürüyüş yollarına ait çeşitli detay projelerinin yapılmasını içermektedir (Anjel, 1987: 34-39). Prost, 1936 ve 1937 yılları arasında, demiryolları ve deniz ulaşımı, haller (tağdiye teşkilatı), çarşı oluşumu, küçük sanayi, küçük sanatlar ve yayılma biçimleri, arkeolojik araştırmaların mevcut durumu, başlıca eserler, siteler ve anıtların tanınması, yeni bina oluşumları, yapılanma nizamları ve sıhhi nizamlar, bütün mahallelerin gelişme tarzı konularında araştırma yapmış ve 1937 yılında “İstanbul Nazım Plan İzah Raporu “ yayınlanmıştır.

Le Corbusier

Tüm imparatorluk sınırları içinde uygulanacak olan Ebniye ve Turuk Nizamnamesi, harita yapımı, kamulaştırma, parselleme, yol genişlikleri, kat yüksekliklerine ilişkin hükümler içermektedir.

İstanbul’da azınlıkların oturduğu semtlerdeki sıra evler ile Ege Bölgesi ve Ege
adalarının sıra evleri, geleneksel kent fizyonomisini yavaş yavaş ortadan kaldıracak değişmelerin başlangıcını oluşturmuştur. Genellikle lojmanlar ile etnik ve dini cemaatlerin oluşturduğu toplu girişimler sonucu ortaya çıkmıştır.

Osmanlı dönemi İstanbul konutlarının biçimsel analizlerinin yapılarak modern yaşama uyarlandığı İkinci Ulusal Mimarlık anlayışı, 1930’lu yılların sonlarından 1950’lerin başlarına kadar konutlarda da geçerli olmuştur. Akımın öncülüğünü Sedad Hakkı Eldem yapmıştır. Doğru cevap B şıkkıdır. 

Balyan ailesi tarafından yapılan dönemin dini yapılarında gösterişli, eklektik bir mimari tarzın benimsenmiş olduğu görülmektedir. Tek kubbeli temel cami tipolojisinin değişmemiş ancak eklemlenen
yeni programlar ve mimari üslup ile klasik camilerden ayrılan bir dizi cami Balyan ailesi tarafından yapılmıştır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

İngiltere’de Sir George Gilbert Scott güçlü restorasyon karşıtı hareketlere öncü oldu. Bu hareket, Antik Binaları Koruma Derneğinin (the Society for the Protection of Ancient Buildings - SPAB) kurulmasına neden oldu. Doğru cevap E şıkkıdır.