Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı Ara 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Osmanlı'da kaçak köleleri takip ederek yakalanmalarını sağlayan görevli aşağıdaki kavramlardan hangisiyle adlandırılmıştır?
Timarlı sipahi |
Yavacı |
Çavuş |
Subaşı |
Çeribaşı |
Serbestiyet üzere timar tasarruf eden dirlik sahiplerinin diğer bir gelir kaynağı
da kaçak köle ve cariyelerin yakalanmasından alınan “muştuluk” (müjdelik) adı
altında alınan harçlardı. Kaçak köleyi bulan kimse onu bu işlerle meşgul yavacıya
teslim ederek ufak bir ücret alırdı.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi çift bozan resmi denilen yükümlülüğü açıklar?
Sipahinin şırasını kolaylıkla satabilmek için, halkın şıra fıçılarını mühürleyerek bir müddet için pazarda tek satıcı olarak kalmak imtiyazıdır. |
Sipahiye, bütün masrafları kendisine âit olmak üzer silâhları ve adamlarıyla seferlere katılmak sorumluluğudur. |
Sipahilerin kendilerine tahsis edilen timar arâzisi içerisinde belirli vergileri toplamaktır. |
Çiftini bozup terk eden raiyyetin timar sahibine ödemesi gereken bir nevi tazminattır. |
Timar sisteminin mükemmel işlemesini sağlamak ve sipahi ordusunun disiplin açısından bozulmasının önlemektir. |
Çift bozan resmi” denilen yükümlülük, çiftini bozup terk eden raiyyetin timar sahibine ödemesi lâzım gelen bir nevi tazminattı.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı devletinde Kubbealtı Vezirlerine sefere komutanlık ederken verilen unvandır?
Serdar-ı ekrem |
Çuhadar |
Silahtar |
Mirahır |
Subaşı |
Fatih Kanunnamesinde Padişahın mutlak vekili ve herkesin büyüğü olarak (“vüzerâ ve ümerânın ...başıdır, cümlenin ulusudur”) tanımlanan veziriazam aynı zamanda padişahın katılmadığı seferlere serdarı ekrem unvanıyla başkomutanlık ederdi. Diğer vezirlerin sayısı 3 ila 7 arasında değişmiştir. Kubbealtı veziri denilen bu kişiler de zamanzaman serdar unvanıyla seferlere komutanlık ederdi.
4.Soru
XVII. yüzyıl sonlarında devlete ait toprakların vergi toplama hakkının mültezimlere satılarak oluşan sisteme ne ad verilir?
Malikâne-divani
|
Tekâlif-i divaniye
|
Tekâlif-i örfiye
|
Tekâlif-i şer’iyye
|
Divan-i örfiye
|
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi birundaki saray hizmetçileri arasında yer almaz?
Sadrazam |
Yeniçeriler |
Bostancılar |
Çaşnigirler |
Doğancılar |
Birundaki saray hizmetlileri arasında şunlar vardı: Kapıkulu Piyadeleri (yeniçeriler, topçular, cebeciler vb.), altı bölük halkı da denilen Kapıkulu süvarileri (sipah, silahtar, sağ ulufeciler, sol ulufeciler, sağ garipler, sol garipler), bostanların bakımı ve sahillerin güvenliğinden sorumlu bostancıbaşı ve bostancılar, miralemin idaresindeki mehter takımı, müteferrikabaşı yönetimindeki imtiyazlı aile ve beyliklerin çocukları, ziyafet işleriyle görevli çaşnigirbaşı ve çaşnigirler, çavuşbaşının yönetiminde teşrifat ve ulaklık işlerini gören çavuşlar, saray ahırlarını idare eden mirahur ve maiyeti, çakırcıbaşı yönetiminde av kuşları ve köpeklerini besleyip bakan doğancılar ve seksoncular; darphane eminliği personeli, hassa mimarları örgütü.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Orhan Bey için kullanılan unvanlardan biri değildir?
İhtiyarü’d-din |
Sultanü’l-guzat |
Pehlivan-ı zaman |
Sultanü’l-azam |
Merzban-ı âfâk |
Orhan Bey’in 1337 tarihli Bursa Şehadet Camii kitabesinde sultanü’l-guzat yani gaziler sultanı olarak anıldığı, bunun yanında gazi oğlu gazi, merzban-› âfâk (ufukların bekçisi), pehlivan-ı zaman (zamanın kahramanı), gibi sanlarla anıldığı bilinmektedir. ibn Battuta, Orhan Gazi’den “İhtiyarü’d-din Orhan Bey” olarak bahseder. Doğru cevap D'dir.
7.Soru
I. Salyane, yıllık anlamında kullanılmaktadır.
II. Bu eyaletlerde timar sistemi kullanılmıyordu.
III. Mısır, Yemen ve Cezayir bu sistemle yürütülen eyaletler arasındaydı.
Yukarıdakilerden hangisi salyaneli eyaletler hakkında doğru olarak verilmiştir?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Sâlyâne, yıllık demektir. Sâlyâneli eyaletlerde timar sistemi uygulanmıyordu. Yani tahrir (sayım) yapılmıyor, timar ve zeamet gibi dirlikler bulunmuyordu. Eyaletin gelirleri öncelikle eyaletteki beylerbeyi, sancakbeyi ve diğer görevlilerin maaşları çıktıktan sonra merkeze alınıyordu. Buralarda güvenliği sağlamak için yeniçeri garnizonları, kadı ve defterdâr vardı. Bu eyaletler Mısır, Bağdad, Şehr-i zor, Yemen, Habeş, Lahsa, Cezayir, Trablusgarb ve Tunus eyaletleri idi.
8.Soru
III. Selim'i Kabakçı Mustafa önderliğindeki isyancılardan kurtarmak için hareket eden Rusçuk Ayanı kimdir?
Alemdar Mustafa Paşa |
Kara Davud Paşa |
Topal Receb Paşa |
Hâfız Ahmed Paşa |
Dâmad İbrâhim Paşa |
1807 yılına gelindiğinde, nizâm-ı cedîde muhâlefet iyice arttı. Yeni düzenden memnun olmayanlar, yeniçerilerin ve ulemânın da tahrikiyle harekete geçtiler; bir kısım halkın da katıldığı Kabakçı Mustafa isyanı adıyla bilinen isyan sonunda III. Selim tahttan indirildi; yerine IV. Mustafa (1807-1808) geçirildi. Böylece nizâm-ı cedîd hareketine son verildi; III. Selim’in gayretleriyle kurulan yeni ordu dağıtıldı. Saltanat değişimi sırasında, devletin üst kademelerine yeniçerilerin belirledikleri isimler getirilmişti. Bu duruma tepki gösteren III. Selim taraftarı Alemdar Mustafa Paşa, Rusçuk âyânı sıfatıyla ve 15 bin kişilik askeriyle İstanbul üzerine yürüdü. Hedefi, IV. Mustafa’yı tahttan indirip III. Selim’i tekrar başa geçirmek ve yeniçerileri hizâya getirmekti. Bunu haber alan Kabakçı Mustafa önderliğindeki yeniçeriler, III. Selim’i öldürdüler.
9.Soru
Yeniçeri Ocağı’nda yeniçeri ağası ve sekbanbaşından sonra en yetkili kişi kimdir?
Yeniçeri Efendisi |
Zağarcıbaşı |
Bölükbaşı |
Kethüda |
Bayraktar |
Yeniçeri ocağında, ağadan sonra, rütbe sırasıyla şu ağalar bulunuyorlardı: Ocak kethüdâsı veya kul kethüdâsı, zağarcıbaşı, saksoncubaşı, turnacıbaşı, baş-çavuş ve muhzır ağa. Ocakta yeniçeri ağası ve sekbanbaşından sonra en yetkili kişi yeniçeri efendisi de denen Yeniçeri Ocağı kâtibi idi. Kendisi, emrinde çalışan diğer memurlarla birlikte ocak defterini tutar; tâyin ve terfî işleriyle uğraşır; maaşları düzenlerdi. Tâyin ve azli, vezîr-i âzamın onayı ile mümkün olurdu.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi daire-i adliyenin (adalet çemberi) bir parçası değildir?
Örf |
Mülk |
Asker |
Hazine |
Reaya |
Günümüzde “Adalet Mülkün Temelidir” şeklinde bir özdeyiş olarak yaşayan bu kavram başlıca beş unsurun birbirleriyle bağlantılarını ifade eder: Mülk yani hükümdarlık ve devlet; Asker/Kuvvetli bir Ordu; Hazine/Güçlü bir ekonomi; Reaya/Müreffeh bir halk; ve Adalet.
11.Soru
Padişahın özel hazinesine ne ad verilmekteydi?
İç hazine
|
Dış hazine
|
Hazine-i amire
|
Maliye
|
Bütçe
|
12.Soru
III. Selim zamanında kurulan yeni ordu aşağıdakilerden hangisidir?
Eşkinci Ocağı
|
İrad-ı Cedîd
|
Nizam-ı Cedîd
|
Asakir-i Mansure-i Muhammediye
|
Altı Bölük Halkı
|
13.Soru
Osmanlı'da hukukun düzenlenmesi yetkisi nazarî olarak kime aitti?
Şeyhülislâm |
Kadıaskerler |
Ulemâ |
Padişah |
Müderris |
Osmanlı'da hukukun düzenlenmesi yetkisi nazarî olarak padişaha aitti. Şeri’at da idarî, askerî ve mâlî konularda padişaha kanun koyma yetkisini tanıyordu. Padişah, İslâm hukukunun temel prensiplerine ters düşmemek kaydıyla istediği kanunu çıkarabilirdi. Uygulamada ise şeyhülislâm başta olmak üzere, kadıaskerler ve hukukî konuları iyi bilen ulemâ, padişaha kanun koyma konusunda yardımcı olurlardı.
14.Soru
Şehzadelere sancakta lalaları ve annelerinin eşlik etmesi bir gelenek iken, oğulları arasında tercih yapmayarak sancakta şehzade oğluna eşlik etmeyen ve merkezde kalmayı tercih eden padişah eşi aşağıdakilerden hangisidir?
Haseki Sultan |
Hürrem Sultan |
Kösem Sultan |
Mahidevran Sultan |
Bezm-î-Âlem Vâlide Sultan |
Şehzadelere sancakta lalaları ve annelerinin eşlik etmesi bir gelenek iken, oğulları arasında tercih yapmayarak sancakta şehzade oğluna eşilik etmeyen ve merkezde kalmayı tercih eden padişah eşi, Kanuni Sultan Süleyman'ın eşi Hürrem Sultan'dır. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.
15.Soru
Bir kurum olarak timar aşağıdaki Osmanlı hükümdarlarından hangisinin iktidarından itibaren varlık göstermiştir?
Osman Bey |
Orhan Bey |
I. Murad |
I. Bayezid |
I. Mehmed |
Netice itibariyle gerek tahrir ve vakıf defterleri gibi resmî belgeler ve gerekse
diğer belgeler timarın bir kurum olarak, Osmanlı devletinin kurucusu Osman
Bey’den itibaren var olduğunu isbatlamaktadır.
16.Soru
Osmanlı'da tahtın hanedanın en yaşlı üyesine geçmeye başlaması hangi padişahtan sonra olmuştur ?
Fatih Sultan Mehmet |
Osman Bey |
Orhan Gazi |
1.Ahmet |
1.Mustafa |
Osmanlı'da tahtın hanedanın en yaşlı üyesine geçmeye başlaması 1.Ahmet'ten sonra olmuştur.
17.Soru
I- Yaya
II- Müsellem
III-Kapıkulu
Yukarıda verilen askeri birliklerden hangisi ya da hangileri ilk dönem Osmanlı askeri birliklerindendir?
I, II |
I, III |
II, III |
I, II, III |
Yalnız III |
İlk dönem Osmanlı fetihlerinin sistemli bir şekilde sürdürülebilmesi için düzenli askerî birliklere ihtiyaç vardı. Bu ihtiyaç, kapıkulu ve timarlı sipâhi ordusunun kurulmasına kadar yaya ve müsellem adıyla bilinen askerî birliklerce karşılanacaktır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde Osmanlı Devlet'inde Sadrazamın padişaha olan yazıları ve yabancı devletlere yazılan yazılar hazırlanırdı?
Beylik Kalemi |
Tahvil Kalemi |
Amedi Kalemi |
Rüus Kalemi |
Vakanüvislik |
Sadrazamın padişaha olan yazıları ve yabancı devletlere yazılan yazılar Amedi Kaleminde hazırlanırdı.
Buna göre doğru cevap C (Amedi Kalemi) şıkkıdır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı'larda önemli geçit noktalarında kurulan ve bir çeşit polis veya jandarma niteliğini taşıyan kimselerdir?
Tatarlar |
Yörükler |
Derbendciler |
Voynuklar |
Martoloslar |
Derbendciler, Osmanlı'larda önemli geçit noktalarında kurulan ve bir çeşit polis veya jandarma karakolu niteliği taşıyan derbendlerde görevli kimselerdi.
Buna göre doğru cevap C (Derbendciler) şıkkıdır.
20.Soru
Osmanlı'da hazinenin alacaklarını takip eden, borcu olup vermeyenleri hapis ve tazyik ile tahsilâtını yapan icra memurlarına ne ad verilirdi?
Başbakıkulu |
Defterdar |
Veznedarbaşı |
Sergi Nazırı |
Sergi Halifesi |
İcraat ve tahsilât işlerinde defterdârın maiyetinde icra memuru olarak beş kişi vardı. Bunlardan biri başbâkıkulu denilen devlet varidatının birinci tahsil memuruydu. Defterdârlıkta bunun bir dairesi olup emri altında bakıkulu ismiyle altmış kadar mübaşir vardır. Bunlar, hazinenin alacaklarını takip ederler, borcu olup vermeyenleri hapis ve tazyik ile tahsilât yaparlardı. Bundan dolayı maliyeye borcu olanlar baş bâkıkulu hapishânesinde habs edilirlerdi. Bakayâ defterleri denilen defterlere bâkı defterleri ismi verilirdi.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ