Orhon Türkçesi Final 3. Deneme Sınavı

1.Soru

“ok+un urdı” biçimindeki ifadenin Türkiye Türkçesindeki karşılığı nedir?

oku vurdu

okla vurdu

oktan vurdu

okçu vurdu

okunu vurdu

2.Soru

Köktürk (Orhun) harfli metinlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Talas Yazıtlarında satırlar yukarıdan aşağıya ve sağdan soladır

Yenisey Yazıtları, Yenisey ırmağının yukarı taraflarında bugün Rusya'nın Hakas otonom bölgesindeki, irili ufaklı mezar taşlarıdır

Köktürk Yazıtları I. Köktürk Kağanlığı döneminde dikilmiştir.

Uygur Yazıtları, runik harfli metinlerdir.

Köktürk harfli ilk yazıt, Çoyren Yazıtıdır.

3.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Orhun Türkçesindeki kişi zamirlerini ifade etmektedir?

Men

Ol

Küntüz

Yegdi

Neŋ

4.Soru

Aşağıdakilerden hangisinde zaman zarfı kullanılmıştır?

öŋdün kagangaru sü yorılım

bança yagutır ermiş

ança kazganmış ança etmiş ilimiz törümiz erti

bunça kazganıp

ol yıl küzünilgerü yorıdım

5.Soru

Orhun türkçesine göre "üze" ne demektir?

“yukar, yukarda”

"aşağı"

"aşağı-aşağıda"

hepsi

hiçbiri

6.Soru

"k(e)y(i)k yiyü t(a)b(ı)şg(a)n y(e)yü ol(u)rur (e)rt(i)m(i)z bod(u)n bog(u)zi to͡k (e)rti y(a)g(ı)m(ı)z t(e)gre oçu͡k t(e)g (e)rti biz aş (e)g (e)rt(i)m(i)z (a)nça ͡ ol(u)r(u)r (e)rkli og(u)zd(u)n͡t(a)n kür(e)g k(e)lti" TONYUKUK YAZITI (GÜNEY YÜZÜ 8-15)

Yukarıdaki metnin tam çözümlemesi nedir?

yoğun olursa (onu) kırmak zor imiş.
Doğuda Kıtay’dan, güneyde Çin’den,
batıda batıdan, kuzeyde Oğuz’dan
(gelecek) iki üç bin askerimiz var mı
ne?” Öylece arz ettim.

Yaban hayvanı yiyerek, tavşan
yiyerek yaşar idik. Halkın boğazı tok
idi. Düşmanımız çepeçevre ocak gibi
idi, biz (ortadaki) aş gibi idik. Öylece
oturur iken Oğuzdan kaçak geldi.

Yaban hayvanı yiyerek, tavşan
yiyerek yaşar idik. Halkın boğazı tok
idi. öldürecektir, derim. Türk Sir halkı
yerinde asla ilerlemesin. Elimizden
gelirse tümüyle yok edelim,

ilerliyormuş, kağanı alp imiş, sözcüsü
bilge imiş. O iki kişi var oldukça seni
(sizi) (ve) Çinlileri öldürecek, derim;
Doğuda Kıtay’ı öldürecek, derim;
beni (bizi) Oğuz’u

Kaçağın sözü şöyle: Tokuz Oğuz
halkı üzerine kağan tahta oturdu”
der. (Bu kağan) Çin’e General Ku’yu
göndermiş, Kıtay’a Tongra Eşim’i
göndermiş. (Bunlarla) şöyle haber
(söz) göndermiş: “Azıcık Türk halkı

7.Soru

"iş(i)g küç(ü)g birm(i)ş" ifadesinde "birm(i)ş" sözcüğünde aşağıdaki eklerden hangisi kullanılmıştır?

Zarf-fiil eki

Fiilden isim yapım eki

Bulunma-çıkma durum eki

Belirtme durum eki

3. tekil kişi belirsiz geçmiş zaman eki

8.Soru

"Yogun bolsar üzgülük alpermiş"

Yukarıdaki cümlenin Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

yoğun olursa üzüntüsünü alırmış

yoğun olsa üzgünlük artarmış

yoğun olursa (onu) kırmak zor imiş

yoğun olsa vakti az imiş.

yorgun olsa kırarmış

9.Soru

“To?kuz oguz begleri bodunı bu sabımin edgüti eşid katıgdı tı?la” ifadesinin türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

Dokuz Oğuz beyleri ve halkı, bu sözlerimi iyice işit (ve) sağlamca dinle.

Dokuz Oğuz beyleri ve halkı, Onca halkı hep düzene soktum.

Dokuz Oğuz beyleri ve halkı, kağanın sözünü dinlemeden her yere gittin.

Dokuz Oğuz beyleri ve halkı, dinlemeden o yere doğru gittin.

Dokuz Oğuz beyleri ve halkı, dinleyin, yoksul fakir halkı hep derleyip topladım.

10.Soru

Fuad Köprülü Harezm Türkçesi dönemi'ni hangi yüz yıllar arası olarak değerlendirmiştir?

XIII.-XIV.

XIV-XV

XII.-XIII.

XI. - XIV

XIII.-XVII.

11.Soru

“Türk bodun tabgaçka körür erti.” Cümlesindeki yüklemin aldığı ekler aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla ve doğru olarak verilmiştir?

Üçüncü tekil kişi, geniş zamanın rivayeti

Üçüncü tekil kişi, geniş zamanın hikâyesi

Ettirgenlik eki, üçüncü tekil kişi belirli geçmiş zaman

Ettirgenlik eki, geniş zaman

Ettirgenlik eki, birinci tekil kişi belirli geçmiş zaman

12.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Türk dilinde fiil zaman ve kip çekimleri kişi eklerinin geliş şekillerine göre belirlenen kişi zamirlerinin kullanıldığı fiil çekimlerinden birinci kişi çoğul çekimi hangisidir?

Men

Sen

Siz

Biz

Ø / Ø+ol

13.Soru

Kaynaklar, Türk adının ilk kez, Pomponius Mela'nın yazdığı eserde geçmiş olabileceğini belirtirler. Mela'nın eserinde Türk varlığına kanıt olarak aşağıdakilerden gösterilmiştir?

Azak Denizi'nin kuzeyindeki ormanlık bölgenin Turcae olarak anılması

İlk Türk Devleti'ni Köktürklerin kurmuş olmaları

I. Köktürk Kağanlığı'nı oluşturan boyların 450'li yıllardan itibaren Moğolistan'da Altay Dağlarının güney eteklerini yurt edinmeleri

Köktürklerin lideri Bumın Kağan'ın Çin ile resmi ilişkilere girmesi

Çin yazılı kaynaklarında geçen Köktürk'lerle ilgili bilgiler

14.Soru

Köktürkçede aşağıdaki sayıların hangisi bir yegirmi şeklinde ifade edilir?

11

17

15

28

31

15.Soru

Orhun türkçesine göre "apa" ne demektir?

“”ata, ecdat” +m [1. tekil kiúi iyelik eki]

“”biricik, ” +m [1. tekil kiúi iyelik eki]

“”düşman, savaş” +m [1. tekil kiúi iyelik eki]

hepsi

hiçbiri

16.Soru

Toruk sözcüğünün anlamı nedir?

Torun

Turan

Zayıf, cılız

Lider

Güçlü, kuvvetli

17.Soru

Yenisey yazıtları, ilk olarak kim tarafından nerede bulunmuştur?

M. Yadrintsev - Orhun ırmağı kenarında

F. Klementz - Tola ırmağı kenarında

Heikel - Orhun ırmağı kenarında

Strahlenberg ve Messerschmidt, Yenisey nehrinin yukarı mecrasında

A. von Le Coq - Doğu Türkistan

18.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Yenisey yazıtlarını ilk olarak bulan iki isimi göstermektedir?

Strahlenberg ve Messerschmidt

Milesco ve Messerschmidt

Spasskiy ve Castrén

Alyılmaz ve Battulga

Donner ve Radloff

19.Soru

Hangisi Orhun Türkçesinde bağlaç değildir?

azu:

ança

takı:

ulayu:

yeme

20.Soru

Aşağıdakilerden hangisi “te?ride bol” sözcüğünün çözümlemesidir?

[1. tekil kişi iyelik eki] + [belirtme durumu eki]

[çokluk eki] + [1. tekil kişi iyelik eki]