Osmanlı Türkçesine Giriş 1 Ara 13. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bir kelimenin başka kelimelerle bir arada bulunmasından doğan anlamını belirleyici ilişki ve ortamına ne ad verilir?
Ötrü |
Kesre |
Üstün |
Bağlam |
Fetha |
Bağlam: Bir kelimenin başka kelimelerle bir arada bulunmasından doğan anlamını belirleyici ilişki ve ortamdır.Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.
2.Soru
I. Yazı alfabeleri kavramlara dayanan ya da sesçil olarak ifade edilen türlerdedir.
II. Sesçil alfabeler, kelimede birbirini izleyen seslerin oluşturduğu zincirleme dizilişi göstermeyi amaçlar.
III. En ideal alfabe her yalın sesin bir tek işaretle gösterildiği alfabedir.
IV. Bazı dillerin yazı sisteminde ise yalnızca ünsüzlerin gösterilmesiyle yetinilir.
Çeviriyazı alfabesine ilişkin yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
II - III |
III - IV |
I - II - IV |
I - II - III - IV |
Yazı sistemleri türlü türlüdür. Kimisi, Çince gibi, kavramlara dayanır, kimisi ise sesçildir. Sesçil olanı, kelimede birbirini izleyen seslerin oluşturduğu zincirleme dizilişi göstermeyi amaçlar. Bunların da kimi hecelik, kimi de alfabetiktir, yani sözün en küçük birimlerine dayanır; Türkçe dernek, gezmek, keskinleştirmek, göstereceğim kelimelerinde olduğu gibi.
En ideal alfabe her yalın sesin bir tek işaretle gösterildiği alfabedir. Böyle bir alfabenin kullanıldığı yazı da dilin seslerini karışıklığa yol açmadan gösterebilir.
Kimi dillerin yazı sisteminde ise yalnızca ünsüzlerin gösterilmesiyle yetinilir. Örnek olarak Arap alfabesi.
3.Soru
Türkçe kelimelerde “o, ö, u, ü” ünlüleri için kullanılmış olan yardımcı işaret aşağıdakilerden hangisidir?
esre
|
şedde
|
üstün
|
iki üstün
|
ötrü
|
4.Soru
Osmanlı alfabesinin ünsüz harfleri, içinde bulundukları hecenin ünlüsünü kalın-ince okutmaları yönüyle iki öbekte toplanmıştır: kalın ünsüz harfleri ve ince ünsüz harfleri.
Aşağıdakilerden hangisi kalın ünsüz harflerindendir?
|
|
|
|
|
, , ve ince ünlü harflerinden iken, E seçeneğindeki kalın ünlü harflerindendir. Doğru yanıt E'dir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arapçanın u ünlüsü için söylenemez?
Bu ünlünün Arapçada ortalama ve uzun olmak üzere iki türü vardır.
|
Ortalama u, kelime başında ötrülü hemze değerindeki ? (elif) ile yazılır.
|
Uzun u, yazıda her zaman ? (vav) ile gösterilmiştir.
|
Uzun u, kelime başında ?? şeklinde yazılır.
|
Yuvarlak te, u ünlüsü ile alakalı bir terimdir.
|
6.Soru
“Ötrü” harekesinin Arapçadaki adı nedir?
fetha |
esre |
zamme |
cezm |
sâkin |
Arapça’daki hareke adları fetha (üstün), kesre (esre) ve zamme (ötrü)dir.
7.Soru
Sözün/bir kelimenin sesçe nitelikleri özenle gözetilip korunarak; akıcı, pürüzsüz, açık, anlaşılır biçimde söylenmesi ve kullanılmasına verilen ad aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Edebiyat Dili |
Süslü Söz |
Yazı Dili |
Fesahat |
Sana Dili |
Fesahat: Sözün/bir kelimenin sesçe nitelikleri özenle gözetilip korunarak; akıcı, pürüzsüz, açık, anlaşılır biçimde söylenmesi ve kullanılmasıdır. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap D şıkkıdır.
8.Soru
"Meninski, “ط , Türkçe’nin kendi kelimelerinde ... sesini verir” açıklamasını yapar." cümlesine aşağıdaki seçeneklerden hangisi gelmelidir?
d |
z |
s |
t |
ş |
XVII. yüzyıl Osmanlı Türkçesi’ni bütün ayrıntılarıyla tanıtan Meninski, gramerinde “ط , Türkçe’nin kendi kelimelerinde d sesini verir” açıklamasını yapar ve hem د , hem de ط ile yazılmış örnekler vererek bunların Latin harfli karşılıklarını d’li kaydeder: طاغ dağ, دوغرو doğru, طوغو doğu, دوس
طوغری dosdoğru, طش طونی dış donu gibi.
9.Soru
Arapça’da ı ünlüsü bulunmaz, bütün ünsüz seslerle birlikte duyulan ses aşağıdakilerden hangisidir?
e |
ü |
u |
i |
o |
Arapça’da ı ünlüsü bulunmaz, bütün ünsüz seslerle birlikte duyulan ses i’dir.Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.
10.Soru
I. ? - t? II. ? - z· III. ? - s_ IV. ? - h? V. ? - n˜
Yukarıda verilen harf-çeviriyazı eşleştirmelerinden hangileri yanlıştır?
I, II, III ve V |
I, IV ve V |
II, III ve IV |
III, IV ve V |
II ve III |
Verilen öncüllerden yalnızca IV numaradaki harfin çeviriyazı işareti doğru verilmiştir. Diğerleri yanlıştır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Türkçesi yazı dilinin farklılaşmasındaki etkenlerden biri değildir?
Medrese eğitimiyle birlikte okur-yazar oranının artması. |
Arapça Farsça öğrenenlerin sayısının hızla çoğalması. |
Özellikle Fars edebiyatı eserlerinin aynı ölçüyle Türkçeye tercüme edilmesi. |
Fars edebiyatını örnek tutarak şiir yazma hevesinin artması. |
Halkın büyük çoğunluğunun şehirlerde yaşaması. |
Halkın büyük çoğunluğu o dönemde şehirlerde değil kırsalda yaşamaktadır. Ayrıca şehirde yaşaması yazı dilinin farklılaşmasında değil sabit kalmasında daha etkili olacaktır.
12.Soru
Hangi kelime Türkçede ikinci hecesinde bir dar ünlü getirilerek iki heceli hale getirilmiştir?
دور |
فكر |
لطف |
حلق |
وقف |
Harflerin kelime içindeki durumları değerlendirmeye alınmamıştır. Bunun sebebi bir ünsüz sesin olağan olarak bir hecenin ya başında, ya da sonunda bulunabilmesidir. Bununla birlikte sonu çift ünsüzlü alıntı kelimelerde iç ses olarak yer alabilirler. Ancak bu durumda Türkçe’de çoklukla iki ünsüz arasına bir dar ünlü gelir ve tek heceli kelime iki heceli olurken ilk ünsüz hece başında kalır: şehr-şehir, vakf-vakıf, emr-emir, devr-devir, tabl-tabul (davul), havz-havuz, lutf-lutuf gibi. D seçeneğindeki halk aynen kalır, ikinci hecede ünlü türetilmez. Ancak diğer seçeneklerdeki devr- devir, fikr-fikir, lutf-lutuf, vakf-vakıf kelimelerinde ikinci hecelerde ünlü türetilmiştir.
13.Soru
"Ekleme te" Türkçe'de bir çok defa ünsüz bir ses olarak okunmuştur. Aşağıdakilerden hangisinde buna uygun bir örnek vardır?
مرت |
بيلت |
بلاغت |
|
سوت |
بلاغت-Belâgat, aslında Belâga şeklindedir. Ancak "te" sesi de ünsüz harf olarak okunur. Doğru cevap C'dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi patlamalı ünsüzlerdendir?
t |
h |
ş |
l |
r |
h, ş, l ve r sızmalı ünsüzlerdenken t patlamalı ünsüzlerdendir.
Doğru yanıt A'dır.
15.Soru
I. Biçimsel Fayda Sağlaması
II. Metnin Yapısını Çözümlemeyi Kolaylaştırması
III. Metnin Yazımını Zorlaştırması
IV. Metni Anlamca Açıklamayı Kolaylaştırması
V. Yazımda Zaman Tasarrufu Sağlaması
Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri çeviriyazı metinlerinde yazım kuralları ve noktalama işaretlerinin uygulanmasının yararlarındandır?
I ve III |
I ve IV |
II ve III |
I, II ve IV |
II, III ve IV |
Osmanlı Türkçesi yazımında kelimelerin ve kelime birliklerinin söz içinde görevlerini, işleyişçe değerlerini ayırmaya yarayan işaretlere yer verilmemiştir. Eski yazımda kelimelerin arası bile ayrılmazdı. Çeviriyazılı metinlerde yazım kurallarının uygulanması, daha çok biçim yönünden fayda sağlar; metni yapı birimleri bakımından çözümlemeye, kimi kelime öbeklerinde kurucu üyeler arasındaki ilişkiyi göstermeye, metni anlamca açıklamaya yarar. Özellikle büyük harf ve nokta kullanımının özel adları tanıtma, cümleleri ayırma bakımından değeri büyüktür.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iki damak ünsüzü için kullanılan ? (gayın) ve ? (kef) için söylenemez?
? ile karşılanan ön damaklı ünsüzümüz ise patlamalı (süreksiz) niteliğiyle Türkçede kelime başında bulunamaz.
|
Bunlar Türkçe kelimelerde iç ses olarak l, m, n, r, v, y ünsüzlerinden sonra patlamalı (süreksiz) nitelikleriyle gelebilirler.
|
? ile karşılanan art damaklı ünsüzümüz, yansılamalar ile kimi ekler hariç, Türkçe kelimelerde başta bulunmaz.
|
Bu iki ünsüzümüz hece sonunda kaldığında sızmalı (sürekli) bir nitelik kazanır: bağ, dağ gibi.
|
Aynı iki ünsüz özellikle iki ünlü arasında kaldığında söyleyişte eriyip yok olur ve bir ünlü çatışmasına yol açar: baır (bağır), saır (sağır)gibi.
|
17.Soru
kelimesinin doğru okunuşu seçenektekilerden hangisidir?
işkence |
istâde |
şikeste |
girân |
ağır |
istâde
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farsça'da uzun u ünlüsünün yazılışına bir örnektir?
افتاده |
اشتر |
برده |
كل |
دارو |
A, B, C ve D seçeneklerinde verilen sözcükler ortala u ünlüsünün yazılışına örnekken E seçeneğinde verilen دارو (dârû “ilaç”) sözcüğü uzun u ünlüsünün yazılışına örnektir.
Doğru yanıt E'dir.
19.Soru
Aslı Türkçe olan vâ-ret-mek, vâ-rol, vâ-rı-nı; bâş üstüne, yarârı gibi kelimelerde kimi ünlülerin uzun okunması hangi durumda görülür?
/v/ ünsüzünden sonra olması durumunda |
/r/ ünsüzünden önce olması durumunda |
birleşik kelimelerde olması durumunda |
açık hecelerin ünlüsü olması durumunda |
ek alması durumunda |
Açık hecelerin ünlüsünün uzun okunması, bir eğilim olarak kimi Türkçe kelimelere bulaşmış olduğu gibi (vâ-ret-mek, vâ-rol, vâ-rı-nı; bâş üstüne, yarârı) yarı okumuşların dilinde bozuk biçimlerin yer bulmasına yol açmıştır: zafer yerine zâfer, zararı yerine zarârı, hakem yerine hâkem, rakip yerine râkip, lakap yerine lâkap gibi.
20.Soru
Toplumların var ettikleri bir ürün ve bir toplumu oluşturan kişilerin beyinlerindeki ortak görüntüler sistemi olarak kabul edilen dilin kurucu birimlerine ne ad verilir?
Harf |
Yazı |
Ses |
Kelime |
Dilbilgisi |
Dil toplumların var ettikleri bir ürün, bir toplumu oluşturan kişilerin beyinlerindeki ortak görüntüler sistemidir. Bu sistemin kurucu birimleri seslerdir. Yazı ise bir araçtır; konuşma dilinde zincirlenen her ses birimini işitme organımızca algılanan değeriyle görme organımızca algılanmak üzere aktarmaya yarar.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ