Osmanlı İktisat Tarihi Final 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
- Fabrikalardan sonra sanayi devriminin en önemli simgesidir.
- Ülkedeki demiryolları Devlet sermayesi ile yapılmıştır
- Yabancı sermaye ticari ve siyasi gayelerle demiryolu yapmıştır
- Osmanlı devleti askeri ve ekonomik gaye ile demiryolu yapımını teşvik etmiştir.
Demiryolu ve Osmanlı ülkesinde yapımı ile ilgili olarak yukarıda verilen bilgilerden hangisi hangileri doğrudur.
I,II |
I,II,III |
I,III,IV |
II,III,IV |
I,II,III,IV |
I,III,IV doğrudur. II yanlış çünkü demiryollarının çok büyük bir kısmı yabancı sermaye tarafından yap işlet devret ile inşa edilmiştir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi klasik dönem Osmanlı esnaf teşkilatının özelliklerindendir?
Tamamen özerktir |
10. yüzyıldan itibaren ortaya çıkmıştır |
Hiyerarşik iş bölümü söz konusudur |
Bizans teşkilatlanmasını model almıştır |
16. yüzyılda önemini yitirmiştir |
Bir ticari gelişme dönemi olan 13. yüzyıl başlarındaki Selçuklu döneminden beri Anadolu topraklarında var olan esnaf birlikleri yarı özerk olup 16. yüzyıldan itibaren tüm büyük kasaba ve şehirlerde etkin hale gelmiştir. Hiyerarflik bir iş bölümüne dayalı olarak gerçekleştiren bu sinâî üretim örgütleri İslam
ve Selçuklu esnaf birliklerinin devamıdır. Doğru cevap C'dir.
3.Soru
17. Yüzyılda Osmanlı’da nüfus durgunluğu yaşanmasının temel sebebi nedir?
Köyden kente göç |
Kıtlık |
Güvenlik problemleri |
Salgın hastalıklar |
İktisadi gerileme |
17. yüzyıl bir önceki yüzyılın aksine bir nüfus durgunluğu yüzyılıdır. Celali isyanları ile başlayan güvenlik sorununun bundaki payı önemlidir. Yine bu nedenle kırdan şehre bir göç vardır. Nüfus artışı yanında onun kır-kent arasında dengeli dağılımının önemli nedenleri olan siyasal-idari, ekonomik ve sosyal şartlarda bu dönemde yaşanan sapmalar, hareketliliği ana hatları ile 19, yüzyıla kadar devam ettirmiştir. Doğru cevap C’dir.
4.Soru
Aşağıdaki beyliklerden hangisi Osmanlı denetimine girmesiyle, deniz ulaşımına katkı sağlamıştır ?
Germiyanoğulları |
Hamidoğulları |
Dulkadiroğulları |
Karesioğulları |
Ahioğulları |
Başlangıçta Sö¤üt ve Domaniç taraşarında yerleşmiş olan Osmanlı Beyli¤i’nin denizcili¤e ve deniz ulaşımına ilişkin yeterli bilgi ve tecrübesinin olmadı¤ı kabul edilmelidir. Osmanlı Beyli¤i, özellikle Akdeniz ve Karadeniz sahillerindeki beylikleri ele geçirdikçe Osmanlı deniz kuvveti oluşmaya ve deniz yolu ulaşımı gelişmeye başlamıştır. Karasi, Saruhan, Aydın, Menteşe ve Candaro¤lu donanma ve tersanelerinin Osmanlı deniz gücü haline gelişiyle ortaya çıkan bu süreç, 14. yüzyıl boyunca tedricen gerçekleşmiştir.
5.Soru
İmparatorlukta toplumun temel tüketim maddesi olan buğdayın dışındaki önemli olan diğer madde özellikle hayvan yemi olarak kullanılan ve ekmek ununa da katılan arpa idi. Ayrıca yulaf, çavdar, darı imparatorluk topraklarında yetiştirilen diğer tahıl ürünleriydi. Başka bir önemli ürün mısır idi. Amerika kıtasının keşfinden sonra dünyaya yayılan mısır imparatorlukta ilk nereye ekilmiştir?
Mısır |
Tuna havzası |
Trakya ovaları |
Teselya ovaları |
Makedonya ovaları |
İmparatorlukta toplumun temel tüketim maddesi olan buğdayın dışındaki önemli olan diğer madde özellikle hayvan yemi olarak kullanılan ve ekmek ununa da katılan arpa idi. Ayrıca yulaf, çavdar, darı imparatorluk topraklarında yetiştirilen diğer tahıl ürünleriydi. Başka bir önemli ürün mısır idi. Amerika kıtasının keşfinden sonra dünyaya yayılan mısır, adından da anlaşılacağı gibi ilk defa Mısır’da ekimine başlandı ve Osmanlı üzerinden Rumeli topraklarına yayıldı.
6.Soru
"Osmanlı Devletinde üretimin gelire dönüşmesi ve bunun mâlî sisteme yansıması, kullanılan ay ve güneş yılı takvimlerinin farklılığı yüzünden problemler oluşturuyordu" Aşağıdaki seçeneklerden hangisi tanıma ait doğru cevaptır?
Nüzül |
Sıvış yılı |
Sürsat bedeli |
Sürsat |
Salyâne |
Sıvış yılı
Üretimin gelire dönüşmesi ve bunun mâlî sisteme yansıması, kullanılan ay ve
günefl yılı takvimlerinin farklılığı yüzünden problemler oluşturuyordu ki bu da sıvış yılı meselesidir. İslâm iktisadiyatlarına özgü bir devrî buhran
nazariyesine temel yapılabilecek olan sıvış yılı, güneş ve ay yılına göre iki
türlü takvim kullanmaktan doğuyordu.
7.Soru
Osmanlıda "muhtâcîn-i zürrâ" olarak tabir edilen ve yardıma ihtiyacı olan kesim kimlerden oluşurdu?
Yeniçeriler |
Esnaf |
Müslüman olamayan halk |
Dul ve yetimler |
Çiftçiler |
Bir diğeri muhtaç çiftçiler (muhtâcîn-i zürrâ’) konusudur. Bununla kıtlık, kuraklık, dolu, sel gibi bir takım doğal afetler neticesinde tohumluk ve ekmeklik zahireden yok- sun kalan tarımsal üreticiler kastedilmektedir. Köylünün üretimi için gerekli tohumluk sağlanamadığında, bir yıl sonra ciddi bir açlık sorunuyla karşı karşıya kalmak ihtimali yüksektir. Yani aslında hem tarımsal üretimin devamını sağlamak, dolayısıyla ülkenin vergi gelirlerini sürekli kılabilmek, hem de kentlere doğru nüfus hareketini kontrol al- tına alabilmek için tarım kesimine bütçeden bir fon ayrılmış durumdadır.
8.Soru
Osmanlı'da Narh'ı belirleyen komisyonun başkanlığını kim yapardı?
Kadılar |
Ustalar |
Lonca başkanları |
Yeniçeri Ağaları |
Çelebiler |
Narhın tayini, mahallin kadıları tarafından kurulan bilirkişilerden oluşan komisyonca yapılırdı. Komisyona kadı başkanlık ederdi. Doğru cevap A'dır.
9.Soru
1867 yılında Avrupalı girişimcilerin inşa ettiği Osmanlı topraklarındaki ilk demiryolu güzergahı aşağıdakilerden hangisidir?
İzmir - Balıkesir |
İstanbul - Bursa |
İznik - Ankara |
İzmir - Aydın |
Afyonkarahisar - İstanbul |
Uzun süre devletten demiryolu imtiyazı almaya çalışan Avrupalı müteşebbisler, nihayet 1860’larda ilk girişimlerini 1867’de hizmete giren 130 kilometre uzunluğundaki İzmir-Aydın hattının inşasıyla gerçekleştirdiler.
10.Soru
Yed-i Vahit adı verilen tekel düzeni ve özel sınırlamaları kaldıran İngilizlerle Sadrazam Mustafa Reşit Paşa'nın imzaladığı anlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
Balta Limanı Anlaşması |
Karlofça Anlaşması |
Londra Boğazlar Sözleşmesi |
Londra Anlaşması |
Aynalıkavak Tenkihnamesi |
İngiltere ile imzalanan Balta Limanı Ticaret Sözleşmesi, Osmanlı Devleti’nin
sanayileşmiş Batı ülkeleriyle dış ticaretinde önemli bir aşamayı temsil etmektedir.
1838 yılının 16 Ağustos günü Sadrazam Mustafa Reşit Paşa’nın Balta Limanı’ndaki
konağında imzalanan anlaşma geçmişten günümüze pek çok tartışmaya konu olmuştur.
Osmanlı Devleti’nin siyasî ve malî büyük sorunlarla boğuştuğu dönemde
akdedilen anlaşmanın getirdiği düzenlemelerden bir bölümü, Osmanlıların dış ticarette
uyguladıkları Yed-i Vahit adı verilen tekel düzeni ile özel sınırlamaları ve
ek vergileri kaldırmasına dairdi.
11.Soru
Osmanlı Devleti’nde para aşağıdaki işletmelerden hangisinde basılmaktadır?
Cebehane |
Postane |
Istabl-ı Amire |
Darphane |
Matbah-ı Amire |
Osmanlı Devleti’nde para basımını Darphane olarak adlandırılan işletmeler yapmaktaydı. Doğru yanıt “D” şıkkıdır
12.Soru
Osmanlı Devleti'ndeki ilk grev sayılabilecek eylemi gerçekleştiren işçi grubu hangisidir?
Demiryolu işçileri |
Telgrafhane işçileri |
Tersane işçileri |
Dokuma fabrikası işçileri |
Tarım işçileri |
Tanzimat’tan sonra işçi hareketleri görülmeye başlamıştır. 1851’de mekanik bir tarağa karşı kadın işçilerce girişilen ve teknolojik işsizlik korkusunun ortaya çıkardığı eylem bunların ilkidir. Beyoğlu telgrafhanesi işçilerinin 1872’deki eylemleri ise ilk grev sayılabilir. Aynı yıl bazı demiryolu işçileri ücret anlaşmazlığı nedeniyle greve gitmişlerdir. İlk önemli grev ise, uzun süredir ücretlerini alamayan Tersane işçilerinin yaptıkları grevdir.
13.Soru
Osmanlı klasik dönem toprak düzenine ilişkin düzenlemeler özellikle hangi padişah döneminde yapılmıştır?
Yıldırım Bayezid |
Çelebi Mehmed |
Yavuz Sultan Selim |
Kanuni Sultan Süleyman |
1. Selim |
Osmanlı klasik dönem toprak düzenine ilişkin düzenlemeler özellikle Kanuni Sultan Süleyman döneminde, Şeyhülislam Ebussuud Efendi'nin katkılarıyla yapılmıştır. Doğru cevap D'dir.
14.Soru
Tağşiş uygulamalarına en çok hangi padişah döneminde rastlanmaktadır?
Fatih Sultan Mehmet |
Kanuni Sultan Süleyman |
II. Selim |
I. İbrahim |
IV. Murat |
Tağşiş uygulamalarına en çok Fatih döneminde rastlanmaktadır. 1444’e kadar akçenin gümüş içeriği oldukça istikrarlı bir seyir izlemişti. Buna karşılık 1444-1481 arasında akçenin ağırlığı ve gümüş içeriği tam 6 kez düşürüldü. Bu işlemlere tashih-i sikke adı verilmekteydi. Doğru cevap A'dır.
15.Soru
Tımarlar genellikle, sipahi denen eyalet askerlerine tahsis edilirdi. Sipahi tımarının bu hizmeti yapanlara verilen çekirdek kısmına ‘kılıç’ denirdi. Bu toprak parçası zamanla, sipahinin gösterdiği yararlılıklara paralel olarak, ‘terakkî’ alarak büyüyebilirdi. Bu, sipahinin maaşına yapılan zam demekti. Tımar mahiyet itibariyle beş bölümdür: 1. Eşkinci tımarı (mülk tımar), 2. Mustahfız tımarı, 3. Hizmet tımarı, 4. Mensuhat tımarı, 5. Sepet tımarı. Hâsılatı azalan ve kimseye verilmeyip beratları güya sepette kalan tımarlar bunlardan hangisidir?
Sepet tımarı |
Eşkinci tımarı |
Hizmet tımarı |
Mustahfız tımarı |
Mensuhat tımarı |
1. Eşkinci tımarı (mülk tımar): Sistemde en büyük yeri teşkil eden sipahi tımarıdır. Sipahilerin sefer zamanlarında, tımarlarının verimine göre, cebelü (zırhlı asker) götürmek mecburiyetleri vardır. Sefere gelemedikleri yıla ait vergi hâsılatı devlete kalırdı. Sipahi ölünce, dirliğinin kılıç kısmı berat ile çocuklarına bırakılırdı. 2. Mustahfız tımarı: Kale muhafızlarına verilen tımardır. 3. Hizmet tımarı: Bazı sınır boylarında bulunan camilerin imam ve hatipliğine, bazı saray hizmetlerine mahsustur. Bazan da padişahlar sipahi emektarlarına mutasarrıf oldukları tımarları temlik etmişler, bunlar da varislerine intikal etmiştir. 4. Mensuhat tımarı: Müsellem ve yürük askerleri gibi lağvedilen sınışardan boş kalan tımarlardır. Bunlar deniz kuvvetlerinin önem kazanmasından sonra leventlere tahsis edilmiştir. 5. Sepet tımarı: Hâsılatı azalan ve kimseye verilmeyip beratları güya sepette kalan tımarlardır.
16.Soru
- Kadırga, şayka: kürekli gemi
- Kalyon, burton: yelkenli gemi
- Mahmudiye, Karamürsel: buharlı gemi
- Aziziye, Hamidiye: zırhlı gemi
Yenileşme dönemi öncesinde Osmanlı deniz ulaşımında kullanılan gemilerden yukarıda verilenlerden hangisi/hangileri doğrudur?
I,II |
I,III |
III,IV |
II,III |
I,III,IV |
I ve II doğrudur
17.Soru
I. Nafaka
II. Kefalet
III. Akile
IV. Teavün sandığı
V. Zekat
Yukarıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti dönemindeki dini nitelikli sosyal güvenlik uygulamaları arasında yer alır?
I, II, III |
I ve II |
I, II, III ve V |
III ve IV |
I, II, III, IV, V |
Osmanlı Devleti'ndeki sosyal güvenlik yardımlaşmaları ve uygulamaları, aile içi yardımlaşmalar, dini nitelikli yardımlar, vakıflar ve meslek kuruluşları olarak dört ayrılabilir. Nafaka, zekat, akile ve kefalet dini nitelikli yardımlar; teavün sandığı ise meslek kuruluşları altında yer alır.
18.Soru
Osmanlıda "kaime" adıyla basılan ilk kağıt paranın kelime anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Büyük kağıda yapılmış akçe |
Kağıt üstündeki yazılar |
Uzun kağıda yazılan ferman |
Geniş kağıda çizilmiş şekil |
Renkli kağıda yazılmış yazılar. |
Kaime uzun kağıda yazılan ferman anlamına gelir. Bu yüzden doğru cevap C'dir.
19.Soru
1844 tarihinde Tashih-i Sikke işlemiyle kaç gümüş kuruş 1 altın liraya eşit kabul edilmiştir?
50 |
100 |
200 |
400 |
500 |
1844 tarihinde Tashih-i Sikke işlemiyle 100 gümüş kuruş 1 altın liraya eşit kabul edilmiş ve altın ile gümüş 15,09 oranı üzerinden birbirlerine bağlandıktan sonra Osmanlı altın ve gümüş sikkelerinin standartları değişmemiştir.
20.Soru
Osmanlı döneminde sikkelerin basıldığı yere ne ad verilirdi?
Mürettiphane |
Kalavrahane |
Muvakkithane |
Darphane |
Mücellithane |
Mürettiphane: Dizgicilerin çalıştığı yer.
Kalavrahane: Osmanlılarda Ayakkabı ve deri işlerinin yapıldığı yer.
Muvakkithane:Osmanlılarda namaz vakitlerinin belirlenmesinde kullanılan saatlerin ayarlarının yapıldığı yer.
Mücellithane: Osmanlılarda ciltlenme işlerinin yapıldı yer.
Darphane: Osmanlılarda paranın basıldığı yerdir. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ