Osmanlı Türkçesi Grameri 1 Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ism-i mekân kalıplarından olan mef’ilet kalıbıyla türetilmiş bir kelimedir?
Medrese |
Matba’a |
Mezbele |
Mesîre |
Memleha |
"Medrese", "Matba’a", "Mezbele" ve "Memleha" mef’alet kalıbıyla türetilmiş kelimelerdir. Mef’ilet kalıbıyla türetilen tek kelime mesiredir.
2.Soru
Aşağıdakilerin hangisinde “nun ن” harfi asli harftir?
|
|
|
|
|
سکون sükûn "durma, kesilme, rahatlık vs." kelimesi “sakin olmak, yerleşmek, rahatlamak” fiilini oluşturan س ك ن (n-k-s) aslî harflerinden türetilmiştir. Diğer şıklardaki nun harfleri kelimelerin kalıplarından ötürü zaiddir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sıfat-ı müşebbehe yapma kalıplarından biri değildir?
Fa’al |
Fâ’il |
Fa’lân |
Fu’lân |
Ef’al |
"Fâ’il" şıkkındaki fâ’il kalıbının sıfat-ı müşebbehe kalıbı olabilmesi için ünlüleri arasında uzunluk değişimi yapmak gerekir. Yani fâ’il değil fa’îl olması gerekiyor.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kelimenin mübalağa-i fa'il formunun fa'ul veznine bir örnektir?
|
|
|
|
|
5.Soru
Aşağıdaki vezinlerden hangisi ism-i mekan vezinlerinden bir değildir?
Mef'al |
Mef'ala |
Mef'il |
Mef'alet |
Mef'ilet |
İSM-İ MEKÂN
Bu kategorideki kelimeler, fiildeki iş ve hareketin gerçekleştiği, olduğu yeri gösterirler. Dört vezinle türetilirler:
• Mef ’al مفعل : Bu vezindeki baştaki mim (م (harfi ekleme harftir.
كتابت kitâbet “yazma” → مكتب mekteb “yazı yazma yeri; okul”
سكون sükûn “oturma” → مسكن mesken “oturma yeri”
عبادت ibâdet “Allah’a kulluk etme” → معبد ma’bed “ibadet yeri”
78 Osmanlı Türkçesi Grameri I
طبخ tabh “yemek pişirme” → مطبخ matbah “yemek pişirme yeri”
رقود rukūd “uyuma” → مرقد merkad “uyuma yeri; mezar”
• Mef ’il مفعل : Bu vezinde de baştaki mim (م (harfi ekleme harftir.
جلوس cülûs “oturma” → جملس meclis “oturma yeri”
ْزل → “inme “nüzûl نزول
من menzil “inme yeri, konak”
وقف vakf “durma” → موقف mevkıf “durma yeri, durak”
سجده secde → مسجد mescid “secde etme yeri, mescit”
• Mef ’alet مفعلة : Bu vezinde baştaki mim (م (harfi ve sondaki (ة (ekleme harftir. Sondaki (ة (harfi Osmanlı Türkçesinde açık te ت veya ٥ /e/ şeklinde
yazılır ve okunur:
طبع tab' “tabetme, basma” → مطبعه matba’a “basım yeri”
درس ders → مدرسه medrese “ders verme yeri, okul”
ذبح zebh “hayvan kesme” → مذحبه mezbaha “hayvan kesme yeri”
Asıl isimlerden (câmid isimlerden) bu vezinde ism-i mekân yapıldığında
Türkçede genellikle +lık/+lik ekiyle yapılan kelimeler türetilmiş olur:
شجر şecer “ağaç” → مشجره meşcere “ağaçlık”
ملح milh “tuz” → مملحه memleha “tuzla”
زبل zibl “çöp, süprüntü” → مزبله mezbele “çöplük” vs.
• Mef ’ilet مفعلة :Bu vezinde baştaki mim (م (harfi ve sondaki (ة (ekleme harftir. Bu vezinde daha az kelime türetilmiştir: زلتْ
من menzilet “inecek yer;
rütbe”, مسريه mesîre “gezinti yeri” vs
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde i'lâle uğramış bir kelime vardır?
مسكن mesken - اندر ender |
طالب tullâb - صياد sayyâd |
متفكر mütefekkir - وحدت vahdet |
احرتام ihtirâm - حرمت hürmet |
ازدواج izdivâc - تداوی tedâvî |
tefâ'ül bâbı nâkıs kelimelerde illet harfinin ye harfine dönüşmesiyle tefâ'î تفاعی durumuna gelir: ulüvv ّعلو” yücelik → te'âlî تعالی ”yükselme”; devâ دوا → tedâvî تداوی
Bu bilgi dahilinde bakıldığı zaman doğru cevap E şıkkıdır.
7.Soru
Arapçada isim ve sıfat tamlamalarının yapısıyla ilgili olarak hangisi söylenemez?
Tamlayan kelimenin başında harf-i tarif ( ال el- ) olur. |
Tamlanan (muzâf) kelimenin son harfi, bazı istisnalar dışında ötreli okunur. |
Harf-i ta’rîfin elif’i hiçbir zaman okunmaz. |
İsim tamlamalarında önce tamlanan sonra tamlayan gelir. |
Sıfat tamlamalarında Türkçede olduğu gibi önce tamlayan sonra tamlanan gelir. |
Arapçada da, Farsçada olduğu gibi tamlamadaki kelime sırası Türkçedekinden farklıdır ve önce tamlanan (muzâf /mevsuf), sonra tamlayan (muzâfun ileyh / sıfat) gelir. Tamlayan kelimenin başında harf-i tarif ( ال el- )
olur. Tamlanan (muzâf) kelimenin son harfi, bazı istisnalar dışında ötreli okunur. Harf-i ta’rîfin elif’i hiçbir zaman okunmaz.
8.Soru
Hangi seçenekte hurûfu’ş- şemsiyye ile başlayan harf-i ta’rîfli kelime bulunur?
|
|
|
|
|
Hurûfu’ş-şemsiyye, güneş harfleri veya şemsî harfleri de adlandırılan harfler şunlardır. ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?.
9.Soru
Arapçada kelimeyi belirli hâle getiren morfolojik bir ön ek olan ve harf-i ta’rîf denilen unsur nasıl yazılır?
از |
ز |
|
با |
لا |
Arapçada kelimeyi belirli hâle getiren morfolojik bir ön ek olan ve harf-i ta’rîf denilen unsur elif+lâm اٙلْ şeklinde yazılır.
10.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisinin ism-i mef?ûlü yanlış verilmiştir?
imdâd --- mümedd |
irâde --- murâd |
teveffî --- müteveffâ |
ittihâm --- mütehhim |
istisnâ --- müstesnâ |
Kelimelerin ism-i mef?ulleri biri haricin-de doğru verilmiştir. Yanlış olan kelime ittihâm’dır. Kelimenin ism-i mef?ûlü müttehem şeklinde olmalıdır. Yani ilk kök harf şeddeli olmalıdır.
11.Soru
İsm-i tasgîr vezninde bir kelimenin Türkçe karşılığı için kullandığımız ek aşağıdakilerden hangisidir?
+lar/+ler |
+lık/+lik |
+cık/+cik |
+cı/+ci |
+sız/+siz |
İsm-i tasgîr fu‛ayl veznindeki kelimeleri gösterir. Bu vezindeki kelimeler küçültme anlamına sahiptir. Türkçede küçültme anlamını "+cık/+cik/+cığaz/+ciğez" ekleriyle karşılamaktayız.
12.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi "kusuru çok (olan) hakir (ben)" anlamına gelir?
hakîr-i kesîrü't-taksîr |
hakîr-i kalîlü'l-bidâ’e |
kenîse-i nâdirü'l-misl |
müstecâbü'd-da've |
zaleme-i adîmetü'l-insâf |
hakîr-i kesîrü't-taksîr: kusuru çok (olan) hakir (ben)
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi mübâlağa-i fâ‛il grubundan bir kelime değildir?
kerîm |
seyyâh |
cesûr |
cerrâh |
velûd |
Öğrendiğimiz mübalağa-i fâ‛il kalıpları fa‛‛âl ve fa‛ûl şeklindedir. Seyyâh, cerrâh fa‛‛âl kalıbında, cesûr ve velûd ise fa‛ûl kalıbındadır. Kerîm ise fa‛îl kalıbında yani sıfat-ı müşebbehe grubundadır.
14.Soru
Aşağıdaki tamlamalardan hangisi lafzi izafet değildir?
موجب الغضب mûcibü'l-gazab |
واجب الوجود vâcibü'l-vücûd |
حميدالخصال hamîdü'l-hısâl |
دار الدنيا dârü’d-dünyâ |
عديمة الانصاف adîmetü'l-insâf |
Seçeneklerdeki kelimelerin okunuşları ve Türkçe karşılıkları şöyledir: a seçeneği mûcibü'l-gazab “gazabı mucib (olan)”, b seçeneği vâcibü'l-vücûd “var oluşu vâcib olan, Allah”, c seçeneği “hamîdü'l-hısâl ahlâkı övülmüş (olan)”, e seçeneği “adîmetü'l-insâf insafı yok, insafsız (olan)”. Bu tamlamaların tümü de Arapça birleşik sıfattır (lafzi izafetler). دار الدنيا dârü’d-dünyâ “dünya evi”tamlaması ise bir isim tamlamasıdır. Doğru cevap D’dir.
15.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilen Arapça harflerin tamamı kamerî harflerden oluşmaktadır?
ف - ن - م - ل - أ |
ق - ر - أ - و - ي |
أ - ش - خ - ه - م |
ح - ق - م - غ - ع |
ت - ف - ك - ب - ج |
ت ، ث ، د ، ذ ، ر ، ز ، س ، ش ، ص ، ض ، ط ، ظ ، ل ، ن bunlar şemsî harflerdir. Bunların dışında kalan bütün harfler kamerî harf olarak adlandırılır. Bu bilgi doğrultusunda bakıldığı zaman doğru cevabın D şıkkı olduğu görülecektir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ism-i mensub bir kelime değildir?
|
|
|
|
|
A şıkkı hariç diğerleri ism-i mensub forundadır.
17.Soru
Aşağıdaki tamlamalardan hangisi Arapça yapılı bir tamlama değildir?
Fakrü’d-dem |
Bakiyyetü’s-seyf |
Hâlık-ı ‛arz |
Dârü’d-dünyâ |
Silsiletü’z-zeheb |
Tamlamanın Arapça yapılı olması için tamlayan ve tamlanan arasında el harf-i tarifinin olması gerekir. Tamlamanın kelimelerinin ikisinin de Arapça olması durumu değiştirmez. Hâlık-ı ‛arz Farsça yapılı bir tamlamadır. Bu tamlamanın Arapça yapıdaki hali Hâlıku’l-‛arz şeklindedir.
18.Soru
Aşağıdaki harf-i cerrlerden hangisi “çok geçmeden, yakında” anlamına gelmektedir?
ب bi |
عن an |
عن قريب an-karîb |
فى fi |
ل li- |
“çok geçmeden, yakında” anlamına gelen harf-i cerr عن قريب an-karib’tir. Doğru cevap C’dir.
19.Soru
.مفتاح الإبر ابني خلدونيك اثريدير
Yukarıdaki cümlede yer alan sıfat tüleri hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
İsm-i âlet-İsm-i tasgîr |
İsm-i mekân-İsm-i zamân |
İsm-i âlet-İsm-i mensûb |
İsm-i zamân-İsm-i âlet |
İsm-i tafdîl-İsm-i mensûb |
Miftâhu'l-İber İbnî Haldûn'un eseridir. cümlesinde Miftâh kelimesi İsm-i âlet, İbnî, İsm-i Mensûb'dur. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
I. ? II. ? III. ? IV. ? V. ?
Yukarıdaki harflerden hangileri şemsî harflerdir?
II ve III |
II, IV ve V |
I, II ve V |
I, III ve V |
I, II, IV ve V |
Elif ve ba harfleri kameri harflerdir. Diğerleri ise şemsi harflerdir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ