Modern Felsefe 2 Final 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Nietzsche’nin ilk yazınsal döneminin sona erip, Sokrates’i yüceltici bir eğilim içine girdiği yeni düşünsel döneminin simgesi durumunda olan yapıtı hangisidir?
Nietzsche’nin ilk yazınsal döneminin sona erip, Sokrates’i yüceltici bir eğilim içine girdiği yeni düşünsel döneminin simgesi durumunda olan yapıtı hangisidir?
İnsan, C¸ok Fazla İnsan |
Müziğin Tininden Trajedi’nin Doğuşu |
Günün S¸afağı |
Sevincin Bilimi |
Zerdüşt Böyle Buyurdu |
1876 yılında Richard Wagner Beyrut’ta başlıklı yazısı çıktığı zaman, Nietzsche ve Wagner birbirlerinden kopma noktasına gelmişlerdi. Bu şekilde Nietzsche’nin ilk yazınsal dönemi sona ermekte ve yeni bir düşünsel döneme girmiş olmaktaydı. İlk döneminde Sokrates’i ve ussalcılığını kınayıcı bir tutum sergilerken bu yeni dönemde düşünürü yüceltici bir eğilim içine girmiştir. İlk döneminde sanatı ve sanatçıyı kültürün taşıyıcısı olarak görürken bu yeni döneminde, bilimi, şiire yeğlemeye başlamıştır. Yine bu dönemde yerleşik tüm inançları sorgulamaya başlamış ve üstelik bunu Fransız aydınlanmasının ussalcı bakış açısı altında gerçekleştirme yolu tutmuştur. Bu ikinci dönemin simgesi durumundaki yapıtı, İnsan, C¸ok Fazla İnsan başlıklı çalışmasıdır. 1878-1879 yılları arasında üç bölüm ha^linde yayımlanan bu yapıtta Nietzsche, pozitivist bir bakış açısı ile metafiziğe saldırmakta, metafizik uslamlamaların sonul anlamda maddeci çizgide açıklanabileceğini savunmaktadır. Yine bu dönemde iyi ile kötü arasındaki ayrımı, bazı eylemlerin topluma yararlı, bazılarınınsa zararlı olarak yaşanmasında bulmaktaydı.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Marx’ın çalışmalarında belirttiği kavramlardan biri değildir?
Haz-acı ikilemi |
Üretim İlişkileri |
Artı-değer |
Proleterya |
Yabancılaşma |
Bentham’a göre tüm eylemlerimiz hazza ulaşma isteği ve acı çekme korkusunca güdülenir. Yanıt A'dır.
3.Soru
Kant’ın ahlak anlayışında göre, “Öyle eylemde bulun ki senin eyleminin maksimi tüm insanlar için genel geçer bir yasa olsun.” ve “Eğer büyüklerine saygılı olursan bu işten sen kazançlı çıkarsın, seni severler, gözetirler, isteklerini onlara daha kolay kabul ettirebilirsin.” ifadeleri arasındaki etik ruhu yansıtmak açısından en önemli fark nedir?
Koşulluluk |
Edilgenlik |
Eylem |
Dolaylılık |
Belirlilik |
Kant’ın ahlak anlayışında bu gereklilik kendini, koşulsuz buyruk (kategorik imperatif) biçiminde yansıtır: “Öyle eylemde bulun ki senin eyleminin maksimi tüm insanlar için genel geçer bir yasa olsun.” Görüldüğü üzere, bu söylem biçiminde koşullu olan hiçbir şey yoktur. Oysa Kant mutlulukçu ve yararcı kuramlarda etik ilkelerin daha çok karşımıza koşullu buyruk (hipotetik imperatif) biçiminde çıktıklarını öne sürer.
4.Soru
Hegel'in öz mantığı hangi diyalektik üçlüden oluşmaktadır?
Öznellik-nesnellik-kavram |
Varlık-yokluk-oluş |
Öz-kuvvet-nesnellik |
Öz-kuvvet-edimsellik |
Öznellik-nesnellik-edimsellik |
Hegel’in diyalektik süreci tez-antitez-sentez üçlemesinden oluşur. Bunlara varlık mantığı, öz mantığı ve kavram mantığı denir. Bunlardan varlık mantığı varlık-yokluk-oluş üçlemesiyle ilerler. Varlık mantığının antitezi olan öz mantığı ise öz, kuvvet ve edimsellik üçlemesinden oluşur. Hegel, varlık mantığı ile öz mantığının sentezi olarak gördüğü kavram mantığının şu ana diyalektik üçlüye dayandığını söyler: öznellik, nesnellik ve kavram.
5.Soru
I. Gök cisimlerinin oluşumunu, evrenin başlangıcını Newton fiziğinin genel ilkelerinden hareketle açıklamaya çalışmaktadır. II. Evren bütün sistemleriyle sonsuzdur. III. Tanrısal aklın her şeyi esas yapıya uygun birtakım niteliklerle donatarak ortaya koyduğunu ve fiziko-teolojinin yani doğanın kitabından tanrının okunmasının en doğru yolunun bu olduğunu ifade eder. IV. Zaman ve uzamdan “insan düşüncesinde bulunan yasalar” (leges menti insitae) olarak söz etmektedir. Kant’ın "eleştiri-öncesi" görüşleri ile ilgili olarak verilen ifadelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
I ve II |
I, II ve III |
II ve III |
II, III ve IV |
Yalnız IV |
Kant, eleştiri öncesi görüşlerinde insana henüz belirgin bir yer vermemiştir. Sonsuz nedensel olaylar içinde insana ve onun özgürlüğüne pek yer kalmamış olarak görünmektedir. Evrenin mekanik düzeni içinde insanın özgürlük ve sorumluluğunun nasıl yer bulabileceği sorusu henüz Kant’ın zihnini kurcalamamaktadır. Oysa eleştirel döneminde Kant’ın birincil kaygısı bu sorunu çözmek olacaktır. Bu nedenle IV numaralı ifade, Kant'ın eleştiri öncesi değil, eleştiri dönemi görüşlerini yansıtmaktadır ve bu ifadenin yer almadığı seçenek olan B seçeneği doğru kabul edilecektir.
6.Soru
Hegel fenomenolojisinin üç temel aşamadan sonuncusu olan ve sanat, açınlanmış din ve felsefeden oluşan aşama aşağıdakilerden hangisidir?
Töz |
Zaman |
Tin |
Mutlak varlık |
Varlık |
Hegel’in sistemini tamamlayan temel üçlünün sonuncu aşaması, mutlak tin (absoluter geist) adını alır ve sanat, açınlanmış din ve felsefeden oluşan bir aşamadır. Fenomenolojinin sonunda Hegel, dünya tarihinde, doğadan dine, dinden sanata ve sanattan felsefi bilgiye doğru bir devinim olduğunu belirtmişti.
7.Soru
Hegel'in uslamlamasına göre "evrensel gerçeklik" nerede bulunmaktadır?
Sonsuz töz |
Mutlak varlık |
Yansıma idesi |
Gerçek yüklem |
Sonsuz yineleniş |
Hegel’in uslamlamasında iki temel nokta öne çıkmaktadır: Birincisi, bilinemeyen bir kendinde-varlık düşüncesinin kabul edilmemesidir. İkincisi, gerçekliğin doğasının düşünce olduğu, ussallık olduğu ve sonul gerçekliğin mutlak idea (mutlak varlık) olduğudur. Hegel tüm gerçekliğin mutlak varlıkta bulunduğunu ya da bunun tarafından temsil edildiğini söyler; şu halde tüm gerçeklik, yani evren, "mutlak varlık"ın bir açınımdan başka bir şey olmamaktadır. Mutlak varlık tek evrensel gerçeklik olduğu için hem bilginin hem de felsefenin biricik konusudur. Mutlak salt bir bütünlüktür ya da bütün sonsuz yaşamdır; bir öz gelişim sürecidir yani kendi kendisinin oluş sürecidir.
8.Soru
Marx’a göre kapitalist toplum yapısı içinde yer alan sınıflar aşağıdakilerden hangisidir?
Burjuva-proleterya |
Senyör-serf |
Senyör-proleterya |
Kilise-proleterya |
Devlet-burjuva |
Feodal toplumdaki örgütlenme senyör beyler ve serfler ayrımlaşmasına indirgenemeyecek denli karmaşık bir yapıya ulaşmıştı, ne var ki Marx tarihsel dönemlerin sınıfsal yapısını genelde bir dikotomi (ikili bir sınıflaşma) biçiminde ele aldığı için aynı yapıyı feodal sistemi izleyen kapitalist toplum yapısı için de uygulama yoluna gitti. Bu toplum yapısında anamalı (kapital) elinde tutan işverenler ile onların karşısında emeğini pazarlayan işçi sınıfı yer alır. Bir başka deyişle burjuva sınıfı ve proletarya. Üretim ilişkisi açısından görüldükte, sömürenler ve sömürülenler birbirleriyle kıyasıya bir sınıfsal çatışma içinde iki sınıf birbirlerinin karşısında yer alır. Bu iki sınıf üretim etkinliğini paylaşmalarına karşın, kökenden birbirleriyle çelişki içindedirler, üretim çıktılarının dağılımı her bir sınıfın üretime yaptığı katkıya göre dengesizlik gösterir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bentham’ın savunduğu görüşlerden biri değildir?
Tarihsel süreci başlatan ve belirleyen, üretim araçlarının üretilmesi olgusudur |
Felsefesi genelde bir ahlak felsefesidir |
Başarının birincil koşulu bilimselliktir |
Tüm eylemlerimiz hazza ulaşma isteği ve acı çekme korkusunca güdülenir |
Yasa, topluluğun total mutluluğunu arttırmakla ilişkilidir |
157-161 arası sayfalar değerlendirildiğinde sorumuzun cevabı görülmektedir. A seçeneği Marx'a ait bir görüştür.
10.Soru
“Zerdüşt Böyle Buyurdu” eseri aşağıdaki kişilerden hangisine aittir?
Nietzsche |
Kant |
Fichte |
Schelling |
Schleiermacher |
Nietzsche, sağlığının giderek kötüleşmesi nedeniyle Basel’deki kürsüsünden istifa etmek zorunda kalmış ve bundan sonraki on yılı İsviçre’nin ve İtalya’nın çeşitli yörelerinde dolaşıp yazarak geçirmiştir. 1881’de Günün Şafağı’nı, 1882’de Sevincin Bilimi’ni kaleme almıştır. Bu yapıtta Hıristiyanlığın yaşama düşman olduğu düşüncesi işlenirken “Tanrı öldü.” bildirimi pek çok kişiyi şoke etmiştir. 1883-1885 arası yıllarda Zerdüşt Böyle Buyurdu isimli eserini bölümler hâlinde yayımlamıştır. Yapıtın son bölümünde öncesiz-sonrasız yineleniş kuramı açıklanır. Bu yapıtta Nietzsche, vermek istediği düşüncelerini İranlı bilge kişi Zerdüşt’e söyletir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Schopenhauer’ın eserlerinden biridir?
İstenç ve Tasarım Olarak Dünya |
İyinin ve Kötünün Ötesinde |
Ahlakın Soy Kütüğü |
Zerdüşt Böyle Buyurdu |
Ecce Homo |
Schopenhauer’ın ünlü kitabı İstenç ve Tasarım Olarak Dünya şaşırtıcı bir açış tümcesi ile başlar: Dünya benim tasarımımdır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tüm Alman idealistlerinin üzerinde anlaştıkları bir yargıdır?
Tinin doğadaki açınımı diyalektik bir süreç izler |
Nesnel tin öznel tinin nesnelleştiği aşamadır. |
Mutlak tinin açınımının son aşaması felsefedir. |
Her bilgi objesi zihnin ürünüdür. |
Evren mutlak ideanın açınım alanıdır |
“Nasıl bilinebilir?” Bu sorunun yanıtını yine Kant’tan yola çıkarak verdiler:
Kant, “Anlama yetisi, kategorilerini doğaya dikte eder.” diyordu. Ama Kant’ın öne
sürdüğü bilgi koşuluna göre, bir dışsal kendinde-varlığın bizim deneyimimize verilen maddesel içeriği kategoriler tarafından alınarak ancak o şekilde bilgi ortaya
konuyordu. İdealistler bu koşulu değiştirdiler. Çünkü onlar bu şekilde maddesel
şeyler de dâhil her bilgi objesi zihnin ürünüdür sonucunu çıkarma yoluna gittiler.
Hegel de bu noktayı kabul ederek “Her gerçeklik ussaldır, ussal olan gerçektir.” öne sürümünde bulundu.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi John Stuart Mill'e ait yapıtlardan birisi değildir?
Politik Ekonominin İlkeleri |
Auguste Comte ve Pozitivism |
Savlar ve Tartışmalar |
İstenç ve Tasarım Olarak Dünya |
Din Üzerine Üç Deneme |
1848’de Politik Ekonominin İlkeleri’ni yayımladı. 1859’da Özgürlük Üzerine, 1861’de Temsili Hükumet Üzerine İrdelemeler’ini, 1863’te Yararcılık (Utilitarianism) başlıklı çalışmasını yayımladı. Sir William Hamilton’un Felsefesinin Bir İncelemesi başlıklı çalışması ve Auguste Comte ve Pozitivism başlıklı bir inceleme 1865 yılında yayımlandılar. 1868’de England and Ireland adlı bir yapıt yayınladı. Yapıt İrlanda dışında ilgi görmedi. Çünkü İngiliz Hükumetinin İrlanda politikasını kınayan bir çalışma idi. Mill 8 Mayıs 1873 yılında Avignon’da ölmüştür. Savlar ve Tartışmalar adlı yapıtı 1859-1875 yılları arasına çıkmıştır. Din Üzerine Üç Deneme başlıklı yazısı ve Otobiyografi’si 1874’te ölümünden yayınlanmıştır. İstenç ve Tasarım olarak Dünya eseri Arthur Schopenhauer'a aittir. Doğru cevap D'dir.
14.Soru
Nietzsche’nin, gerçek kültürün, Dionysos öğesi olan yaşam güçlerinin, Apolloncu öğeler olan biçim ve güzellik sevgisiyle birliğinden doğacağını ileri sürdüğü eseri hangisidir?
Nietzsche’nin, gerçek kültürün, Dionysos öğesi olan yaşam güçlerinin, Apolloncu öğeler olan biçim ve güzellik sevgisiyle birliğinden doğacağını ileri sürdüğü eseri hangisidir?
Ahlakın Soy Kütüğü |
Putların Alacakaranlığı |
Trajedinin Doğuşu |
İyinin ve Kötünün Ötesinde |
Günün Şafağı |
Trajedinin Doğuşu’nda Nietzsche, doğrudan doğruya Yunan trajedisinin kö- kenleri ve gelişimi ile ilgilenir. Ama bu bağlamda ileri sürülen görüşler içinde bizim için önemli olan nokta, Yunan kültüründe Sokratik ussalcılık tarafından bozulmadan önce gerçekleştirilen üstün başarıların Dionysioscu ve Apolloncu öğelerin bir kaynaşmasından oluşmasıdır. Bu kaynaşmada Nietzsche, kültürel bir ölçüt için temelleri yakalar. Gerçek kültür Dionysios ögesi olan yaşam güçlerinin Apolloncu tutumun niteliği olan biçim ve güzellik sevgisiyle bir birliğinin sonucu olarak ortaya çıkmalıdır. Bu durumda eğer varoluşu estetik bir fenomen durumuna getirmek istiyorsak bu iki ögeyi uyumlu bir biçimde birleştirebilmek gerekmektedir. Nietzsche’ye göre bu en yüksek kültür düzeyini sadece yaratıcı deha oluşturabilir ve kendisi de Yunan dünyasında ortaya çıkan kültürel parlaklığı böyle bir yaratıcı dehanın ürünü saymıştır.
15.Soru
I. Mimari
II. Heykel
III. Resim
IV. Müzik
V. Şiir
Yukarıdaki sanat ürünlerinden hangisi Hegel'e göre romantik sanata uygun bir yapıya sahiptir?
I ve II |
II ve IV |
I, III ve IV |
II, IV ve V |
III, IV ve V |
Hegel sanat ürünlerini mimari, heykel, resim, müzik ve şiir olarak sınıflar. Bunlardan mimari sembolik sanata, heykel klasik sanata, resim, müzik ve şiir ise romantik sanata uygundurlar. Doğru cevap E'dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Hegel'e göre Mutlak'ın yaşamını oluşturan üç ana evreden birisidir?
Tisellik |
Maddesellik |
Töz |
Tarih |
Varlık |
Mutlak’ın yaşamı bu şekilde üç ana evreden oluşur. Mantıksal idea ya da kavram, doğa ve tinsellik. Buradan çıkan sonuca göre, felsefe ya da bilim sistemi üç ana bölüme ayrılacaktır: Mantık yani mutlakın doğasını inceliyor olması anlamında metafizik; Doğa Felsefesi ve Tin Felsefesidir. Bu üç bölüm birlikte mutlakın yaşamının bilimsel dökümünü oluşturmuş olurlar. Buna göre mantık, ‘kendinde’ mutlakı inceler. Doğa felsefesi ‘kendi-için’ mutlakı ve Tin felsefesi ‘kendinde ve kendi-için’ mutlakı inceler. Bunların biraradalığı mutlak’ın yaşam serüveninin tamamlanmış yorumunu ortaya koyar.
17.Soru
‘Kendi-için’ mutlakı inceleyen felsefe türü aşağıdakilerden hangisidir?
Tin Felsefesi |
Bilgi Felsefesi |
Doğa Felsefesi |
Ahlak Felsefesi |
Varlık Felsefesi |
Doğa felsefesi ‘kendi-için’ mutlakı ve Tin felsefesi ‘kendinde ve kendi-için’ mutlakı inceler. Bunların biraradalığı mutlak’ın yaşam serüveninin tamamlanmış yorumunu ortaya koyar. Doğru cevap C'dir.
18.Soru
Marx ve Engels’e göre evrendeki birincil olgusallık nedir?
Doğa |
Evren |
Tanrı |
Madde |
Töz |
Marx ve Engels’e göre evrendeki birincil olgusallık doğadır. Doğanın tözü ise maddedir. O hâlde evrende hüküm süren biricik töz maddedir. Tinsellik maddi temeller üzerinde anlam kazanır..
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Schopenhauer’in “dünya benim tasarımımdır” ifadesine dayandırdığı sonuçlardan biri değildir?
Dünya bana, anlayan bir özne olarak nesnel ve empirik bir sunumdur. |
Sadece algıladığımız dünyayı biliriz. |
Her özne bütünüyle dışındaki dünya tarafından belirlenmiştir. |
Dünya kendisini özneye obje olarak sunar. |
Kimse dünyayı öteki insanların bildiğinden daha gerçek olarak bilemez. |
Dünya kendisini bir kişiye, obje olarak bir özneye sunar ve biz özne olarak sadece algıladığımız
dünyayı biliriz. Bu şekilde objelerin tüm dünyası ideadır-tasarımdır ve tasarım olarak kalır. Bütünüyle ve sonsuza dek özne tarafından belirlenmiştir.
20.Soru
Schopenhauer'a göre "doğruluğa giden biricik kapı" hangisidir?
Schopenhauer'a göre "doğruluğa giden biricik kapı" hangisidir?
Yaşamın üretilmesi |
İstenç edimi |
Öz bilinçlilik |
Güdülenme |
Yansıma ideleri |
Schopenhauer’ın istenç kavramı, Kant’ın kuramındaki kendinde-şey kavramının değiştirilmesinden duyduğu büyük hoşnutsuzluğu yansıtmaktadır. Kant kendinde-şeyleri asla bilemeyeceğimizi söylemiştir. Biz daima şeylerin dışındayızdır, biz asla onların içsel yapısına nüfuz edemeyiz. Oysa Schopenhauer hakikate götüren biricik bir dar kapı bulduğunu düşünüp; sonsuza dek şeylerin dışında kaldığımız düşüncesine, bulduğu bu biricik dar kapının büyük bir istisna oluşturduğunu iddia etmiştir. Bu istisna "her birimizin kendi istencine-istemesine sahip olduğu" yolundaki bilgimiz ya da deneyimimizdir. Bedensel eylemimizin normal olarak istencin ürünü olduğu düşünülür ama Schopenhauer için isteme ve eylem iki farklı şey değil, bir ve aynı şeydir. Ona göre bedenin eylemi nesnelleşmiş istencin ediminden başka bir şey değildir. Ya da Schopenhauer’ın dediği biçimiyle, istenç edimidir; yani kendinde-şeyin en belirgin en sıkı tezahürüdür. S¸u ha^lde bu, doğruluğa giden biricik dar kapıdır, yani istencin her bir kişinin özü olduğunun keşfidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ