Osmanlı Türkçesi Grameri 1 Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Hangi kelime renkleri, bedendeki kusur ve sakatlıkları bildiren sıfat-ı müşebbehe vezniyle türetilmiştir?
|
|
|
|
|
Ef'al vezninde baştaki elif (?) ekleme bir harftir.Bu vezin renkleri, bedendeki kusur ve sakatlıkları bildiren sıfat-ı müşebbehe türetir.
2.Soru
Başına harf-i tarif getirilmiş olan kelimelerden hangisinin okunuşu yanlış verilmiştir?
el-şeyh |
en-necât |
el-vedâ |
el-kalem |
ed-dehr |
Yukarıdaki kelimelerin ilk harfi şemsi ise ilk harf şeddeli okunur, değilse şeddeli olmaz. Şeyh kelimesinin ilk harfi şemsî bir harftir. Bu yüzden el gelince şeddeli okunması gerekir. Doğru okunuş eş-şeyh şeklinde olmalıdır.
3.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisinin nisbet eki yoktur?
Ticârî |
Alevî |
Millî |
Vâlî |
Sünnî |
D şıkkındaki sözcüğün sonunda bulunan ? ye harfi sözcüğün kökünde yer alan bir harftir. Bu nedenle nispet eki olamaz. Doğru cevap D şıkkıdır.
4.Soru
Aşağıdakilerden seçeneklerden hangisi Arapçada sıfat olarak değerlendirilemez?
İsm-i tasgîr |
İsm-i mensûb |
İsm-i tafdîl |
İsm-i fâ'il |
İsm-i mef'ûl |
Arapça kelimelerde ism-i fâ'il, ism-i mef'ûl, sıfat-ı müşebbehe, ism-i tafdîl, mübâlağa-i fâ'il ve ism-i mensûb olarak isimlendirilen kelime çeşitleri sıfat olarak değerlendirilir. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi mu'tell kelimelerin kısımlarından biri değildir?
Misâl |
Ecvef |
Muzâ'af |
Nâkıs |
Lefif |
Sahih kelimeler üç kısımdır: sâlim, mehmûz, muzâ'af.
Mu’tell kelimeler dört kısımdır: misâl, ecvef, nâkıs, lefîf.
Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.
6.Soru
“İsm-i tafdîl kategorisindeki sıfatlar, ifade ettikleri niteliğin öznede başkalarına göre daha çok veya en çok olduğunu ifade ederler. İsm-i tafdîl kategorisindeki kelimeler ile sıfat-ı müşebbehenin renk ve sakatlıkları bildiren kelimelerinin hepsi ef'al veznindedir. Bunların vezinleri aynı olmakla birlikte anlamları ve kategorileri tamamen farklıdır.”
Buna göre aşağıdaki örneklerden hangisi ism-i tafdîl kalıbının örneklerindendir?
Esmer |
Ebkem |
Ahmer |
Abher |
Ender |
Esmer ve ahmer renk isimleri, eblem sakatlık ismi, abher ise çiçek ismidir. Ender ise nâdir kelimesinden türeyen ve “pek seyrek, çok nâdir” anlamına gelen bir ism-i tafdîldir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İnfi'âl Bâbının İsm-i Fâ'ili'ne örnektir?
اكتساب iktisâb → مكتسب mükteseb “kazanılmış” |
استنساخ istinsâh “bir eserin kopyasını yazma” → مستنسخ müstensih “istinsah eden” |
استهجان istihcân “çirkin görme” → مستهجن müstehcen “çirkin görülen” vs. |
اعتدال i'tidâl “ölçülü davranma” → معتدل mu'tedil “ölçülü davranan |
انقلاب inkılâb “dönme, değişme” → منقلب munkalib “dönen, değişen” |
İnfi'âl Bâbının İsm-i Fâ'ili
Bu bâbdaki masdarların ism-i fâ'illeri münfa'il منفعل vezninde gelir:
انكسار inkisâr “kırılma” → منكسر münkesir “kırılan, gücenen”
انعكاس in'ikâs “yansıma, aksetme” → منعكس mün'akis “yansıyan, akseden”
انقلاب inkılâb “dönme, değişme” → منقلب munkalib “dönen, değişen”
انفساخ “bozulma, hükmü kalmama” → منفسخ münfesih “hükmü kalmayan”
vs.
Doğru yanıt E'dir.
8.Soru
Aşağıdaki örneklerden hangisi renkleri, bedendeki kusurları ve sakatlıkları bildiren sıfatlar üretilmesine yardımcı olan ef’al vezninde türetilmiş kelimelere örnek teşkil etmez?
Ahmer |
Esved |
Abher |
Ebkem |
Ahmak |
Ahmer > kırmızı, esved > kara, ebkem > dilsiz, ahmak > aptal anlamlarına gelir ve ef’al vezninde türetilmiş renk ve kusur isimleridir. Ancak "abher" nergis çiçeği anlamına gelir ve türetilmemiş bir kelimedir.
9.Soru
Aşağıdaki Arapça tamlamalardan hangisi makam ve mevki ismi olarak kullanılmış olamaz?
Nehcü'l-Ferâdîs |
Dârü’s-saltana |
Emîrü’l-hac |
Emîrü’l-ümerâ |
Re’îsü’l-küttâb |
Seçeneklerde yer alan tamlamalardan Nehcü'l-Ferâdîs dışındakiler makam ve mevki ismi olarak kullanılmışlardır. Nehcü'l-Ferâdîs ise bir kitap ismidir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi i’lâlli bir kıyasî masdar değildir?
İkâmet |
Tecâhül |
Tecellî |
Îzâh |
Tedâvî |
Kelimelerin kök harflerinde illetli bir harf varsa veya kelime mehmuz ve muzâ?af ise yapılan türetme işleminde kök harflerde değişiklikler veya düşmeler olur. Ama kök harflerinde bu durum yoksa harfler kalıba aynen yerleşir. Tecâhül kelimesinde c-h-l kök harfleri asli harflerdir. Bu yüzden değişiklik olmamıştır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arapça bir sıfat tamlaması değildir?
Düvelü’l-muazzama |
Emîrü’l-ümerâ |
Bedâyi‛ü’l-ebediyye |
Ramazânü’l-mübârek |
Melîkü’l-muzaffer |
Bir tamlamanın isim mi sıfat mı tamlaması olduğunu anlamak için Arapça tamlamalarda ikinci kelimenin türüne bakmak yeterlidir. Muazzam, ebediyye, mübârek, muzaffer kelimeleri sıfattır. Ümerâ ise emirler anlamına gelen isim türünde bir kelimedir.
12.Soru
Aşağıdaki tamlamaların hangisinin okunuşu yanlıştır?
فى سبيل الله fî-sebîlillâh |
على طريق القياس alâ-tarîki’l-kıyâs |
من طرف الله min-tarafi'llâh |
بامرالله bi-emrillâh |
الى يوم القيامه ilâ-yevmü'l-kıyâme |
Edatlar bir tamlamanın önüne geldiğinde tamlananı esreli okutur. Dolayısıyla E seçeneğindeki الى يوم القيامه tamlamasının ila-yevmi'l-kıyame biçiminde okunması gerekir. Doğru cevap E’dir.
13.Soru
Zâid harflerin nerelerde kullanıldığına dair aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
Nun ( ن ) harfi in-, mün- ses gruplarıyla başlayan kelimelerde başta, -ân ile |
Vav ( و ) harfi genellikle kelime içinde uzun u (û) sesini karşıladığında zâid |
He ( ٥ ) harfi kelime sonunda Arapçadaki kapalı te harfi yerine kullanıldığında zâid olur. |
Ye ( ى ) harfi kelime içinde uzun i (î) sesini karşıladığında zâid olur. |
Te ( ت ) harfi sadece kelime başında zâid olur. |
Te ( ت ) kelime başında, ortasında ve sonunda zâid olarak bulunabilir.
Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap E şıkkıdır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "hırsız" anlamına gelen Arapça bir kelimedir?
سارق |
سرقت |
جاهل |
ذاكر |
معمول |
سارق: sârik “çalan,hırsız"
15.Soru
Aşağıdakilerin hangisi ism-i âlettir?
فتح feth |
قياس kıyas |
مغفر miğfer |
شرب şurb |
الزم elzem |
Seçeneklerdeki kelimeler ve Türkçe karşılıkları şöyledir: فتح feth “açma”, قياس kıyas “kıyaslama”, شرب şurb “icme”, الزم elzem “lüzumlu” biçimindedir. مغفر miğfer kelimesi ise غفر gafr “örtme”anlamına gelen fiilin Mif ’al مفعل vezninde ism-I alet formuna sokulmuş biçimidir. Doğru cevap C’dir.
16.Soru
“Tamlanan (muzâf) kelime ekleme harflerden ? veya ? ile bitiyorsa bu harfler ? ile yazılır. Dilimizde ? ile biten bazı kelimeler tamlayan (muzâfun ileyh) oldukları zaman bu ?, ? olarak okunur.”
Bu bilgi doğrultusunda bakıldığı zaman aşağıdaki Arapça tamlamalardan hangisi yanlış kurulmuştur?
Leyletü’l-Kadr |
Yevmü’l-kıyâme |
Tezkiretü’l-evliyâ |
Dârü’s-saâde |
Hıfzu’l-sıhhat |
Soru kökünde verilen bilgi doğrultusunda bakıldığı zaman "Leyletü’l-Kadr", "Yevmü’l-kıyâme", "Tezkiretü’l-evliyâ", "Dârü’s-saâde" tamlamaları doğru terkipler içerdiği görülecektir. Ancak "Hıfzu’l-sıhhat" tamlaması terkip hem şemsi harfin harf-i ta’rîfi dönüştürmemesi dolayısıyla hem de te harfiyle biten bir kelimenin tamlayan olduğunda te sesinin okunmaması gerektiği kuralını ihlal etmesi dolayısıyla hatalıdır.
17.Soru
“Harf-i cerrler bir tamlamanın başına geldiğinde tamlanan kelimenin sonu ötreli değil esreli okunur.”
Bu kural doğrultusunda bakıldığında aşağıdaki örneklerden hangisi doğru bir şekilde yazılmıştır?
Bi-iznü’l-hakk |
‘An-samîmi’l-kalb |
Fî-emânüllâh |
Li-ecle’l-maslaha |
Min-yevmü’l-kıyâme |
Kural doğrultusunda bakıldığı zaman harf-i cerr alıp da kelime sonunun esreli olduğu tek örnek "‘An-samîmi’l-kalb"dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "sıfat-ı müşebbehe" kategorisindeki kelimelerin vezinlerinden değildir?
Fa'il |
Ef'al |
Fu'lan |
Fu'al |
Fa'al |
Sıfat-ı müşebbehe kategorisindeki kelimelerin sık kullanılan vezinleri şunlardır:
• Fa’îl فعيل: Bu vezinde ortadaki ye (ی) harfi ekleme bir harftir: لطافت letâfet → لطيف latîf “güzel, hoş” كرم kerem “cömertlik” → كريم kerîm “cömert” كثرت kesret “çokluk” → كثير kesîr “çok” رحمت rahmet “esirgeme” → رحيم rahîm “esirgeyen”
• Ef’al :افعل Bu vezinde baştaki elif (ا) ekleme bir harftir. Renkleri, bedendeki kusur ve sakatlıkları bildiren sıfatlar türetir:
Sıfat-ı müşebbehe yapan başka vezinler de vardır: فعلان
fa'lân = عطشان atşân “susamış”, كسلان keslân “tembel”, سكران sekrân “sarhoş”; فعلان
fu'lân = عريان uryan “çıplak”; فعل fa'l = صعب sa'b “güç”, سهل sehl “kolay”; رطب ratb “yaş” vs.; فعل
fa'al = حسن hasan “güzel” vs. Bu vezinlerin birçoğu sülâsî mücerred masdarların vezinleriyle aynıdır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arapça yapılı bir sıfat tamlamasıdır?
nakîbü’l-eşrâf |
düvelü’l-muazzama |
medîdü'l-basar |
yevmü’l-kıyâme |
kable’t-tûfân |
düvelü’l-muazzama : “büyük devletler”
20.Soru
“Lafzî izafetlerin en önemli özelliği, iki kelime arasında bir aitlik ilgisi kurmamaları, böylece bir isim tamlaması teşkil etmeyip bir birleşik sıfat teşkil etmeleridir. Bundan dolayı daha çok sıfat tamlamalarının sıfatı olarak kullanılırlar. Ancak isim gibi kullanılmaları da mümkündür. Dil bilgisinde sıfat kategorisinde yer alan kimi Arapça kelimeler, isim fonksiyonunda kullanılabilirler. Böyle kelimeler lafzî izafet değil, gerçek birer isim veya sıfat tamlaması teşkil etmiş olurlar.”
Bu bilgi doğrultusunda aşağıdaki örneklerin hangisinde tamlama lafzî izâfet değil gerçek isim/sıfat tamlaması konumundadır?
Kalîlü’l-bizâ’e |
Zâhirü’ş-şeref |
Mecrûhü’l-fu’âd |
Fâtihü’l-ebvâb |
Azîmü’ş-şân |
Kalîl > az, zâhir > görünen, mecrûh > yaralı, fâtih > fetheden, azîm > yüce. Hepsi sıfattır. Ancak tamlama içerisinde bir “fâtihü’l-ebvâb” lafzî izâfet özelliği değil gerçek isim tamlamasıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ