Mills, Hans Gerth ile birlikte kaleme aldığı “Karakter ve Toplumsal Yapı” (1953) adlı eserinde özel ve kamusal arasında, bireyin tamamen kişisel davranışları ile son derece genel birtakım sosyal-tarihsel olgular arasındaki ilişkiyi ele alır. Ritzer (1996:210) Mills’in Hans Gerth ile birlikte kaleme aldığı bu çalışmasının, muhtemelen en iyi bilinen radikal çalışmaları ile uyuşmaması nedeniyle çok okunmasa da esasında Mills’in en sofistike çalışmasını oluşturduğunu düşünür.

İşlevselciliğin aksine sosyolojik çalışmalarında çatışma ile güç çözümlemesine ağırlık veren Mills, “İktidar Seçkinleri” (1956) adlı ünlü çalışmasında özellikle Amerikan toplumunda güç/iktidar analizi üzerinde odaklanır ve Amerikan toplumunun, belirli kesimlerden gelen küçük bir seçkin grup tarafından nasıl yönetildiğini analiz etmeye çalışır.

Ralf Dahrendorf postkapitalist toplumda çatışmanın temelinin otorite olduğunu savunmaktadır.

Sosyoloji, psikoloji, ekonomi ve tarih alanında çok disiplinli araştırmalar yapmış, sosyolojinin kamusal alanını genişletmeye, kavramsal ve metodolojik ayrımlar arasında köprü kurmaya ve mikro ve makro düzeylerini birleştiren sosyolog Smelser’dir.

En kapsamlı biçimini Parsons ve Merton’ın çalışmalarında almış olan işlevselcilik,
1940’lar ve 1950’ler boyunca Amerikan sosyolojisindeki baskın yaklaşım olmuştur. Doğru cevap D dir.

Dahrendorf postkapitalist olarak adlandırdığı toplumda çatışmanın üretim araçlarına sahip olanlar ile olmayanlar arasında değil otorite konumunda olanlarla ona tabi olanlar arasında ortaya çıktığını savunmuştur. Dahrendorf’a göre otorite normlar tarafından belirlenmiş belirli toplumsal rol ve mevkilere iliştirilmiş meşru güçtür.

Ayna benlik, bireyin, diğer insanların kendisine karşı davranışlarına bağlı olarak oluşturduğu kendi imgesine verilen addır.

Erikson belirli bir toplumda insan davranışının ahlaki sınırlarının neler olduğunu saptamanın yolunun sapkın davranışların ve grubun sapkın davranışlara olan tepkisinin incelenmesi olduğunu düşünmektedir.

1960’larda etkili olmuş diğer bir çatışma teorisi de Ralf Dahrendorf’un postkapitalist toplum teorisi olarak da adlandırılan sosyolojik çatışma teorisidir.

Literatürde Ralf Dahrendorf, Lewis A. Coser, John Rex, David Lockwood, Raymond Aron ve Randall Collins’in çalışmaları çatışma teorisi altında değerlendirilenler arasında başta gelir. Bunlar arasında ise özellikle Lewis. A. Coser ve Ralf Dahrendorf, görüşleri görece birbirine daha yakın olduğundan, görece de daha etkili olduklarından literatürde genellikle birlikte ele alınmaktadır.

Mills, kendisi Marksist olmamakla birlikte Amerikan sosyolojisi içinde Marksist geleneği sürdürmeye çalışmıştır.

Yetişkinlerin toplumsallaşması ve durum tanımlaması kavramları William Isaac Thomas tarafından geliştirilmiştir.

Luhmann, Parsons’ın son dönem çalışmalarını temel almış, yapısal işlevselcilikle genel sistem teorisinin bazı ögelerini ve bilişsel biyoloji, sibernetik ve fenomenoloji alanlarına ait olan bazı kavramları birleştirerek yeni bir yaklaşım geliştirmeye çalışmış ve yeni işlevselciliğin gelişimine katkıda bulunmuştur. Bilgi sosyolojisi bu liste yer almamaktadır.

Yukarıdaki tanım, Evrensel işlevselciliğin tanımıdır.

Çatışma kuramcıları toplumların her zaman ve her aşamada değişim sürecine tabi olduklarını savunurlar ve toplumsal düzenin korunmasında gücün önemine vurgu yaparlar. Toplumun ortak olarak paylaşılan normlar, değerler ve genel bir ahlak tarafından bir arada tutulduğu görüşü ise işlevselcilere ait bir görüştür.

C. Wright Mills, işlevselciliğin hâkim olduğu, Marksist teorinin ise büyük ölçüde ihmal edildiği, Amerikan sosyoloji geleneğinde Marksist geleneği canlı tutmaya çalışan birkaç istisna sosyologdan biri olarak kabul edilir. Mills, genel anlamda Amerikan sosyolojisindeki “Grand Teori” geleneğine (birçok şeyi birden tek bir teoride açıklamaya çalışma eğilimine), özellikle de Parsons’un kuramına yönelik sert eleştirileriyle bilinse de o, aynı zamanda aşırı ampirist ve nicelci Amerikan sosyolojisine de eleştireldi.

Yeni işlevselciliğe getirilen eleştirilerde, işlevselcilik, toplumsal değişme süreciyle fazla ilgilenmediği genel olarak işlevselciliğin çatışma ve bölünmelerle dolu günümüz dünyasını açıklamada gücünü ve etkisini kaybettiği, sosyolojik açıklamalar için nispeten yetersiz kaldığı ve sosyolojide çatışmacı yaklaşımların işlevselcilikten daha etkili olduğu ileri sürülmektedir.