Osmanlı Türkçesi Grameri 1 Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Arapça kelimeler aslî harflerin niteliğine göre kaç kısma ayrılır ve bunlara ne ad verilir ?
Dört kısma ayrılır, salim kelimeler denir.
|
Beş kısma ayrılır, sahih kelimeler denir.
|
Altı kısma ayrılır, aklâm-ı sitte denir.
|
Yedi kısma ayrılır, aksâm-ı seb’a denir.
|
Sekiz kısma ayrılır, mu’tel kelimeler denir.
|
2.Soru
Aşağıdaki Arapça tamlamalardan hangisinin anlamı yanlış verilmiştir?
Emîrü’l-müminîn - “mü’minlerin emîri” |
Hubbü’l-vatan - “sevgi vatanı” |
Kilîdü’l-bahreyn - “iki denizin kilidi” |
A’sâru’s-sâlife - “geçmiş asırlar” |
Bakiyyetü’s-seyf - “kılıç artığı” |
Hubbü'l-vatan "sevgi vatanı" değil "vatan sevgisi" anlamına gelmektedir. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.
3.Soru
".سن ارتيق افلاح اولمازسيك"
Yukarıdaki cümlede yer alan İf'âl Bâbındaki Mezîdünfih masdarlı fiilin İsm-i Fâ'ili aşağıdakilerden hangisidir?
|
محتاج |
مفضل |
مفلح |
موفلح |
"مفلح-Müflih", İf'âl Bâbındaki Mezîdünfih masdarlı "افلاح-İflâh" fiilinin İsm-i Fâ'ilidir. Doğru cevap D'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi تواريخ tevârîh kelimesinin kalıbıdır?
Fevâ'il |
Fevâ'îl |
Fe'â’il |
Efâ'il |
Mefâ'il |
Fevâ'îl
5.Soru
“hubb” حبّ kelimesinin vezni aşağıdakilerden hangisidir?
fu" فُعّ |
fu'l فُعل |
fi'le(t) فعلة |
'ile(t) علة |
if'âl افعال |
Hubb حب (sevgi) kelimesi muza'af bir kelimedir. Yukarıdaki vezni ise fu" فُعّ dir. Doğru cevap A’dır.
6.Soru
Aşağıdaki tamlamalardan hangisi "fenler evi" anlamına gelir?
dârü’l-fünûn |
kilîdü’l-bahreyn |
Hâliku’l-arz |
mâlikü’l-mülk |
dârü’d-dünyâ |
dârü’l-fünûn: “fenler evi”
7.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi fu'ûl(فعول) vezniyle yazılmıştır?
صلح |
دخول |
ذوق |
شرف |
جواب |
دخول- girmek dahil olmak anlamlarında olup, d-h-l kökünden vav zâidiyle fu'ûl vezniyle yazılmıştır. Doğru cevap B'dir.
8.Soru
مسجل fiili hangi mezîdünfih veznin ism-i mef'ûlüdür?
İstif'âl |
Tefâ'ul |
Tef'îl |
İf'âl |
Müfâ'alet |
مسجل-Müseccel fiili Tef'îl veznin ism-i mef'ûlüdür.
9.Soru
"Bu bâbdaki masdarların çatısı geçişlidir, yani nesne alır. Geçişsiz bir fiil bu bâba nakledildiği zaman geçişli olur ve nesne alır:
علم ilm → اعالم i'lâm (bir şeyi) bildirme örnek olarak verilebilir."
Metinde verilen tanım ve örnek aşağıdaki bâb'lardan hangisine aittir?
müfâ'alet مفاعلة |
if'âl افعال |
infi'âl انفعال |
ifti'âl افتعال |
if'ilâl افعالل |
İf'âl افعال bâbı masdarların çatısı geçişlidir, yani nesne alır. Geçişsiz bir fiil bu bâba nakledildiği zaman geçişli olur ve nesne alır:
علم ilm → اعالم i'lâm “(bir şeyi) bildirme” şeklinde örneklendirilebilir.
10.Soru
"İdgam" ne demektir?
Kelimenin aslî ilk harfi ز ise vezindeki ekleme te harfinin dal'a dönüşmesidir. |
Kelimenin aslî ilk harfi ض ve ص ise vezindeki ekleme te harfi tı'ya dönüşmesidir. |
Arapça kelimelerde yan yana gelen aynı iki ünsüz harfin tek harfle yazılması işlemine denilir. |
İstif'al babındaki kimi masdarların “sayma, addetme” anlamını üretmeleridir. |
İstif'al babındaki kimi masdarların “bir şey isteme, dileme” anlamını üretmeleridir. |
İdgam: Arapça kelimelerde yan yana gelen aynı iki ünsüz harfin tek harfle yazılması işlemine denilir. Ressâm
kelimesi gibi.
11.Soru
I. dîn-i İslâm
II. dârü'l-fünûn
III. bâb-ı beyt
IV. hubbü'l-vatan
V. şems-i irfân
Yukarıdaki tamlamalardan hangileri Arapça yapılı tamlamalar değildir?
II ve IV |
I, III ve V |
I, II, V |
I, II, III ve IV |
II, IV ve V |
Tamlamalardan I, III ve V'te yer alanlar Farsça yapılı tamlamalardır. Diğerleri ise Arapça yapılı tamlamalardır.
12.Soru
Sülasi mücerred masdar vezninde bilhassa ..... ve ...... ve ..... veznindeki bazı kelimeler Türkçede kimi ses değişikliklerine uğramışlardır." Boşluklarıdoğru şekilde tamamlayan şık aşağıdakilerden hangisidir?
fa'l- fi'l- fu'l |
fa'al- fa'let- fi'let |
fu'let- fu'ül- fu'ület |
fa'al- fi'al- fa'alet |
fi'lan- fu'lan- fa'alan |
Bilhassa fi'l ve fu'l ve fa'l veznindeki bazı kelimeler Türkçede kimi ses değişikliklerine uğramışlardır. Bu kelimeler görüldüğü gibi tek ünlülüdür ve birçoğunun ses yapıları Türkçenin ses yapısına uymaz. Bu gibi kelimelerden yüksek bir kullanımsıklığına sahip olanların iç seste bir ünlü türemesiyle Türkçenin ses yapısına uydurulduklarını görürüz: fikr > fikir, rızk > rızık, şi'r > şiir, küfr > küfür, şükr > şükür gibi. Bu kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında türeyen bu ünlü düşer: fikir > fikrimiz, rızık > rızkını, hüküm > hükmüne vs. Burada dikkat edilmesi gereken
nokta, bu kelimelerin Arapçadaki orijinal imlâlarıyla yazıldıklarıdır
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi rubâî mücerred masdarların kalıbı olan fa'lelet ile çekimlenmiş sözcüklerden biri değildir?
Felsefe |
Saltanat |
Arbede |
Terceme |
Velâyet |
Dört aslî harften meydana gelen masdarların bir tek vezni vardır: fa'lelet فعللة .Bu
vezindeki ة Osmanlı Türkçesinde genellikle ٥ /e, a/; bazen de te ت olarak okunur:
ترمجه terceme "tercüme", عربده arbede "gürültü patırtı, kavga", فذلكه fezleke
"rapor", سلطنت saltanat "sultanlık", فلسفه felsefe bunlardan bazılarıdır.
Bu bilgi doğrultusunda A, B, C ve D şıklarındaki sözcükler fa'lelet kalıbıyla türetilmiş, ancak E şıkkındaki sözcük sülasi mücerred masdar kalıplarından olan fa'âlet ile türetilmiştir. Bu nedenle doğru cevap E şıkkıdır.
14.Soru
Hangi seçenekte hurûfu’l-kemeriyye ile başlayan harf-i ta’rîfli kelime bulunur?
|
|
|
|
|
Hurûfu’ş-şemsiyye, güneş harfleri veya şemsî harfleri de adlandırılan harfler şunlardır. ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?. İşte bu harfler dışında kalanlara ise ay harfleri, kamerî harfler veya hurûfu’l-kameriyye denir.
15.Soru
I. س ders → تدرس tederrüs “ders alma”
II. تبسم tebessüm “gülümseme” → متبسم mütebessim “gülümseyen”
III. مجع cem' “toplama” → جتمع tecemmu' “toplanma”
IV. كرب kibr “büyüklük” → تكرب tekebbür “büyüklenme, kibirlenme”
V. شكل şekl → تشكل teşekkül “şekillenme, oluşma”
Yukarıdaki maddelerden hangisi Tefa''ul Bâbının İsm-i Fâ'ili'ne örnek olarak verilir?
I |
II |
III |
IV |
V |
Tefa''ul bâbının ism-i fâ'ili mütefa''il متفعل vezninde olur:
تبسم tebessüm “gülümseme” → متبسم mütebessim “gülümseyen” örnek olarak verilebilir.
Diğer seçenekler Tefa''ul Bâbının yalın haline örnektir.
16.Soru
Aşağıdaki tamlamalardan hangisinin yazımında bir yanlışlık vardır?
Abdullâh |
Bedre'd-dîn |
Fazlullâh |
Şemsü'd-dîn |
Celâle'd-dîn |
دين dîn kelimesiyle yapılan Arapça tamlamaların da şahıs ismi olarak sık kullanıldığı görülür. Ancak bu gibi tamlamaların tamlanan unsuru (muzâf) Osmanlı Türkçesinde ötreli değil üstünlü okunur: الدين جنم = Necmü’d-dîn değil Necme’d-dîn:
نورالدين Nûre’d-dîn, الدين سيف Seyfe’d-dîn, الدين مشس Şemse’d-dîn,
بدرالدين Bedre’d-dîn, الدين جالل Celâle’d-dîn, الدين غياث Gıyâse’d-dîn vs.
Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevabın D şıkkı olduğu anlaşılacaktır.
17.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde Arapça ön edatlar (harf-i cerr) doğru olarak bir arada verilmiştir?
Bi, ‘an, fî, li-, min, ke- |
Be, ‘an, fî, li-, min, ke- |
Bi, ‘an, fî, li-, min, ki- |
Be, ‘an, fî, li-, min, ke- |
Bi, ‘an, fî, li-, min, ki- |
Arapçada altı tane harf-i cerr vardır. Bunlar: bi, ‘an, fî, li-, min ve ke’dir.
18.Soru
Aşağıdaki kelimelerin hangisinde okunuş ve vezin denkleştirmesinde yanlışlık vardır?
استفهام = istifhâm = istif’âl
|
دلالت = delâlet = fe’âlet
|
مستعمل = müsta’mel = müfte’al
|
مستخدم = müstahdem = müstef’al
|
ثقلت = siklet = fi’let
|
19.Soru
Hangisi bir sıfat-ı müşebbehedir?
|
|
|
|
|
Sıfat-ı müşebbehe türeten vezinlerden birisi de fa′îl veznidir. Bu vezinde ortadaki ye (ی) ekleme bir harftir. Örnek: كرم kerem “cömertlik” → كريم kerîm “cömert”.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi aksâm-ı seb‛adan biri değildir?
Mehmûz |
Harf-i cer |
Muzâ‛af |
Ecvef |
Nâkıs |
Arapça kelimeler aslî harflerinin niteliğine göre yedi kısma ayrılmış olur ki buna aksâm-ı seb'a (yedi kısım) denir. Harf-i cer bunlardan biri değildir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ