Yanıt Açıklaması:

Harvey Sacks iletişimsel eylemler üzerinde çalışmış, konuşma üzerine çeşitli analizler yapmış ve daha sonra konuşma analizi olarak bilinen alanın gelişmesinde etkili olmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: a

Yanıt Açıklaması: İnsanların içinde yaşadıkları kendi toplumsal gerçekliklerini nasıl her gün yeniden ürettiklerini açıklamak.

Yanıt Açıklaması: b

Yanıt Açıklaması: Schutz, Weber gibi insanların gündelik yaşamı toplumsal olarak anlamlı bir gerçeklik olarak deneyimlediklerini, yani insanların eylemlerinin anlamlarını anladığımızı savunur. Bu açıdan gündelik toplumsal yaşamın ‘yorumlayıcı bir gerçeklik’ olduğunu düşünmesine rağmen Weber’in yorumlayıcı sosyoloji kavramını eleştirir. Schutz’a göre Weber’in yorumlayıcı sosyoloji kavramı sınırlıdır. Weber toplumsal eylemin diğer bireylerin davranışları hesaba katılarak ve diğer bireylere yönelik olarak meydana gelen eylemler olduğunu belirtmiştir. Schutz, toplumsal eylemin öznel olarak anlamlı olan eylemler olduğunu, sosyolojinin de incelediği bireylerin eylemlere yüklediği öznel anlamları anlamaya çalıştığını vurgular ve sosyologların bu anlamları eksik ya da yanlış anlamaları durumunda teorilerin veya açıklamaların toplumsal gerçekliğin yanlış anlaşılmasına dayalı olacağını, bu nedenle bilimsel olarak değerlerini büyük ölçüde kaybedeceklerini belirtir. Schutz’a göre yorumlayıcı sosyoloji kavramının sınırlılığı buradan kaynaklanmaktadır. • Schutz’un Weber’e yönelttiği bir diğer eleştiri, diğer bir kişiyle aynı öznel deneyime sahip olmak olanaksız olduğu için bireylerin eylemlerine öznel anlamlar yüklemenin Weber’in belirttiğinden daha karmaşık olduğu şeklindedir. Diğer bir deyişle bir birey, diğer bir bireyi tanıyor olsa ve gözlemlediği eylemi yapıldığı anda olduğu gibi gözlemleyebilmiş olsa bile gözlemlediği bireyin kendi bilincine, bilinç akışına giremeyeceği için bu eylem hakkında edineceği bilgi, gözlemi yapanın kendi algısal ve bilişsel çerçevesiyle sınırlı olacak, dolayısıyla gözlemleyenin deneyimi gözlemlenen kişinin deneyiminden farklı olacaktır. • Schutz, Weber’in öznel anlam kavramını kullanma şeklini de eleştirmiştir. Schutz’a göre Weber’in bu kavramı kullanış tarzı, her bir eylemin, bu eylemi gerçekleştiren aktörden doğan tek bir anlama sahip olduğu imasını taşımakta ve toplumsal dünyanın sanki içindeki her bir birey tarafından öznel olarak anlaşılan bir dünya olduğu izlenimini yaratmaktadır. Bu nedenle Schutz, Weber’in öznel anlam kavramına yönelik bakış açısını sorunlu bulmaktadır. • Schutz’a göre gündelik yaşamda toplumsal dünyanın her bireyin kendi öznel bilinci ile deneyimleniyor olması, bu dünyanın her birey için kişisel, yani ‘özel’ bir dünya olduğu anlamına gelmez. Gündelik yaşamda edinilen deneyimler bireylere özel olsaydı, bireylerin iletişim kurmaları, birbirleriyle anlaşmaları son derece zor olurdu. Oysa Schutz’a göre bireyler diğer bireylerden farklı deneyimlere sahip olduklarını bilirler, ama bütün bireyler gündelik toplumsal yaşamın ortak ‘nesnel’ doğasını, yani Schutz’un ‘sağduyu bilgisi’ olarak adlandırdığı bilgiyi toplumsallaşma sürecinde öğrenmiş ve kabul etmişlerdir ve etraflarındaki diğer insanların da toplumsal yaşamı kendi algıladıkları gibi algıladıklarını varsayarlar. Bu nedenle bireyler toplumsal dünyayı özneler arası niteliğiyle algılarlar. Sonuç olarak Weber anlamayı tekil özneler temelinde ele alırken, Schutz anlamayı özneler arası bakış açılarından oluşan bir sistem gibi görür ve Weber’in toplumsal dünyanın özneler-arası karakterini ortaya koymakta yetersiz olduğunu ileri sürer. • Schutz, Weber’in doğrudan ve yorumlayıcı anlama kavramlarını da eleştirmiş, eylemin yapılırken ki anlamı ile yapıldıktan, tamamlandıktan sonraki anlamının birbirinden farklı olabileceğini vurgulamıştır. Schutz bilincin öznel akışının değişim halinde olduğunu, bireyin o anda yapmakta olduğu eylemle doğrudan ilişkili olmadığını, bazen insanların bir eylemde bulunurken bilinçlerinin başka bir noktada olabileceğini, bazı eylemlerin boş bir zihinle bile yapılabileceğini belirtir. Bu durum, Schutz’a göre bu eylemlerin anlamsız olduğunu göstermez, sadece bu eylemin anlamının, bireyin o andaki bilinçli farkındalığının bir parçası olmayabileceğini gösterir. Dolayısıyla Schutz, Weber’i hem gerçekleşmekte olan bir eylemle tamamlanmış bir eylem arasında net bir ayrım yapmamakla hem de anlamayı homojen bir şekilde kavramsallaştırmakla, karmaşıklığını göz ardı etmekle eleştirir.

Yanıt Açıklaması:

Ekofeminizm 1970’lerde kadın ve doğa arasındaki ilişkiler konusunda giderek artan bir bilinçle kurulmuş, kadın ve doğanın birlikte özgürleştirilebileceği fikri üzerinde temellenmiş bir teoridir. Terim ilk kez 1974 yılında kadınları, gezegeni kurtarmak üzere ekolojik bir devrim yapmaya çağıran Fransız yazar Françoise d’Eaubonne tarafından kullanılmıştır. Ekofeminizm erkeklerin hem kadınlar hem de doğa üzerindeki egemenliğini eleştiren, üretim ve yeniden üretim arasındaki çelişkiye odaklanarak üretimden kaynaklanan zarar ve sorunları hem biyolojik hem de sosyal yeniden üretim süreçlerinde görünür kılmaya ve bunlara çözüm üretmeye çalışan bir feminist teoridir. Ekofeminizm hem kadın ve doğa konusunda erkek yanlısı önyargılardan kurtulmuş bir etik çerçevesi kurmaya çalışır hem de etnik ya da sınıfsal konumları nedeniyle ana akım ya da baskın söylem içinde ihmal edilen, değer verilmeyen farklı grupları merkeze alır. Bu grupları sadece içermekle kalmaz, onların çoklu perspektifi üzerine inşa olur.

Yanıt Açıklaması: d

Yanıt Açıklaması:

Kronolojik olarak tarihteki ilk Feminist düşünürler olarak Sappho, Christine de Pizan, Mary Astell, Abigail Adams gibi isimler kabul edilir. Bununla beraber Feminist Teorinin kökleri genellikle örgütlü bir kadın hareketinin ortaya çıktığı 19. Yüzyılla, özellikle de Mary Wollstonecraft’ın 1792 yılında yayınladığı “Kadın Hakları Savunması” (Vinication of the Rights of Women) ile başlatılır. Wollstonecraft’la aynı dönemde yaşamış olan bazı diğer feministlerin, örneğin Olympe de Gouges, Sarah Grimké ve Sojourner Truth’un eylemleri de ilk dönem Feminist düşüncenin gelişimde son derece etkili olmuştur. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması:

1916-1962

Yanıt Açıklaması: Etnometodoloji, yaşamı sadece bireysel gündelik yaşam etkinliklerinden oluşan bir şekilde ele almakta, savaş ya da işsizlik gibi dış etkenleri, diğer bir deyişle toplumda gücün dağılımıyla ilişkili olan olguları dikkate almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Fenomenolojiyi bir sosyolojik yaklaşım haline getiren düşünür A. Schutz'dur.

Yanıt Açıklaması: b

Yanıt Açıklaması:

Eleştirel kuramcılara göre fonnel rasyonalite herhangi bir amaca ulaşmak için en etkili araçları, nihai insani değerleri düşünmeksizin araştıran akıl olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması:

Temel amacı gündelik yaşamın örtülü kurallarını ve planlı doğasını ortaya koymak olan etnometodolojinin gündelik yaşama odaklanması ve gündelik yaşam faaliyetlerini kendi başlarına fenomenler olarak ele alması, etnometodolojiyi diğer sosyoloji teorilerinden ayıran en önemli özelliklerden biri olarak görülmektedir 

Yanıt Açıklaması: Frankfurt okulu tarafından geliştirilen eleştirel teori Marksist teorinin yanı sıra Weberyan teorinin de özellikle rasyonalite konusunda, etkilerini taşır.

Yanıt Açıklaması:

Merton anomiyi sapkın davranışla ilişkilendirir ve kültür ile yapı arasındaki ayrılıkların disfonksiyonel (bozuk işlevsel) bir sonuç doğurduğunu ve bunun da toplumda sapmaya yol açtığını ileri sürer. Merton’un bu çözümlemesi, işlevselciliğin suç ve sapkın davranışı açıklama yollarından biridir.

Yanıt Açıklaması: Marcuse’a göre de do¤an›n bilim ve teknoloji yoluyla egemenlik altına alınmasının zorunlu olarak insanların egemenlik altına alınmasının yeni biçimine yol açmıştır. Doğanın ve insanın sömürülmesi, öncesinden çok daha rasyonel ve bilimsel gerçekleşmektedir. Sonuç olarak, teknolojik rasyonalite egemenliğin meşruiyetini kaldırmaktan çok korumaktadır

Yanıt Açıklaması: A. Schutz’a göre öznelerarasılığı oluşturan öğeler sağduyu bilgisi, tipleştirme ve bakış açılarının karşılıklılığıdır.

Yanıt Açıklaması: Teknolojik rasyonalite, Habermas'ın kavramlarından birisi değildir.