Osmanlı Türkçesi Grameri 2 Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki tamlamaların hangisinde eril ve tekil uyumsuzluğu vardır?
بلدهء طيبه belde-i tayyibe |
حادثهء مؤسفه hâdise-i mü’essife |
وقعهء مؤثره vak’a-i mü’essire |
دين مبين dîn-i mübîn |
حكايهء غريب hikâye-i garîb |
بلدهء طيبه belde-i tayyibe, حادثهء مؤسفه hâdise-i mü’essife ve وقعهء مؤثره vak’a-i mü’essire tamlamalarında tamlayan ve tamlananlar dişildir. دين مبين dîn-i mübîn tamlamasındaki her iki kelime de erildir. حكايهء غريب hikâye-i garîb tamlamasında hikâye dişil, garîb eril bir kelimedir. Dolayısıyla eril dişil uyumu yoktur. Tamlamanın doğru biçimi حكايهء غريبه hikâye-i garibe biçiminde olmalıdır. Doğru cevap E’dir.
2.Soru
Hezâr هزار Türkçe hangi sayıya karşılık gelmektedir?
Dokuz |
Yirmi |
Üç yüz |
Bin |
On bin |
Hezâr هزار Türkçe bin (1.000) sayısıdır. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.
3.Soru
Aşağıdaki tamlamalardan hangisi “Tamamlanan çoğul olursa tamlanan da çoğul olabilir.” kuralına uymaz?
حادثهء مؤسفه hâdise-i mü’essife |
شعرا ى عثمانيه şu’arâ-yı Osmâniyye |
علما ى كرام ulemâ-yı kirâm |
وزیرفهام vezir-i fiham |
بلدهء طيبه belde-i tayyibe |
vezir-i fiham tamlaması yanlıştır çünkü fiham çoğul bir kelimedir ancak vezir tekil bir kelimedir. Tamlamanın doğru yapısı her iki kelime de çoğul olacak şekilde وزرا ى فهام vüzerâ-yı fihâm olmalıdır. Doğru cevap D’dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde Farsça karşılaştırma sıfatı kullanılmıştır?
برادر |
انوانتر |
سرین |
شالتر |
|
Farsça Kem sıfatı "ter" eki alarak daha az anlamında karşılaştırma sıfatına dönüşmüştür. Doğru cevap E'dir.
5.Soru
"Mecusilerin ibadet yeri” anlamına gelen kelime hangisidir?
نمكسار |
خرابه زار |
آتشكده |
ميكده |
شمعدان |
A seçeneğindeki نمكسار nemeksâr "tuzla", B’deki خرابه زار harâbezâr "harâbelik", D’deki ميكده meykede "meyhâne" ve E’deki شمعدان şem'dan "mumluk, şamdan" anlamındadır. Ancak C seçeneğindeki آتشكده âteşkede "Mecusilerin ibadet yeri, ateş yeri" anlamındadır. Dolayısıyla C doğru seçenektir.
6.Soru
ديدن dîden "görmek" fiilinin emir gövdesi hangisidir?
ديده |
ديد |
ديدا |
بينا |
بين |
خوردن horden "yemek" fiilinin emir gövdesi خوارhâr (bazen hôr) "yiyen" olur: غم خوارgamhâr, ميراث خور mîrâs-hor.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sıra sayıdır?
دوصد dü-sad |
پنجم pencum |
هفتاد heftâd |
هشتاد heştâd |
چار çâr dört |
dü-sad “iki yüz”, heftâd “yetmiş”, heştâd “seksen”, çâr “dört” anlamına gelen Farsça sayı isimleridir. pencum ise “beşinci” anlamına gelen sıra sayı ismidir. Doğru cevap B’dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farsça yapılı tamlamalarda aranan uyumlardan değildir?
Tamlanan tekil ve eril ise sıfat da tekil ve eril olur. |
Tamlanan tekil ve dişil olursa sıfat ٥ ile dişil yapılır |
Tamlanan +în ekiyle çokluk yapılmışsa sıfat da aynı eki alır |
Tamlanan tesniye (ikili) hâlinde ise sıfat da tesniye hâline getirilir |
Tamlanan +ât eki ile çokluk veya vezne bağlı çokluk (cem’-i mükesser) olursa sıfat ە ile eril yapılır. |
Doğrusu; Tamlanan +ât eki ile çokluk veya vezne bağlı çokluk (cem’-i mükesser) olursa sıfat ە ile dişil yapılır. olmalıdır. Doğru cevap E'dir.
9.Soru
"سرعسکرابراهیم پاشا استانبول شهرامينی اسماعيل حقی بکه
مهمانخانه اطرافينه
Yukarıdaki cümlede kaç adet Farsça birleşik isim kullanılmıştır?
Bir |
İki |
Üç |
Dört |
Beş |
Ser-asker, Mihmânhâne ve Gülberg olmak üzere üç adet Farsça birleşik isim kullanılmıştır. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
"Tamlanan +ât eki ile çokluk veya vezne bağlı çokluk (cem’-i mükesser) olursa sıfat "?" ile dişil yapılır."
Aşağıdaki seçeneklerde verilen tamlamalardan hangisi yukarı bahsi geçen kurala uymamaktadır?
Şu’arâ-yı Osmâniyye |
Memâlik-i İslâmiyye |
Rivâyât-ı kadîme |
Vak’a-i mü’essire |
Bilâd-ı neviyye |
D şıkkındaki tamlamanın tamlanan kısmı tekil ve dişildir. Tamlayan kısmın güzel he ile dişil yapılması bu nedenledir. Diğer şıkların tamamında tamlanan çoğuldur ve soruda verilen açıklamaya uygundur. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.
11.Soru
"هزار چهارصد و پنجاه و سه"
sayısının rakamsal Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
1243 |
1163 |
1876 |
1453 |
1923 |
هزار چهارصد و پنجاه و سه : 1453
Hezâr:1000
Çehâr sad: 400
Pencâh: 50
Se: 3
Doğru cevap D'dir.
12.Soru
Farsça fiillerde emir gövdesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
Aslî masdarlardan -den ve -ten ekleri atılınca ortaya çıkan şekil hâl gövdesi veya geniş zaman gövdesi olarak da adlandırılır. |
Bir kısmında fiil gövdesinin son ünsüzü birtakım ses değişmelerine uğrar. |
Emir gövdesi, herhangi bir ek almazsa, sıfat-fiil anlamı taşımaz. |
Fiil çekiminde emir ikinci tekil şahsa tekabül eder. |
Emir gövdeleri, başka birtakım isim şekillerinin, sıfat-fiil ve zarf-fiillerin türetilmesine taban teşkil eder. |
Bir masdarın emir gövdesi, herhangi bir ek almadan, sıfat-fiil anlamı da taşır. Doğru cevap C'dir.
13.Soru
".آويزيي تميزلديم"
cümlesinde yer alan isim için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Arapça kökenlidir. |
Arapça ek alarak fiil olmuştur. |
Farsça fiilden türemiş isimdir. |
Farsça ek alarak fiil olmuştur. |
Türkçe'den Farsça'ya geçmiştir. |
"Avizeyi temizledim." cümlesinde yer alan "avize" sözcüğü, Farsça fiil olup emir gövdesine"e" eki getirlerek alet ismi olmuştur. Doğru cevap C'dir.
14.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi fiilden türemiş bir sıfatdır?
پرده |
ديلده |
پيده |
دﻳﺪﻩ |
دينده |
دﻳﺪﻩ-dide görmüş gören anlamında olup "e" takısyla Fiilden türeyerek sıfat olmuştur. Doğru cevap D'dir.
15.Soru
"Tamlanan kelime /î/ okunan “? “ile bitiyorsa izafet esresi yine hemze “? “ ile gösterilir"
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yukarıdaki açıklamaya uymayan bir tamlama vardır?
Mesnevî-i Mevlânâ |
Ehâlî-i Rûm |
Âhû-yı Hoten |
Keştî-i Nûh |
Sabî-i zekî |
C şıkkındaki tamlama soru kökünde verilen açıklamaya değil "Tamlanan kelime /â/ okunan elif “? “ ve /û/ okunan vav “? “ ile bitiyorsa izafet esresi yerine ye “? “ yazılır izafet esresi –yı biçiminde okunur." açıklamasına uygundur. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.
16.Soru
Cihân-ârâ Farsça birleşik kelimesinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Dünyayı dolaşan |
Dünyayı keşfeden |
Dünyaya gelen |
Dünyadan ayrılan |
Dünyayı süsleyen |
Cihân-ârâ birleşik kelimesi cihân ve ârasten fiilinin emir gövdesi olan ârâ kelimesinden oluşmuştur. Ârâ süsleyen anlamına gelir. Birleşik kelimenin anlamı dünyayı süsleyen şeklindedir.
17.Soru
“habîb-i nâzende-i hâlık-ı yektâ” tamlasının Türkçe karşılığı hangisidir?
yaratıcının bir (olan) sevgilisinin nazı |
nazlı sevgilinin bir (olan) yaratıcısı |
bir (olan) Yaratıcının nazlı sevgilisi |
nazlı Yaratıcının bir (olan) sevgilisi |
bir (olan) sevgilinin Yaratıcısı |
Bu tamlada Hâlık-ı (tn) yektâ (ty) ve Habîb-i (tn) nâzenîn (ty) tamlamaları ayrı ayrı kurulmuştur. Bunların ikisi de sıfat tamlaması olup isim değerindedir. Hâlık-ı yektâ grubu tamlayan olarak birinci grubu tamlar ve ortaya dört kelimelik bir isim tamlaması çıkmış olur. Tamlamanın Türkçe biçimi “Bir (olan) Yaratıcı-nın nazlı sevgili-si” biçimindedir. Doğru cevap C’dir.
18.Soru
Hangi kelimede çeşitli madde isimlerinden sonra gelerek ondan yapılmış olmayı, +lı/+li anlamını ifade eden ek bulunmaktadır?
پريوار |
سيمين |
بهشت آسا |
کوه مانند |
ماهوش |
B seçeneğinde yer alan سيمين sîmîn "simden, gümüşten yapılmış” kelimesinde bulunan +în ين eki, çeşitli madde isimlerinden sonra gelerek ondan yapılmış olmayı, +lı/+li anlamını ifade eder: سيمين sîmîn "simden, gümüşten yapılmış", زرين zerrîn "zerden, altından", آهنين âhenîn "demirden", سنكين sengîn "taşlı",
رنكين rengîn "renkli", شرمين şermîn "utangaç" vs. Dolayısıyla B doğru seçenektir. Diğer seçenekler ise gibi anlamı kazandıran ekler bulunmaktadır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farsça emir çekimine sahip bir kelime değildir?
bûs |
şikâf |
der |
pesend |
harîd |
Seçeneklerdeki kelimeler şikâften-şikâf, bûsîden-bûs, derîden-der ve pesendîden-pesend şeklinde çekimlenenler emir gövdesine göre çekimlenmiştir. Ancak harîden'in geçmiş zaman gövdesi harîd şeklindedir.
20.Soru
!ا يشكذارليق ياپما
cümlesinde yer alan Farsça sıfatın fiil gövdesi aşağıdakilerden hangisidir?
كزیده |
|
|
كذاشتن |
كذشت |
"İşgüzârlık yapma!" cümlesinde yer alan işgüzâr sıfatı Farsça Güzâşten fiilinden kaynaklıdır. Doğru cevap D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ