Ortaçağ Felsefesi 1 Final 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Başlıbaşına bir metafizik incelemeyi kaleme alan ilk skolastik filozof kimdir?
Thomas Aquinas |
Duns Scotus |
Francisco Suarez |
Aristoteles |
Gabriel Vasquez |
Francisco Suarez başlıbaşına bir metafizik incelemeyi kaleme alan ilk skolastik filozofdur. Ondan önceki bütün skolastik filozoflar, Aristoteles’in Metafizik adlı eserinin üzerine yorumlar kaleme almışlardır.
2.Soru
Guillelmus de Ockham Oxford Üniversitesi'nde eğitim gördüğü dönemde hangi tarikata girmiştir?
Cizvit |
Dominiken |
Fransisken |
Benedikten |
Karmel |
Guillelmus de Ockham yaklaşık olarak 1309 yılında Oxford Üniversitesi’nde eğitim gören genç biri olarak Fransisken tarikatına girmiştir.
3.Soru
Studium Generale okullar topluluğunu kim kurmuştur?
Bonaventura |
Rogerus Baco |
Albertus Magnus |
Francis Bacon |
Dominicus |
1248 yılında Paris’i terkeden Albertus Magnus, o dönemde Teutonia eyaleti olarak anılan bölgedeki Köln kentine yerleşti. Tarikatın kendisine verdiği görev, bu şehirde bir studium generale kurmasıydı. 1254 yılında Teutonia eyaletinin (bugünkü Almanya, Avusturya, İsviçre, Alsas-Loren bölgesi, Lüksemburg, Belçika, Hollanda’yı kapsayan bölge) Dominiken yöneticisi oldu. 1261 yılında o dönemin en ünlü çevirmeni olan Guilelmus de Moerbeka ile Viterbo’da buluştu ve orada çeşitli yazılarını kaleme aldı.
4.Soru
Hangisi Latin İbn Rüşdcülüğünün ortaya çıkışında ve gelişiminde olumlu yönde etkide bulunmuş düşünürler arasında gösterilemez?
Thomas Aquinas |
Duns Scotus |
Boethius Dacus |
Sigerus de Brabant |
Guilelmus de Moerbeka |
Thomas Aquinas, hiç kuşkusuz bu dönemin en büyük filozoflarındandır. Ancak,
onunla birlikte bir isim daha vardır ki, on üçüncü yüzyıldaki önemli sorunlardan
biri varoluşunu ona borçludur. Bu ünlü isim İbn Rüşd’ten başkası değildir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Rogerus Baco'nun Opus Majus isimli eserinde kendinden önceki ve kendi çağındaki düşünürlerin yanlışlarını dayandırdığı nedenlerden biri değildir?
Laiklikten uzaklaşma |
Değeri olmayan otoriteye teslimiyet |
Geleneğin etkisi |
Yaygın önyargılar |
Bilginin gösterişli teşhiri ile bilgisizliğin gizlenmesi |
Opus Majus isimli eserinin hemen başlarında gerek eski düşünürlerin, gerekse kendi çağındaki düşünürlerin yanlışlarının başlıca dört nedene dayandığını iddia etmektedir: 1) Değeri olmayan otoriteye teslimiyet, 2) Geleneğin etkisi, 3) Yaygın önyargılar 4) Bilginin gösterişli teşhiri ile bilgisizliğin gizlenmesi (Maurer, 1982: 128).
6.Soru
Thomas Aquinas ile Francisco Suarez’in varlık kavrayışı arasındaki temel fark nedir?
Gerçek varlık, mümkün varlığın aktüelleşmiş kısmından başka bir şey değildir. |
Varlık, sadece gerçekten varolanları değil; fakat aynı zamanda, varolsunlar veya olmasınlar kendinde gerçek varlıkları da içermektedir |
Varlık, olası varlığın sadece belli bir durumunu ifade etmektedir. |
Varlık kavrayışı hiçbir zaman hem gerçek hem de kavramsal varlığı içine alacak bir yetenek göstermez. |
Varlığın gerçeklik alanında bir karşılığı olup olmaması |
Thomas Aquinas’ın De Ente et Essentia’sından yaptığımız alıntıda ortaya konulan varlık kavrayışı arasında çok temel bir fark ortaya çıkmış oldu. Buna göre, Thomas Aquinas’ın “gerçeklik alanında bir karşılığı olmayanın varlığından söz edemeyiz” tarzındaki yaklaşım Francisco Suarez tarafından kabul görmez. Ona göre, varlık, şu anda gerçeklik alanında yer almayıp bir zaman sonra yer alma potansiyeline sahip olanları da kapsamaktadır.
7.Soru
Duns Scotus’un da ilgilendiği, Acaba, nesnesi varolmadığı halde sezgisel bilgi mümkün müdür? Sorusuna olumlu cevap verenlerin destekledikleri düşünce tarzı aşağıdakilerden hangisidir?
Duns Scotus’un da ilgilendiği, Acaba, nesnesi varolmadığı halde sezgisel bilgi mümkün müdür? Sorusuna olumlu cevap verenlerin destekledikleri düşünce tarzı aşağıdakilerden hangisidir?
Varoluşçuluk |
Olanaksızlık |
Soyutlayıcılık |
Şüphecilik |
Doğruculuk |
Duns Scotus’un da içinde yaşadığı on dördüncü yüzyılın en önemli tartışmalarından biri, şimdiye kadar anlatılanlar etrafında ortaya çıkmaktadır. Duns Scotus’un da ilgilendiği bu önemli soru şudur: Acaba, nesnesi varolmadığı halde sezgisel bilgi mümkün müdür? Duns Scotus’a göre, bu soruya olumlu cevap verenler bir şekilde şüpheciliği desteklemektedirler. Doğru cevap D' dir.
8.Soru
Duns Scotus’a göre insanların birincil derecede yerine getirmek zorunda oldukları buyruklar aşağıdakilerden hangisidir?
Duns Scotus’a göre insanların birincil derecede yerine getirmek zorunda oldukları buyruklar aşağıdakilerden hangisidir?
Emirler ve iyilik |
İtaat ve emirler |
Yasaklar ve itaat |
Emirler ve yasaklar |
Yasaklar ve iyilik |
Kutsal Kitap’ta dile getirilen emirler/yasaklar da bu doğru akla uygun buyruklar kapsamındadır. Bundan dolayı, insanların birincil derecede yerine getirmek zorunda oldukları buyruklar bunlardır. Bu buyruklara itaat tarzındaki insan eylemleri, özgür iradenin yerine getirdiği davranışın hedefindeki ahlaki iyiliıin aktüelliğini sağlamaktadır. Doğru cevap D'dir.
9.Soru
Nicolaus Cusanus'a göre en büyük erdem hangisidir?
Tanrının varlığına inanmak |
Eğitim sonunda cehaleti kabul etmek |
İyi bir insan olmak |
İnsanın tanrı karşısındaki acziyetini kavramak |
Bilim ile ilgilenmek |
Cusanus, en ünlü yapıtı De Docta Ignorantia ’da eğitim sonucunda elde edilen cehaletin en büyük erdem olduğunu ileri sürmektedir.
10.Soru
Eriugena nesneye çeşitli nitelikler yüklemektedir. Örneğin, nesneler sadece zamana ve mekana ait varolanlar değildir; onlar aynı zamanda nitelik ve niceliğe de sahiptir.Eriugena bu yaklaşımı ile kimi örnek almıştır?
Ioannes Scotus |
John Locke |
Platon |
Sokrates |
Aristoteles |
Eriugena tıpkı Aristoteles’in Kategoriler’inde (Kategoriae) yaptığı gibi nesneye çeşitli nitelikler yüklemektedir. Örneğin, nesneler sadece zamana ve mekana ait varolanlar değildir; onlar aynı zamanda nitelik ve niceliğe de sahiptir. Gene Aristoteles’in bize öğrettiği gibi, duyulanabilir nesneler bir doğa ve onunla birlikte ortaya çıkan çeşitli ilinekler içerirler.
11.Soru
- Birinci kitap maximum absolutus ile ilgilidir.
- İkinci kitap evreni ele almaktadır.
- Üçüncü kitap ilahiyat konularına eğilmektedir.
- Dördüncü kitap Tanrı ile ilgilidir.
- Beşinci kitap de docta ignorantia ile ilgilidir.
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Cusanus'un bilgi anlayışını yansıtan kitap ile ilgili söylenebilir?
Yalnız II |
Yalnız V |
I ve V |
I, II ve III |
II, IV ve V |
Cusanus’un bilgi anlayışını en iyi şekilde onun De Docta Ignorantia (Öğrenilmiş Cehalet) adlı yapıtından hareketle öğrenmek münkündür. Yukarıda da dile getirildiği gibi Cusanus, Doğu Kilisesi ile Roma arasında bir uzlaşı arayışı için gittiği İstanbul’dan Venedik’e dönüş yolculuğunda, gemide bir tür içe doğuş ile sarsılır. Bu içe doğuş hemen anılan yapıtını kaleme almasını sağlamıştır. De Docta Ignorantia adlı yapıt esas itibarıyla üç ana kitaptan oluşmuştur. Birinci kitap maximum absolutus (Mutlak Sınırsız) veya Tanrı ile ilgilidir. İkinci kitap, Sınırsız’ın kendini açması sonucunda ortaya çıkan evreni ele almaktadır. Üçüncü kitap ise daha çok ilahiyat konularına eğilmekte ve İsa ile ilgili bir sorgulama gerçekleştirmektedir.
12.Soru
Ockham’ın Ahlak anlayışı hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Akıl ve irade ile belirlenen insani eylem biçimidir.
|
Ahlaki davranışların tek amacı iyiliktir.
|
Tanrının belirlediği ahlaki kurallara itaat etmek insanın varoluşsal zorunluluğudur.
|
Tanrının insanlara yüklediği ahlak kuralları olumsaldır.
|
Tanrının koyduğu ahlaki kurallar mutlaktır, asla değişmez.
|
13.Soru
Augustinus'un ele aldığı "memoria" kavramı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Hafıza anlamına gelir. |
Aklın kendi etkinlikleri hakkında düşünmesine engeldir. |
Sadece Tanrı'ya özgü bir özelliktir. |
Mantığın ilkelerini kavramak için kaçınılmazdır. |
Aklın Tanrı'yla karşı karşıya kaldığı bir içsel mekandır. |
Memoria’yı Türkçe’ye çevirmemek faydalı olacaktır. Zira Türkçe’ye çevrildiğinde hafıza olarak karşılanması gereken bu terimin aslında geçmiş ile derinden ve etkileyici bir ilgisi yoktur. Augustinus’a göre memoria aklın Tanrı’yla karşı karşıya kaldığı bir içsel mekandır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Rogerus Baco’nun “matematik” hakkındaki görüşlerinden biri değildir?
Diğer bilimler için kapı ve kilit görevi görmesi |
Yapısal bakımdan tanrısal vahye üstün olması |
Daha tarihin başlangıcında keşfedilmiş olması |
Latince ile yakın bir ilişki içinde bulunuyor olması |
Dilin düzgün kullanımı için bir ön şart olması |
Rogerus Baco’ya göre dünya üzerinde bilinmesi gereken en temel bilim, diğer tüm bilimler için hem kapı, hem de kilit görevi gören matematiktir. Matematik, tarihin başlangıcında, yüksek erdeme sahip olan insanlar tarafından keşfedilmiştir.
15.Soru
Guillelmus de Ockham’ın Tanrı ve bilgi anlayışı için aşağıda verilen bilgilerin hangileri doğrudur?I-İnsan, mutlak yetkinlikte olan Tanrı’yı algılayamaz; çünkü Tanrı maddi bir nesne değildir.II-Tanrı dışındaki şeylerden soyutlamalar yaparak bir Tanrı kavramı elde edilebilir.III-Ockham’a göre dünyadaki varolanların varoluşlarını koruyan bir koruyucu nedenden söz edilebilir.IV-Semavi cisimlerin dünya üzerindeki etkileri tecrübe edilebilir; ama Tanrı’nın etkilerini tecrübe etmek mümkün değildir.
I-II-III |
II-III-IV |
I-III-IV |
I-II-IV |
I-II-III-IV |
I-İnsan, mutlak yetkinlikte olan Tanrı’yı algılayamaz; çünkü Tanrı maddi bir nesne değildir.
II-Tanrı dışındaki şeylerden soyutlamalar yaparak bir Tanrı kavramı elde edilebilir.
III-Ockham’a göre dünyadaki varolanların varoluşlarını koruyan bir koruyucu nedenden söz edilebilir.
IV-Semavi cisimlerin dünya üzerindeki etkileri tecrübe edilebilir; ama Tanrı’nın etkilerini tecrübe etmek mümkün değildir.
Yukarıda verilen bilgilerin hepsi Guillelmus de Ockham’ın Tanrı ve bilgi anlayışını desteklemektedir. Doğru cevap E'dir.
16.Soru
Sigerus ’un Tanrı anlayışı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Aristoteles temelli bir Tanrı anlayışına sahiptir.
|
Yeniplatoncu bazı unsurlar içermektedir.
|
Tanrı ilk varlıktır.
|
Tanrı bütün şeylerin ilk nedenidir.
|
Olumsallık, Tanrının dünyadaki işlere karışmasından kaynaklanmaktadır.
|
17.Soru
Francisco Suarez’in öğrencisi olan ve doğal yasa ile akılsal doğanın birbirine özdeş olduğunu savunan felsefeci kimdir?
Bonaventura |
Gabriel Vasquez |
Scotus Eriugena |
Duns Scotus |
Petrus Abelardus |
Gabriel Vasquez doğal yasa ile akılsal doğanın birbirine özdeş olduğunu savunmuştur.
18.Soru
Rogerus Baco "Opus Majus" adlı eserinde eski düşünürlerin ve kendi çağındaki düşünürlerin yanlışlarını dört nedene dayandırmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu nedenlerden biri değildir?
Değeri olmayan otoriteye teslimiyet |
Geleneğin etkisi |
Yaygın önyargılar |
Bilginin gösterişli teşhiri ile bilgisizliğin gizlenmesi |
Doğaya ilişkin sorular |
Rogerus Baco’nun eleştiri yüklü bir dünyası vardı. Sadece çağdaşlarını eleştirmekle kalmamış; aynı zamanda geçmişteki büyük filozofları da eleştirmekte sakınca görmemiştir. Opus Majus isimli eserinin hemen başlarında gerek eski düşünürlerin, gerekse kendi çağındaki düşünürlerin yanlışlarının başlıca dört nedene dayandığını iddia etmektedir:
1) Değeri olmayan otoriteye teslimiyet,
2) Geleneğin etkisi,
3) Yaygın önyargılar
4) Bilginin gösterişli teşhiri ile bilgisizliğin gizlenmesi
19.Soru
Eriugena'nın doğayı bölümlere ayırarak açıkladığı eseri hangisidir?
De Imagine |
Periphyseon |
Kategoriler |
Düzen Hakkında |
Soliloquia |
Eriugena’nın Periphyseon başlıklı eserinin birinci kitabında, şeylerin en başta ve temel ayrımının “olanlar” ve “olmayanlar” şeklinde söz konusu edilebileceğini ileri sürer. Bu ayrımın zihinlerde tam olarak belirginlik kazanabilmesi için de “doğa”nın bu ayrımı kuşattığını ayrıca belirtir. Eriugena’nın “doğa”sı varlık veya gerçeklikten daha farklı bir kullanıma sahiptir; onlardan daha geniş bir anlamı bulunmaktadır. Bu eserinde doğayı dört bölüme ayırarak açıklamıştır. De Imagine, çevirisini yaptığı eserlerden biridir. Kategoriler, Aristoteles'in; Düzen Hakkında ve Soliloquia ise Augustinus'un eserleri arasındadır.
20.Soru
Ockham'a göre "insan teriminde beş harf vardır" ifadesindeki "insan" teriminin niteliği aşağıdakilerden hangisidir?
Maddi Suppositio |
Yalın Suppositio |
Bileşik Suppositio |
Dilsel Suppositio |
Kişisel Suppositio |
Ockham, özellikle dil ve mantık konusunda son derecede geniş bir ufka sahiptir. Onun, bu dilsel ve mantıksal örgüde en önemli yere sahip olan terimlerle ilgili olarak bir düşüncesi de “suppositio” anlayışıdır (supposition (latince) = supposition (ingilizce) = varsayım (Türkçe)). En basit anlatımıyla suppositio, “sadece bir önerme içinde kullanıldığında bir terime ait olan özellik”tir. “İnsan koşuyor” ifadesinde “insan” terimi belli bir bireysel insanın yerine durmaktadır ve bu da bir kişisel suppositio (suppositio personalis) örneğidir. Bununla birlikte “insan bir türdür” ifadesinde “insan” terimi basitçe kavramı işaret etmektedir ve bu da yalın suppositio (suppositio simplex) olur. Bunun yanı sıra terim ne tür, ne de akıllı bir canlı yerine geçmiyorsa; yani, “insan teriminde beş harf vardır” ifadesindeki insan da maddi suppositio (suppositio materialis) olarak anlaşılmalıdır. Doğru cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ