Osmanlı Türkçesi Grameri 1 Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki bilgi doğrultusunda türetilmiş Arapçada olmayan bir kelimedir?
Ebediyyet |
Câhiliyyet |
Mahcûbiyyet |
Emniyyet |
İnsâniyyet |
"Ebediyyet", "Câhiliyyet", "Mahcûbiyyet" ve "İnsâniyyet" kelimeleri Arapça gramer kurallarına uygun şekilde isim ve sıfatlardan türetilmiş ve Arapçada kullanımda olan kelimelerdir. Ancak "emniyyet" Osmanlı Türkçesinde kullanılan ancak Arapçada bulunmayan emn masdarından türetilmiş bir kelimedir.
2.Soru
"Bu vezinde baştaki te “ ت” eklemedir. Ayın harfinin yerinde bulunan harf de tekrarlanır, yani şeddeli okunur.
Bu bâb, tef'îl تفعيل bâbının dönüşlüsüdür ve genellikle geçişsiz masdarlar türetir. Bu ikisini karıştırmamak için yazılışa dikkat edilmelidir."
Sözü edilen bâb aşağıdakilerden hangisidir?
tefa''ul |
tefâ'ul |
müfâ'alet |
infi'âl |
ifti'âl |
Tefa''ul تفعل Bâbı
Bu vezinde baştaki te “ ت” eklemedir. Ayın harfinin yerinde bulunan harf de tekrarlanır, yani şeddeli okunur.
Tefa''ul تفعل bâbı, tef'îl تفعيل bâbının dönüşlüsüdür ve genellikle geçişsiz masdarlar türetir. Bu ikisini karıştırmamak için yazılışta tefa''ul vezninin ye'siz olduğuna dikkat edilmelidir.
درس ders → تدرس tederrüs “ders alma”
جمع cem' “toplama” → تجمع tecemmu' “toplanma”
كبر kibr “büyüklük” → تكبر tekebbür “büyüklenme, kibirlenme”
Doğru yanıt A'dır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "tef'il babının ism-i fa'ili"dir?
|
|
|
|
|
4.Soru
Çeşitli isim ve sıfatlara gelerek soyut isimler yapan son ek aşağıdakilerden hangisidir?
+ân |
+ist |
+iyyet |
+ât |
+ûn |
İsim ve sıfatların sonuna gelerek özellikle kavram ismi türeten ek +iyyet’tir. Bu ekin terim adı mec?ul masdardır. İnsâniyyet: İnsanlık gibi.
5.Soru
Arapça kelime türetme kaidelerine göre “Kâtib” kelimesinin vezni aşağıdakilerden hangisidir?
Fa’l |
Fi’âl |
Fâ’il |
Fu’ûl |
Fu’l |
Her dilde olduğu gibi Arapçada da kelime türetme şekilleri bellidir. Aslî sesler belli kalıplara girerek yeni kelimeler oluştururlar. Arapça dil bilgisinde bu kalıplar vezin adı verilen yapılarla öğretilir. Bunun için, “yapmak, işlemek”anlamına gelen “fe’ale” fiilinin aslî sesleri olan fe-ayın-lâm harflerine dayanan bir model geliştirilmiştir: fe harfi kelime kökünün birinci aslî sesini, ‘ayn harfi ikinci aslî sesini, lam harfi üçüncü aslî sesini temsil eder; zâid harfler aynen bırakılır. Ortaya çıkan kalıp kelimenin veznidir. Bu bilgi doğrultusunda “kâtib” sözcüğünün aslî harflerinin kef-te-be olduğu ve aradaki elif harfinin zâid harf olduğu açıkça görülmektedir. Doğal olarak da bu sözcüğün vezni “kâtib > fâ’il” olmaktadır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisinin vezni farklıdır?
|
|
|
|
|
-
-
-
-şıklarındaki kelimelerin vezni fa’al iken şıkkındaki kelimenin vezni fa’l veznidir.
7.Soru
I. اعتدال i'tidâl “ölçülü davranma” → معتدل mu'tedil “ölçülü davranan”
II. استحصال istihsâl “üretme” → مستحصل müstahsil “üreten, üretici”
III. استنساخ istinsâh “bir eserin kopyasını yazma” → مستنسخ müstensih “istinsah eden”
IV. استخدام istihdâm “bir işte çalıştırma” → مستخدم müstahdim “işveren”
V. انتشار intişâr “yayımlanma” → منتشر münteşir “yayımlanan”
Yukarıdaki maddelerden hangileri istif'âl bâbının ism-i fâ'iline örnek olarak verilir?
I - II |
III - V |
I - II - V |
II - III - IV |
I - II - III - V |
II. III. ve IV. maddeler istif'âl bâbının ism-i fâili müstef'il مستفعل vezninde gelir:
استحصال istihsâl “üretme” → مستحصل müstahsil “üreten, üretici”
استنساخ istinsâh “bir eserin kopyasını yazma” → مستنسخ müstensih “istinsah eden”
استخدام istihdâm “bir işte çalıştırma” → مستخدم müstahdim “işveren”
I. ve V. maddelerdeki;
اعتدال i'tidâl “ölçülü davranma” → معتدل mu'tedil “ölçülü davranan”
انتشار intişâr “yayımlanma” → منتشر münteşir “yayımlanan” kelimeleri ise ifti'âl bâbının ism-i fâ'iline örnektir.
8.Soru
Hangisi mec’ûl masdardır?
|
|
|
|
|
Bazı sıfat ve isimlerin sonuna /iyyet/ eki getirilerek Türkçede +lık/+lik ekiyle karşıladığımız anlamlarda kelimeler yapılır. Bu kategorideki kelimelere mec'ûl (yapma) masdarlar denilmektedir.
9.Soru
"Çeşitli isim ve sıfatlardan +iyyet son ekiyle yapılmış soyut isimler" olan masdarlar aşağıdakilerden hangisidir?
Mimli masdarlar |
Mücerred masdarlar |
Sülasi masdarlar |
Kıyasi masdarlar |
Mec'ül masdarlar |
Mec’ûl masdarlar, çeşitli
isim ve sıfatlardan +iyyet
son ekiyle yapılmış soyut
isimlerdir: insâniyyet,
beşeriyyet, hürriyyet vs.
10.Soru
Masdarlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Mücerred masdarlar işitilerek öğrenilen masdarlardır.
|
Kıyâsî masdarlar belirli, değiştirilemez anlamlar üretirler.
|
Mücerred masdarlara semâî masdar da denilir.
|
Arapça masdarlar Türkçede sadece -mak/-mek ve -ma/-me ekleriyle karşılanırlar.
|
Mücerred masdar kalıpları belirli bir anlam üretmez.
|
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "tefa''ul babının ism-i mef'ulü"dür?
|
|
|
|
|
12.Soru
Arapça kelimeler asıl isimler ve türemiş isimler olmak üzere kabaca iki gruba ayrılır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi türemiş isimlerden biri değildir?
Mektup
|
Mahkeme
|
Kitabet
|
Garip
|
Kamer
|
13.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi fi'let vezninde yazılmıştır?
رحصت |
شركت |
طلب |
حجاب |
جدل |
شركت-Şirket kelimesi fi'let vezninde yazılmıştır. Doğru cevap B'dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisinin vezni diğerlerinden farklıdır?
Cem‘ |
Nakl |
‘Aşk |
Deyn |
Zikr |
İlk dört seçenekteki kelimelerin vezni fa‘l^dir. "Zikr" kelimesinin vezni ise fi‘l’dir.
15.Soru
Aşağıdakilerin hangisinde masdarın çatı anlamı ile denklik yoktur?
افعال = geçişli
|
تفعيل = geçişli
|
تفاعل = dönüşlü
|
مفاعلة = işteş
|
تفعل = işteş
|
16.Soru
Arapçada sâlim ve müennes(dişil) çokluk yapmak için kullanılan ek aşağıdakilerden hangisidir?
+în |
+eyn |
+ât |
+iyyet |
+ûn |
+în, +ûn ekleri müzekker (eril), +ât eki ise müennes (dişil) çokluklar yapar.
17.Soru
“İf’âl bâbındaki masdarların çatısı geçişlidir, yani nesne alır. Geçişsiz bir fiil bu bâba nakledildiği zaman geçişli olur ve nesne alır. Ancak bu bâbda kimi geçişsiz masdarlar da vardır.”
Aşağıdakilerden hangisi if’âl bâbında olup da geçişsiz olan masdarlardan biridir?
İzhâr |
İnsâf |
İkrâm |
İşrâb |
İhrâc |
"İzhâr", "İkrâm", "İşrâb", "İhrâc" nesne alabilen masdarlardır. Bir şeyi izhâr etme, bir şeyi ikrâm etme, bir şeyi işrâb etme, bir kimseyi ihrâc etme şeklinde. Ancak “insâf” masdarı nesne almaz bu neden de geçişsizdir.
18.Soru
İf‛âl babı ile ilgili aşağıdaki verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
Kalıpta hiçbir zâid harfe rastlanmaz. |
Yalnız ortadaki elif harfi zâiddir. |
Bu bâbdaki masdarların çatısı geçişlidir. |
Bu babdaki masdarlar geçişsiz kelimelerdir. |
Bu bâbın ism-i fâ‛ili müfa‛‛il şeklindedir. |
İf‛âl babındaki masdarların çatısı geçiş-lidir. Yani nesne alırlar. Baştaki ve ortadaki elifler zâiddir. İsm-i fâ‛ili de müf‛il şeklindedir.
19.Soru
Aynı vezinde olan kelimeler, aşağıdakilerin hangisinde birlikte ve doğru olarak verilmiştir?
Hikâyet-şikâyet-dirâyet
|
Zarar-karar-meyyâl
|
Zarîf-halîm-sâbit
|
Duhûl-mürûr-hükm
|
Medd-hiss-zann
|
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi mezidünfih masdardır?
فتح |
علم |
قتل |
رزق |
معلم |
Fiillerden türetilen masdarlara mezîdünfih masdarlar (artırılmış, harf ilâve edilmiş masdarlar) adı verilir. Örnek: معلم muallim "öğretmen"
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ