Osmanlı Türkçesi Grameri 2 Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Osmanlı Türkçesi dönemi metinlerini yeni harflere aktarırken (transkribe ederken) dikkat etmemiz gereken bazı hususlar vardır. Aşağıdakilerden hangisi/hangileri bu hususlara dair doğru bilgi içerir?
I. Türkçe kelimelerde ünlüleri gösteren harfler, uzun ünlü gibi gösterilmez.
II. Ayın ve hemze harfleri birer ünsüzdür. Bunları kendilerine özgü kesme işaretleriyle gösterir; bunlardan sonraki ünlüyü de kelimenin Türkçede okunuşuna göre seçeriz.
III. harfi taşı yan kelimelerdeki bu harf Türkçede kimi kelimelerde /z/, kimi kelimelerde /d/ olarak telaffuz edilmektedir.
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve III |
I, II ve III |
Verilen tüm maddelerdeki bilgiler doğrudur. Doğru yanıt E'dir.
2.Soru
خوردن horden "yemek" fiilinin emir gövdesi hangisidir?
خور |
خورا |
خوار |
خوز |
خورى |
خوردن horden "yemek" fiilinin emir gövdesi خوار hâr (bazen hôr) "yiyen" olur: غم خوار gam-hâr, ميراث خور mîrâs-hor.
3.Soru
Hangisinde tamlayanı da tamlananı da tesniye (ikili) olan bir sıfat tamlaması vardır?
musannifîn-i müte’ahhirîn |
müverrihîn-i muhakkikin |
vüzerâ-yı fihâm |
Haremeyn-i muhteremeyn |
şu’arâ-yı Osmâniyye |
Haremeyn “iki harem”, muhteremeyn “iki muhterem” anlamlarına gelen tesniye (ikili) kelimelerdir. Doğru cevap D’dir.
4.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde gayr edatı bulunmaktadır?
|
|
|
|
|
gayri kabil "mümkün olmayan, imkânsız". Doğru yanıt A'dır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farsçada bir isim bir sıfattan oluşan birleşik sıfatlara örnek olarak gösterilebilir?
zafer-reh-be |
âsûde-hâ |
Behrâm-ikdâm |
hümâ-lâne |
Hızr-kad |
Bu gibi birleşik sıfatlarda önce sıfat sonra isim gelir. Bu tamlamaları
aynı sırayla (sıfat tamlaması)+lı kalıbında Türkçeye çevirmek
mümkündür:
حال آسوده âsûde-hâl "âsûde hâlli"
6.Soru
Aşağıdaki tamlamaların hangisinde Türkçe söz dizimi yanlıştır?
serv-i ser-efrâhte-i bostân-ı iftihâr / iftihâr(ın) bostân(ının) ser-efrâhte servi(si) |
nûr-ı rây-ı âlem-ârâ / ârâ âlem rây(ı) nûr(u) |
nûr-ı adl-i cihân-pîra / cihân-pîra adl nûr(u) |
ricâl-i devlet-i ebed-kıyâm / ebed-kıyâm devlet ricâl(i) |
mâh-ı râyet-i nûr-güsteri / nûr-güsteri râyet mâh(ı) |
Tamlama kaç kelimeden oluşursa oluşsun, bir birleşik sıfatın Farsça yapılı bir tamlamada daima kendisinden önceki kelimeyi nitelediği unutulmamalıdır. Rây-ı âlem-ârâ "âlemi süsleyen fikir" "...çehre-i zamân nûr-ı rây-ı راى عالم آرا âlem-ârâyile münevver ü rûşen olup...". Doğru yanıt “B” şıkkıdır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dua/beddua cümlesidir?
|
|
|
|
|
Dâmet ma'âlîhim "şerefleri sürekli olsun" anlamında olup dua cümlesidir. Doğru yanıt A'dır.
8.Soru
Aşağıdaki kelimelerin hangisinde karşılaştırma bildiren bir son ek vardır?
كلى |
مهرآسا |
بهتر |
طفلانه |
كلفام |
Seçeneklerdeki soneklerin okunuşları ve eklendikleri kelimelere kattığı anlamlar şöyledir:
كلى gülî "gül rengi, مهرآسا mihr-âsâ "güneş gibi", طفلانه tıflâne "çocukça" كلفام gül-fâm "gül rengi, pembe", بهتر bihter sözcüğünde ise "daha iyi" anlamını veren -ter تر son eki vardır. Doğru cevap C’dir.
9.Soru
? harfinin transkripsiyon alfabesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
b,c |
c,d |
b,p |
p,d |
d,b |
? harfinin transkripsiyon alfabesindeki karşılığı b ve p harfleridir. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
Aşağıdaki Arapça dua kalıplarından hangisi “Allah sana güç versin, seni güçlendirsin” manasında olan Eyyedeka'llâh cümlesinin doğru yazılışıdır?
ايدهم االله |
ابداالله |
ايده االله |
اعزاالله |
ايدكاالله |
Arapça dua kalıplarından olan “Allah sana güç versin, seni güçlendirsin” manasında olan Eyyedeka'llâh cümlesinin doğru yazılışı ايدكاالله şeklindedir. Doğru yanıt “E” şıkkıdır.
11.Soru
".هفتۀ هفتمين بيز قونوشاجاغيز"
cümlesi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Farsça sıra sayısı kullanılmıştır. |
Arapça sıfat vardır. |
Farsça yer adı vardır. |
Türkçe zaman zaarfı vardır. |
Arapça tamlama vardır. |
Cümlede هفتۀ هفتمين( Hafta-yı heftümîn-Yedinci hafta) şeklinde Farsça sıra sayısı vardır. Doğru cevap A'dır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tamlanan unsuru masdar ifade etmeyen Farsça tamlamalardan biri değildir?
vilâyât-ı muhtelife |
hengâm-ı dil-ârâm |
dest-yârî-i eltâf-ı Kirdigârî |
gark-ı âb olmak |
rûz-ı ciğer-sûz-ı rüstâhîz |
gark-ı âb olmak
13.Soru
ifadesinin karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
katil |
'ömr |
'izzet |
magrib |
mübarek |
ifadesi 'ömr anlamına gelmektedir. Doğru yanıt B'dir.
14.Soru
Aşağıdaki tamlamalardan hangisi iki isimden oluşmaktadır?
hûn-bâ |
sitâre-sipâh |
nîk-nâm |
âlî-himmet |
cihân-pîrâ |
İki isimden oluşanlar:
İki isim yanyana gelerek birleşik sıfat oluşturabilir. Yanyana gelen iki kelime Farsça olabileceği gibi, Arapça da olabilir. Bu gibi tamlamaları Türkçede daha çok isnat grubu, sıfat tamlaması+lı kalıbı veya sıfat-fiil grubuyla karşılarız. Bilimsel çalışmalarda bu gibi yapılarda iki kelimenin arasına (- ) işareti konur :
سپاه ستاره sitâre-sipâh "yıldız askerli, yıldızlar kadar çok askeri olan"
15.Soru
Yukarıda verilen sözcükte hangi edat bulunmaktadır?
ma'a- |
ke- |
li- |
lâ- |
zû |
(lâ-yefhem "anlayışsız") lâ- edatını içermektedir. Doğru yanıt D'dir.
16.Soru
Yüklemi “teslîm-i rûh eylemek” olan bir cümlede “rûh” kelimesi fiil grubunun nesidir?
özne |
yüklem |
zarf tamlayıcısı |
nesne |
yer tamlayıcısı |
Teslîm-i rûh eylemek fiilinin bünyesinde bulunan teslîm-i rûh, bir isim tamlamasıdır. Eylemek yardımcı fiili, anlamca tamlamanın aslî unsuruna bağlıdır: teslîm eylemek. Teslîm eylemek, geçişli bir fiildir, yani nesne alır. Bundan dolayı rûh kelimesini bu tamlamanın nesnesi olarak değerlendirir ve Türkçe yapıya böylece çeviririz: ruhu teslim eylemek.
17.Soru
".تركيستانده اتشكده جماعتى كوهسار يرلرده ياشار و شمعدان ياپارق كچينيرلردي"
cümlesinde aşağıdaki seçeneklerde yer alan isimden isim türeten eklerden herhangi biri yoktur?
+dân |
+sâr |
+kede |
+zâr |
+istân |
Türkistan, ateşkede, kûhsar ve şemdân söcükleri A, B, C ve E seçeneklerindeki ekleri almış olup, cümlede +zar eki kullanılmamıştır. Doğru cevap D'dir.
18.Soru
Hangi seçenekte Arapça “birlikte, ile” edatı bulunmaktadır?
كيف مايشا |
غير مسلم |
کما کان |
ذو فنون |
مع هذا |
A seçeneğinde كيف “nasıl”, B’de غير istisna, C’de ك “gibi”, D’de ذو “sahip, +lı, +li” anlamlarında edatlar bulunmaktadır. Oysa E seçeneğinde bulunan مع “ile, birlikte” edatıdır: مع هذا ma'a-hâzâ "bununla birlikte", مع ذلك ma'a-zâlik "şununla birlikte, şu var ki", مع عائله ma'a-‘â’ile "aile ile birlikte, ailecek" vb.
19.Soru
“رجال دولت ابد قيام” tamlamasının anlamı nedir?
ayaklanmış olan devletin yüce yöneticileri |
sonsuza kadar ayakta olan devletin yöneticileri |
yüce devletin ayaklanan yöneticileri |
devletin önde gelen yöneticileri |
sonsuz mutluluk sahipleri |
B seçeneğinde verildiği gibi رجال دولت ابد قيام ricâl-i devlet-i ebed-kıyâm tamlaması "sonsuza kadar ayakta olan devletin yöneticileri” anlamındadır.
20.Soru
Hangisi “رجال دولت ابد قيام” tamlamasının doğru okunuşudur?
ricâl-i devlet-ebed-kıyâm |
ricâl-i devlet-i ebed-i kıyâm |
ricâl-devlet-i ebed-kıyâm |
ricâl-i devlet-i ebed-kıyâm |
ricâl-i devlet-ebed-i kıyâm |
Tamlamanın doğru okunuşu D seçeneğinde olduğu gibi “ricâl-i devlet-i ebed-kıyâm” şeklindedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ