Osmanlı Türkçesine Giriş 1 Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Arapça'da a Ünlüsü ve Yazılışı
Bu ünlünün nicelik bakımından ortalama ve uzun olmak üzere iki türü vardır. Ortalama a. Harekelerle işaretlenmiş metinlerde üstün (fetha) ile gösterilir. Bu üstün kalın ünsüz harfleri denilen ح ha, خ hı, ص sad, ض dad, ط tı, ظ zı, ع ayın, غ gayın, ق kaf harflerinden sonra:
- "Türkçe a’dan biraz farklı, kapalıca ve incelmiş bir a (= á) gibi seslendirilir."
Aşağıdakilerden hangisi tırnak içinde ("...") verilmiş kurala bir örnektir?
حرف |
جلب |
لوحه |
ثبات |
رفاه |
حرف harf verilen kuarala örnektir. Doğru yanıt A'dır.
2.Soru
Hangi seçenekte çift doruklu hece bulunmaktadır?
kırk |
alt |
üst |
sarp |
kabr |
Türkçe’nin hecelerindeki çift ünsüzden ilki ancak l, r, n, m, v, y ünsüzlerinden biri (alt, kırk, sanç-mak gibi), ya da bir patlamalıdan önce bir sızmalı ünsüz olabilir: üst kelimesindeki s gibi. Buna tek dorukluluk denir.
Bu düzene uymayan (düzensiz) her hecede kapalılıktan sonra yeniden açılmaya yol açan bir ses sıralanması var demektir. Böyle hecelere de çift doruklu hece diyoruz. Çift doruklu heceler Türkçe’ye yabancı dillerden girmiş kelimelerde bulunur (meselâ, Arapça kabr ‘kabir’de olduğu gibi). Kelimeleri tanımak bakımından bu ayırıcı özelliği bilmek önemlidir.
3.Soru
“Arapça ve Farsça’dan alınmış kelimelerin yazılışları genel olarak değiştirilmemiştir. Bu durum yazımın ana kuralıdır. Bununla birlikte, yazıda kimi işaretlerin düşürülmesi başta olmak üzere, biçimle
ilgili değişiklikler yapılmış, ayrıca ortak dile inen birçok kelimenin Türkçe söylenişindeki farklılıklar da yer yer yazıya yansıtılmıştır. Mesela kimi kelimenin ana harfleri değiştirilmiştir. Bunların bir kısmı yazıda benimsenmiş olarak ortak kullanışa girmiş, bir kısmı ise belli metinlerde yer alan uygulama denemeleri olarak kalmıştır.”
Bu bilgilere göre hangi kelimenin yazımı değiştirilmiştir?
صفره sofra |
كاتب kâtib |
رسول resûl |
حقيقت hakîkat |
محكوم mahkûm |
Aşağıdaki Arapça kelimelerin yazımında değişiklik görülür: سفره yerine صفره sofra, قرمزی yerine قيرمزی kırmızı, خليفه yerine قلفه kalfa, استار yerine اصطر astar vb.
4.Soru
Ünsüzle biten hecelere ne ad verilir?
Tek dorukluk |
Açık hece |
Kapalı hece |
Geçit |
Bağlaç |
Ünsüzle biten hecelere ‘’Kapalı hece’’ denilir. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kavramlara dayalı yazı sistemine sahiptir?
Osmanlı Alfabesi |
Arap Alfabesi |
Fars Alfabesi |
Çin Alfabesi |
Latin Alfabesi |
Yazı sistemleri türlü türlüdür. Kimisi, Çince gibi, kavramlara dayanır, kimisi ise sesçildir. Sesçil olanı, kelimede birbirini izleyen seslerin oluşturduğu zincirleme dizilişi göstermeyi amaçlar. Bunların da kimi hecelik, kimi de alfabetiktir, yani sözün en küçük birimlerine dayanır; Türkçe dernek, gezmek, keskinleştirmek, göstereceğim kelimelerinde olduğu gibi.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Türkçesi'nde yer alan yazı türlerindendir?
Riya, Zayi, Sai
|
Nesih, Rık'a, Sülüs
|
Serin, Zemin, Derin
|
Zülfi, Zayi, Ziya
|
Mana, Zana, Taka
|
7.Soru
Sözcüğünün ek özelliği aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir?
Tek Ünsüz Sesten İbaret Ekler- geniş zaman |
Tek Ünlü Sesten İbaret Ekler- zarf fiil |
Ünlüyle Başlayıp Ünlüyle Sonlanan İki ve Üç Heceli Ekler- isimden isim |
Ünlüyle Başlayıp Ünsüzle Sonlanan Tek Heceli Ekler- ilgi durumu |
Ünlüyle Başlayıp Ünsüzle Sonlanan İki Heceli Ekler- çoğul emir-istek 1. kişi |
(dolayı) sözcüğünde "Tek Ünlü Sesten İbaret Ekler" den (-ı) zarf fiili bulunmaktadır.
Doğru yanıt B'dir.
8.Soru
Transkripsiyon teriminin doğru tanımı aşağıdaki şıklardan hangisinde mevcuttur?
Farklı bir alfabeyle kaleme alınan metinleri, kullanılmakta olan alfabeye aktarma işine transkripsiyon (çeviriyazı) denilmektedir.
|
Toplumun bireylerinin beyinlerindeki ortak görüntüler sistemine ve bu anlamda var ettikleri ürüne denilmektedir.
|
Bir dilin tarihindeki değişme basamaklarının birinde görülen denklik ve uyuşumdur.
|
Eski yazımın başlangıçtan beri benimsediği ana kural, alıntı ve kelimelerin yazımlarının değiştirilmesidir.
|
Farklı bir dilde yazılan metinlerin Türkçe'ye tercüme faaliyetidir.
|
9.Soru
Sözün gramer kurallarına uygun, düzgün, açık, anlaşılır olması ve yerinde kullanılmasına ne ad verilir?
safahat |
fesahat |
sefahat |
terakkiyat |
matbuat |
Fesahat, “sözün gramer kurallarına uygun, düzgün, açık, anlaşılır olması ve yerinde kullanılması” demektir.
10.Soru
ث için kullanılan çeviriyazı işareti aşağıdakilerden hangisidir?
s |
ṣ |
s̱ |
s̄ |
s̮ |
Peltek s olarak bildiğimiz harfin (ث) çeviriyazı işareti s̱ şeklindedir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı alfabesindeki kalın ünsüz harflerden biridir?
ب be |
ل lam |
و vav |
ی ye |
غ gayın |
Osmanlı alfabesinin ünsüz harfleri, içinde bulundukları hecenin ünlüsünü kalın-ince okutmaları yönüyle iki öbekte toplanmıştır: kalın ünsüz harfleri: ha, hı, sad, dad, tı, zı, ayın, gayın, kaf; ince ünsüz harfleri: be, te, se, cim, çim, dal, zel, rı, ze, sin, şın, fe, kef, gef, lam, mim, nun, vav, he, ye.
12.Soru
Pruse/Burusa/Bursa örneği Türkçe'leştirme kurallarından hangisine uygun olarak türetilmiştir?
Düzene uymayan çift ünsüz sondaysa, iki ünsüz arasınabir dar ünlü getirilerek Türkçe'leştirilir. |
Çift ünsüz baştaysa, iki ünsüz arasına bir dar ünlü getirilerek Türkçe'leştirilir. |
Ünlü türemesi olayı kimi zaman birleşme sırasında yan yana düşen iki ünsüz arasında da gerçekleşir. |
Bir ekle ya da birleşme yoluyla genişlemiş tabanlarda ünlü çoğu zaman ikinci ünsüzden sonra getirilir. |
Çift ünsüz baştaysa, kelimenin kendi ünlüsünün yerini değiştirip iki ünsüz arasında kullanarak Türkçe'leştirilir. |
Çift ünsüz baştaysa kelimenin kendi ünlüsünün yerini değiştirip iki ünsüz arasında kullanarak türetitilir. Doğru cevap E'dir.
13.Soru
Osmanlı türkçesi alfabesi hangi alfabeye dayanır?
Arap alfabesi
|
Latin alfabesi
|
Uygur alfabesi
|
Fars alfabesi
|
Çin alfabesi
|
14.Soru
Aşağıdaki kelime ne anlama gelmektedir?
جاريهجك
civarındağı |
habbazlık |
sağlamlık |
cariyecik |
insanlık |
Kelime, cariyecik anlamına gelmektedir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkçe kelimelerin özellikleri arasında yer almaz?
Hiçbir zaman çift ünsüzle başlamaz. |
Hece sonunda iki ünlü yan yana bulunmaz. |
Her hecede mutlaka bir tane ünlü bulunur. |
En küçük hece bir ünlü, bir ünsüzden oluşur. |
Söz başında c, f, ğ, l, m, z gibi ünsüzler bulunmaz. |
Türkçe'de en küçük hece tek bir ünlüden oluşabilir. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.
16.Soru
Hangi seçenekte aruz veznine göre ilki uzun ikincisi kısa hece değerinde hece bulunmaktadır?
haber |
Hüdâ |
mihr |
şâfî |
bernâ |
Heceyle yazılmış bir şiirde, durgu yerinde kelimenin bölünmesi kusur sayılır. Aruzda ise kelimeler bölünebilir, çünkü ahengi sağlayan, kalıpların hece sayıları yanında bu hecelerdeki ünlülerin nicelikleri, yani kısalık ve uzunluklarıdır. Ünlüsü kısa kapalı heceler ünlüsü uzun bir açık heceye denk sayıldığı gibi, ünlüsü uzun okunan kapalı heceler ile (tekrâr, garîb gibi) sonu çift ünsüzlü heceler de (mihr ‘güneş’ gibi) yerine göre ilki uzun, ikincisi kısa iki hece değerinde kullanılabilir.
17.Soru
Yapım ekleriyle genişleyip uzatılmış kelimelere ne ad verilir?
Gövde |
Ek |
Yazı |
Taban |
Bağlaç |
Yapım ekleriyle genişleyip uzatılmış kelimelere gövde denilir. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.
18.Soru
Aşağıdaki kelimelerin hangisinde incelik bakımından ünlü uyumu mevcuttur?
oturtmak |
esirgemek |
bucağında |
delibozuk |
isteyor |
“esirgemek” kelimesinde incelik bakımından ünlü uyumu mevcuttur. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.
19.Soru
“Türkçe kelimelerde ilk heceden sonraki hecelerde geniş yuvarlak ünlüler (o ve ö) bulunmaz.” aşağıdakilerden hangisinde bu kural işlemez?
üsttekini |
süpründü |
ılıkça |
alakoymak |
koyulaştı |
“Türkçe kelimelerde ilk heceden sonraki hecelerde geniş yuvarlak ünlüler (o ve ö) bulunmaz.” kuralı “alakoymak” gibi bitişik yazılan birleşik kelimelerde ve bir birleşik yapıdan gelen şimdiki zaman ekinde işlemez. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.
20.Soru
Yapım ve çekim ekleriyle genişleme sırasında hecelerin ünlü alışı ya da genişleyen kelimede kurulan yeni hecelere ünlülerin gelişine ne ad verilir?
ünlülenme |
ünsüzlenme |
gramerleşme |
taban |
sözlük kelimeleri |
Ünlülenme (Vocalization): Yapım ve çekim ekleriyle genişleme sırasında hecelerin ünlü alışı ya da genişleyen kelimede kurulan yeni hecelere ünlülerin gelişi demektir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ