Osmanlı Yenileşme Hareketleri (1703-1876) Ara 12. Deneme Sınavı

Bu dönemde yapılan düzenlemelerden biri de, 1836’da çavuşbaşılığın Divan-ı Deavi Nezareti’ne dönüştürülmesidir. Genel müdürlük seviyesinde bir nezarettir. 

Yeni askeri oluşumlarda mühendislere önceki dönemlerden daha fazla alan bırakıldı. Önceden gidip talim yapılacak alanın genişliğini ve ne kadar asker alacağını hesaplamak ve talim düzenini belirlemek mühendislerin işiydi. Sefer zamanı ise, çadırları kurup askerî istihkâmları inşa etmek, taburun etrafını tabya ve hendeklerle çevirmek, geceleri karakol yerlerini belirlemek, ordunun geçtiği nehirler üzerinde köprü kurmak, muharebe meydanının haritasını çıkarmak, düşmanın yerini dikkate alarak savaşta askerlerin şekil değiştirişlerini hesaplamak, kale kuşatmaları öncesinde komutanlara görüş bildirmek ve öncü olarak gidip ordunun nerede konaklayabileceği hakkında inceleme yapmak gibi hizmetleri yerine getirirlerdi. 

Nizam-ı Cedid hareketi ve III. Selim’in saltanatı, 1805 Selimiye Camii Vakası, 1806 II. Edirne Olayı ve 1807 Kabakçı isyanı diye meşhur olan Vaka-yı Selimiyye gibi birbirini takip eden üç büyük hadisenin ortaya çıkardığı karmaşık bir muhalefet süreci neticesinde sona erdi. 

Osmanlı hükümeti Yunan İsyanı sırasında ters düştüğü İngiltere’nin yerine, Belçika, İtalya, Fransa, Almanya ve Avusturya yapımı tüfeklere yöneldi. Osmanlı Devleti’nin silâh temininde zorluk çekmediğini gören İngiltere, birkaç ay sonra ambargoyu kaldırıp silâh ve askerî teçhizat satışlarını serbest bıraktı.

Humbaracı Ahmed Paşa: Aslen Fransız asilzade ailelerinden birine mensup olan ve 1675 Temmuz’unda Fransa’nın Coussae şehrinde doğan Comte de Bonneval, 54 yaşında Türkiye’ye gelir ve İslamiyet’i kabul ederek Ahmed ismini alır. 

II. Mahmud 1826’da daha önce bağımsız olan ve mütevellilerin elinde bulunan vakışarın idaresini merkezîleştirmek amacıyla Evkaf-ı Hümayun Nezareti’ni kurarak vakışarı yavaş yavaş nezaretin denetimine aldı. 

III. Mustafa döneminde teknik yenilikler bakımdan öne çıkan isim Baron de Tott idi. İstanbul ve Çanakkale Boğazlarındaki kale ve savunma sistemlerinin güçlendirilmiş, Topçu Ocağı’yla Tophane’nin düzenlenmiş ve  Sürat Topçuları (Süratçiyan) Ocağı kurulmuştur.

Nizam-ı Cedid reformlarını finanse etmek amacıyla İrad-ı Cedid Hazinesi kuruldu ve bazı gelirler yeni hazineye tahsis edildi. Hazine gelirlerinin 100 milyon kuruşa (200.000 kese) ulaşacağı tahmin edilmekteydi. 

“…mevali denilen büyük kadıların…”

Tedâbirü’l- Gazevât

III. Selim, Nizam’ı Cedid adı verilen büyük reform programını 1792’de devreye sokmuş; Nizam-ı Cedid programı kapsamında toplam 22 layiha sunulmuştu. 

Ocak 1849 tarihli 68 maddelik Eyalet Meclisleri Talimatnamesi, 1864 Vilâyet Nizamnamesi’ne kadar yürürlükte kaldı. Doğru yanıt “E” şıkkıdır.

II. Murad devrine kadar resmi bir hüviyetleri olmaksızın fetva vazifesini icra eden âlimler bu devirden itibaren resmen “Müftü” veya “Şeyhülislâm” unvanını aldılar. 

Terfi-i Rütbe Nizamnamesi ile bugün de Türk ordusunda geçerli olan askerî terfi sisteminin temelleri atıldı. 1845’te açılan Erkân-ı Harbiyye Mektebi’yle Osmanlı ordusunda “erkân-ı harb” (kurmay subay) yetiştirilmesi için harekete geçildi. Mekteb-i Harbiyye’yi bitiren askeri öğrencilerden bazıları iki senelik bir eğitime tâbi tutularak Erkân-ı Harb sınıfına ayrılıyordu.

Mühendishane-i Bahri-i Hümayun I. Abdülmamid devrinde hizmete girmiştir. 

1869 yılında, Mecelle denilen ilk Osmanlı medeni kanununun birinci kitabı tamamlandı. Nizamiye mahkemeleri, Hanefi mezhebi esas alınarak hazırlanan İslâm hukukunun “muamelât” kısmına (Mecelle); Şer’iye mahkemeleri ise, İslâm hukukunun “münakahat” ve “ukubat”, yani, miras, nafaka, evlenme-boşanma konularına bakmaya başladı. Muallimhane mezunları hem Şer’iye hem de nizamiye mahkemelerinde görev yaptıkları için müfredatta fıkıh derslerinin yanında müslim ve gayrimüslim davalarını görmede esas kabul edilen İslâm hukukunun muamelât kısmı, yani Mecelle ve diğer bazı kanunlar da yer almaktaydı.

1856 Islahat Fermanı, gayrimüslimlerin askeri ve sivil okullara kabul edilmelerine imkân tanıdı. İsteyen her cemaat farklı alanlarda okullar açabilirdi. Nitekim, aynı yıl içerisinde, 5 Eylül 1856’da gayrimüslimlerden Hendesehane, Mühendishanelerle Harbiye’ye onar öğrenci alınması için talimat verildi. 

1840’ta iltizam usulü kaldırılarak merkezden taşraya muhassıl-ı emval denilen görevliler gönderilmeye başlandı. Sancağın idari ve mali yöneticisi olan muhassıllar, halkın gelir düzeyini tespit ve vergilerini tahsil etmekle birlikte topladıkları vergileri doğrudan merkezi hazineye göndermekteydiler. Vergilerin tespit ve toplanmasında muhasssıllara yardımcı olmak üzere sancak merkezlerinde muhassıllık meclisleri kuruldu. Böylece vali, mütesellim ve diğer yöneticilerin mali sorumlulukları muhassıllarca üstlenilerek vergi işinin düzene kavuşturulması amaçlandı. Ancak, çıkarları zedelenen yerel ileri gelenlerle taşra idarecilerinin muhalefeti yüzünden bu uygulamadan istenilen sonuç alınamadı. Çünkü muhassıllık sistemine işlerlik kazandırılamadan iltizam kaldırıldığı için, devlet yeni gelirleri toplayamadığı gibi, mevcut gelirlerini de kaybetti. Bu yüzden Mart 1842’den itibaren yeniden iltizam sistemine geri dönüldü. Doğru cevap D'dir.

Pek çok Avrupa devleti 1793-1815 arasındaki Koalisyon Savaşları, Napolyon Savaşları ve İspanya Savaşı’nda Fransa ile karşı karşıya geldi. Bunlar arasında Osmanlı Devleti de vardı. General Napolyon komutasındaki ordunun 1798’de Mısır’ı işgal etmesi üzerine Osmanlı ordusu da ‹kinci Koalisyon Savaşı’nda karşı ittifaktaki yerini aldı. 

Gerçek Davud Ağa tarafından 1722’de Tulumbacı Ocağı kuruldu.