Osmanlı İktisat Tarihi Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Osmanlı maliyesi ilk dış borçlanma niyetlerini kaç yılında belli etmiştir?
1760 |
1783 |
1785 |
1780 |
1784 |
Osmanlı maliyesi ilk dış borçlanma niyetlerini 1783 yılında belli etmiştir
2.Soru
Başlangıçta savaş harcamalarını finanse etmek için konmuş, ve 17. yüzyılın sonlarından itibaren olağan vergiler haline gelen vergi sisteminin ismi nedir?
Cizye Gelirler |
Mukâtaa Gelirler |
Bütçe Gelirler |
Avârız Gelirler |
Hazine Gelirler |
Üçüncü önemli gelir kaynağı, ‘avârız-ı divaniye’ veya kısaca ‘avârız’ denen olağandışı
vergilerdir. Bunlar başlangıçta savaş harcamalarını finanse etmek için konmuş,
17. yüzyılın sonlarından itibaren olağan vergiler haline gelmişti.
3.Soru
- Sosyal güvenliği temeli olduğu kadar eğitim sağlık bayındırlık vb yatırımları yapan mali bir kurumdur
- Maaş ödemeleri(müderris, imam, şeyh kâtip vb) gibi cari harcamaları yürütür.
- Özerk ve demokratik sivil toplum örgütüdür.
- Sınırları içinde yaşayan köylüler avarızdan muaf ve adli hükümlerin uygulanması da mütevellinin onayına bağlı idi
Vakıf sistemi ve uygulamasına dair yukarıda verilen bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
I,II |
I,II,III |
I,II,III,IV |
I,III,IV |
II,III,IV |
Tümü doğrudur. Vakıflar bir sosyal yardım ve yatırım alanı idi. Özerkti, sosyal işlerin ve bunlarla ilgili harcamaların gerçekleştirildiği yerlerdi vakıf kapsamında köylerde yaşayan köylülerde avarız vergisi ödenemez adli kovuşturmaya mütevellinin onayı dışında tabi tutulmazdı.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yerleşik veya konar-göçer reayanın çiftlik statüsünün dışındaki topraklar için ödedikleri vergilerdir?
Resm-i tapu |
Resm-i zemin ve Resm-i dönüm |
Resm-i çift |
Resm-i bennak ve Resm-i mücerret |
Resm-i arus |
Resm-i zemin ve resm-i dönüm. Yerleşik veya konar-göçer reayanın çiftlik statüsünün dışındaki topraklar için ödedikleri vergilerdi. Bunlar dönümüne ve verimine göre senelik ve maktu olarak sahib-i arza ödenirdi.
5.Soru
Osmanlının dokumacılık, deri ürünlerinin imalatı gibi tarım ve hayvancılık kökenli imalat sektörleri çağdaşlarına göre gelişmiş iken zamanla bu sektörler dışarıdan gelen mallar ile rekabet edemeye başlamıştır. Aşağıda yer alan seçeneklerin hangisinden bu durumun temel nedeni yer almaktadır?
Makineleşmesinin artması |
Ürünlere olan talebin azalması |
Üreticinin daha karlı alanlara yönelmesi |
Devletin bu alanlara verdiği teşvikin azalması |
Duyun-u Umumiye'nin kurulması |
Osmanlı’nın ekonomisi tarım ve hayvancığa dayalı olduğu için bu alanların uzantısı olan dokumacılık, dericilik gibi sektörlerde göreceli bir ekonomik üstünlüğü bulunmaktadır. Ancak Batı Avrupa’da başlayan makineleşme olgusu ile birlikte Osmanlı ekonomisi avantaj sahibi olduğu alanlarda da payını yitirmeye başlamıştır. Bu sebeple doğru cevap A seçeneğidir.
6.Soru
I. 20. yüzyıl başlarına kadar hayli kalabalık bir hayvan grubuydu.
II. Ege Bölgesinde yaygın olarak görülürdü.
III. Anadolu'da iki farklı cins birleştirilerek daha güçlü bir cinsi vardı.
Yukarıdakı özelliklere sahip olan hayvan aşağıdakilerden hangisidir?
Keçi |
At |
Deve |
Sığır |
Dana |
Günümüz Türkiye’sinde ancak Ege Bölgesinde seyrek olarak rastladığımız deve, 20. yüzyıl başlarına kadar nüfusu bir hayli kalabalık hayvan grubuydu; Anadolu’da yük kervanlarının temel aracıydı. Dünyada devenin Arabistan/Afrikalı, tek-hörgüçlü (dromedarian) ve Asyalı çift-hörgüçlü (bactrian) olmak üzere iki cinsi vardır. Osmanlı İmparatorluğunun Arap bölgesi dışındaki coğrafyada ve Anadolu’da bu iki cinsin melezleştirilerek daha dayanıklı ve güçlü hale getirilmiş bir cinsi yaygındır. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
İmparatorluğun Asya ve Avrupa’daki arazilerinin büyük bölümünde geçerli olan ve mîrî diye bilinen rejimde ziraî topraklar, köylü ailelerine işleyebilecekleri ölçekte küçük birimler halinde tahsis edilirdi. Tapu vergisi karşılığında verilen bu toprak birimi üzerinde köylüye tanınan tasarruf hakkının özel mülkiyetten çok önemli farkları vardı. Aşağıda yer alan farklardan hangisi yanlıştır?
Köylü toprağını mazeretsiz üst üste iki yıl ekmeden bırakırsa elinden alınırdı. |
Köylü toprağını vakıf, hibe veya devletin izni olmadan başkasına devredemezdi. |
Köylü toprağını bırakıp başka yere giderse “çift-bozan resmi” adı ile önemli bir vergiyi ödemek zorunda kalırdı. |
Köylü toprağını bırakıp başka yere giderse, gittiği yerde yeni bir tahrir defterine kaydedilmedikçe 10 yıl içinde geri getirilebilirdi. |
Köylü öldüğü zaman toprağı, mirasçılar arasında paylaştırılmadan bütün halinde herhangi bir miras vergisi de alınmadan, oğluna intikal ederdi. |
Köylü toprağını mazeretsiz üst üste iki yıl değil üç yıl ekmeden bırakırsa elinden alınırdı.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Avusturyalı tarihçi Vocelka'ya göre 16. yüzyılda Osmanlı Devletinin sahip olduğu özelliklerden biri değildir?
Mutlak yönetim |
Teba arasında eşitlik |
Bütün teşkil eden yapısı |
Batılı çağdaşlardan iki yüz yıl geride olması |
Kurumların mükemmelliği |
16. yüzyıl başlarından itibaren feodaliteden ticarî kapitalizme geçmekte olan
Avrupa kuvvetli bir merkezî ve üniter devlet yönetimine ihtiyaç duyuyordu. Osmanlı
Devleti üniter yapısı, mutlak yönetimi, sosyal eşitliği ve mükemmel teşkilat yapısı
ile böyle bir devletin somut örneğini veriyordu.
9.Soru
- Tütün, mısır
- Patates, Domates
- Zeytin, penbe
- Çeltik
Yukarıdaki ürün gruplarından hangisi/hangileri yeni dünyadan eski dünyaya yayılan ürünlerdendir?
I,II |
II,III |
I,III,IV |
II,III,IV |
I,II,III,IV |
I, II doğrudur. Zeytin penbe çeltik gibi ürünler Anadolu Akdeniz havzasının klasik tarımsal ürünleri arasındadır. Buna karşın tütün mısır patates domates gibi zirai ürünler yenidünyanın keşfinden sonra Anadolu ve Avrupa’ya yayılmıştır.
10.Soru
Osmanlı Devleti'nde Defterdarlık kapatılarak Tanzimat'ın etkisiyle birlikte Maliye Nezareti hangi yıl kurulmuştur?
1812 |
1826 |
1831 |
1838 |
1856 |
1838 yılında Defterdarlık kaldırılarak Maliye Nezâreti kuruldu. Bu, Tanzimat ile
mâlî teflkilatın merkezîleştirilmesi yolunda atılan ilk adımdır. Gelir ve giderlerin
doğrudan merkezî hazine kanalıyla yürütülmesi kurallaştırılmıştır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Defterdarlığının gider kalemlerinden birisi değildir?
Yeniçeri kalemi |
Ziyade-i cizye |
Süvari mukabelesi |
Küçük Ruznamçe |
Teşrifat kalemi |
Yeniçeri kalemi, Süvari mukabelesi, Küçük Ruznamçe ve Teşrifat kalemi Osmanlı Devletinin gider kalemlerinden bazılarıdır. Ancak Ziyade-i cizye bir gelir kalemidir.
12.Soru
Müsellem ve yürük askerleri gibi lağvedilen sınıflardan boş kalan tımarlar aşağıdakilerden hangisidir?
Sepet tımarı |
Eşkinci tımarı |
Mustahfız tımarı |
Hizmet tımarı |
Mensuhat tımarı |
Müsellem ve yürük askerleri gibi lağvedilen sınıflardan boş kalan tımarlar, mensuhat tımarıdır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangi şehirde 19. yüzyılından yarısından sonra nüfusta azalma görülmemiştir?
Tokat |
Erzurum |
Çorum |
Ankara |
Afyon |
19. yüzyıl ikinci yarısına kadar Anadolu’nun birçok bölgesi transit kara ticareti bölgesi niteliğini kaybettiği yerleşim alanları olarak şekillenmişlerdir. Bunun neticesi olarak klasik ulaşım hatları üzerindeki birçok şehir gerileme içine girmiştir. Meselâ bu döneme kadar bir transit yol olan İzmir’e ulaşan yol üzerinde bulunan Tokat, Erzurum, Ankara ve Afyon’da bir nüfus azalması görülür.
14.Soru
Hâsılatı azalan ve kimseye verilmeyip beratları güya sepette kalan tımarlar aşağıdakilerden hangisidir?
Sepet tımarı |
Eşkinci tımarı |
Mustahfız tımarı |
Mensuhat tımarı |
Hizmet tımarı |
Hâsılatı azalan ve kimseye verilmeyip beratları güya sepette kalan tımarlar sepet tımarlarıdır.
15.Soru
Osmanlı imparatorluğu zamanında, Koçana ve Nif'ten elde edilen maden türü aşağıdakilerden hangisidir?
Kurşun |
Kükürt |
Altın |
Şap |
Gümüş |
Osmanlı imparatorluğu zamanında, Koçana ve Nif yakınlarda çıkarılan maden türü kurşun'du. Doğru cevap A'dır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nde yaşayan Gayrimüslimlerin ödediği vergidir?
İcmâl |
Mufassal |
Avarız |
Tımar |
Cizye |
İlk safhada şehirler, mahalleler itibariyle sayılır. Tarımla uğraşmayan şehir nüfusu
vasıtasız vergi ödemez, sadece avârız ve (müslüman olmayanlar) cizye öderlerdi.
Sayım defterleri bu tür vergiler için de dayanak olmakla birlikte bunların
miktarını vermezdi. Şehirli nüfus hazine hassı kavramına dâhil olan mukâtaa sistemi
dolayısıyla vasıtalı vergiler ödemekte idiler.
17.Soru
I. Köylü toprağını, vakıf, hibe veya devletin izni olmadan başkasına devredemez.
II. Mazeretsiz üst üste üç yıl ürün ekmezse, toprağı elinden alınır.
III. Toprağı bırakıp başka yere giderse, kaydı yapılmadıkça, vergi ödemek zorunda kalırdı.
Tapu vergisi karşılığında köylülere verilen topraklar üzerinde köylülere uygulanan uygulamalardan hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Tapu vergisi karşılığında verilen toprak birimi üzerinde köylüye tanına tasarruf hakkının özel mülkiyetten çok önemli farkları vardı. Bu farklar: Köylü toprağını vakıf, hibe veya devletin izni olmadan başkasına devredemez, mazeretsiz üst üste üç yıl ekmeden bırakırsa, elinden alınır ve toprağa ihtiyacı olan bir başkasına verilirdi. Toprağını bırakıp başka yere giderse, gittiği yerde yeni bir tahrir defterine kaydedilmedikçe 10 yıl içinde geri getirilebilir veya 'çift-bozan resmi' adı ile önemli bir vergiyi ödemek zorunda kalırdı. Verilen üç seçenek de doğrudur. Doğru cevap E'dir.
18.Soru
19. yüzyılda yenileşme döneminde gerçekleştirilen fabrika yatırımlarının temel amacı hangi seçenekte yer almaktadır?
Üretimini arttırmak |
Ürün çeşitliliğini arttırmak |
İhracatı arttırmak |
Halkın refahını arttırmak |
Askeri ihtiyaçları karşılamak |
19. yüzyılın başlarından itibaren devlet, Fabrika-i Hümayunlar diye adlandırılan büyük sanayi kuruluşları oluşturmuştur. Bu fabrikaların temel amacı, özellikle askeri ihtiyaçların yurt içi üretimle karşılanması yoluyla askeri giderlerden tasarruf sağlarken paranın yurt dışına kaçmasının önlemektedir. Bu sebeple doğru yanıt E seçeneğidir.
19.Soru
Osmanlılar bir bölgeyi fethettiklerinde vergilerin toplanmasında uyulacak ilkelerin yer aldığı belgelere ne ad verilir?
Arzname |
Tereke |
Salname |
Kanunname |
Muhallefat |
Osmanlılar bir yeri fethettiklerinde o yerin vergilerinin nasıl toplanacağına ilişkin bir metin düzenlenirdi. Bu metinlere kanunname ismi verilirdi. Doğru cevap D'dir.
20.Soru
Para vakıflarındaki artışlar, arsa ve arazi vakıflarının zenginliği "Evkâf Bankası" gibi bir kurumun kurulmasına teşebbüs ettirse de bu banka kurulamamıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu bankanın kurulmasını engellemiştir?
I. Dünya Savaşı |
1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı |
Balkan Savaşları |
İkinci Meşrutiyet'in ilanı |
Tanzimat Fermanı |
19. yüzyılın başarısız savaşları sonucunda ortaya çıkan göçmen kitlelerine yönelik dayanışma örneği olarak yeni kurulan para vakıflarının oranının taşınmaz mal vakıflarını aştığı görülmektedir. Hem para vakıflarındaki artışlar hem de arsa ve arazi vakıflarının zenginliği İkinci Meşrutiyet döneminde bir “Evkâf Bankası” kurulması teşebbüsüne yol açmışsa da Birinci Dünya Savaşı bankanın faaliyete geçmesini engellemiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ