Osmanlı Yenileşme Hareketleri (1703-1876) Ara 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Osmanlı döneminde Üniversite ne ad ile açıldı?
Mekteb-i Sultani
|
Mekâtib-i umumiyye
|
Darüşşafaka
|
Mekâtib-i âliyye
|
Darülfünun |
Sultan Abdülmecid döneminde, 1845’te oluşturulan Meclis-i Muvakkat’ın faaliyetleri sonucunda yaptığı önerilerden birisi de bir Darülfünun’un (üniversite) açılmasıydı.
2.Soru
Gayrimüslimlerin devlet memuru olma hakkını elde etmeleri ilgili ferman hangi tarihte yürlüğe girmiştir?
1826
|
1838
|
1840
|
1849
|
1856
|
Müslümanlarla teorik olarak eşitlenen gayrimüslimler, 1856 Islahat Fermanı’yla birlikte devlet memuru olma hakkını elde etti ve bu tarihten sonra bürokrasideki sayıları hızla arttı.
3.Soru
I. Hammadde eksiklikleri II. Teknolojiyi geliştirmek için gerekli bilgi altyapısının kurulamaması III. Tarıma dayalı ekonominin büyük ölçekli askerî sanayi yatırımlarını finanse etmekten uzak oluşu IV. Karar vericilerin yanlış tercihleri V. Askeri sanayi yatırımlarına din adamları ve halkın karşı çıkışı Yukarıdakilerden hangileri 19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin silâh ve teçhizat alanında giderek daha çok ithalata ağırlık vermesinin sebepleri arasında yer alır?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
I, II, III ve IV |
I, III, IV ve V |
Osmanlı Devleti’nde de el emeğine dayalı bir savaş sanayi mevcuttu. İngiltere’de başladığı kabul edilen buharlı makinaya dayalı endüstriyel üretim hayatın her alanını olduğu gibi savaşların da tabiatını değiştirmiş; Batı ülkeleriyle Osmanlı Devleti arasındaki askerî güç dengesini birinciler lehine bozmuştu. Ordu ve donanmanın yeniden yapılandırıldığı 19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin silâh ve teçhizat alanında giderek ithalata ağırlık vermesi bunun bir neticesidir. Hammadde eksiklikleri, teknolojiyi geliştirmek için gerekli bilgi altyapısının kurulamaması, tarıma dayalı ekonominin büyük ölçekli askerî sanayi yatırımlarını finanse etmekten uzak oluşu ve karar vericilerin yanlış tercihleri bu durumun kalıcı
olmasını sağladı. Doğru cevap D'dir.
4.Soru
I.Sadaret başvekâlete dönüşmesi
II.Hüsrev Paşa, sadrazam olması
III. Tevcihat usulü kaldırılması
IV.Islahat Fermanı
V. Bâbıâli Evrak Odası kurulması
Yukarıda verilen olayların kronolojik ( tarihsel ) sıralaması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak sıralanmıştır?
I - V - II - IV - III |
I - II - III - IV - V |
I - III - II - V - IV |
IV - III - II - I - V |
V- IV - II - I- III |
Doğru cevap C olacaktır. Sayfa 49 ve 50 de SADARETİN GEÇİRDİĞİ DEĞİŞİM konu başlığındaki açıklamalarda "30 Mart 1838’de Sadaret başvekâlete dönüştüğü,
4 Nisan 1838’de tevcihat usulünün kaldırıldığı,3 Temmuz 1839’da Hüsrev Paşa'nın , sadrazam olduğu,1851’de Bâbıâli Evrak Odası kurulduğu ve 1856 'da Islahat Fermanı olduğu"açıklanmaktadır.
5.Soru
1838’de yeniden eğitime başlayan Mekteb-i Bahriyye’nin günümüzdeki karşılığı nedir?
Mühendislik okulu
|
Tıp okulu
|
Hava Harp Okulu
|
Kara Harp Okulu
|
Deniz Harp Okulu |
1834’de Heybeliada’ya taşınan Deniz Mühendishanesi, Mekteb-i Bahriyye (Deniz Harp Okulu)’ye dönüşerek 1838’de yeniden eğitime başladı.
6.Soru
Yeniçeri Ocağını aşağıdaki padişahlardan hangisi kaldırmıştır?
III. Selim |
IV. Mustafa |
II. Mahmud |
Abdülmecid |
I. Abdülhamid |
II. Mahmud 17 Haziran 1826’da Yeniçeri Ocağı’nın resmen kaldırıldığına dair ferman ve mahkeme ilâmı yayınlandı.
7.Soru
Şeyhülislamlığa bağlı olarak 1855'te kadı ve naip yetiştirmek amacıyla açılan okul aşağıdakilerden hangisidir?
Sahn-ı Seman Medresesi |
Mekteb-i Enderun |
Mekteb-i Nüvvab |
Darülfünun |
Mekteb-i Mecelle |
1855’te yine şeyhülislamlığa bağlı olarak kadı ve naip yetiştirmek amacıyla Mektebi Nüvvab adlı bir mektep/medrese açıldı.
8.Soru
Sadrazamın padişahın emrini almak istediği konuyu kısaca özetlediği yazısına ne ad verilirdi?
hatt-ı hümayun
|
mabeyn
|
telhis
|
ibka
|
tahvil
|
Sadrazamın padişahın emrini almak istediği konuyu kısaca özetlediği yazısına telhis; padişahın özeti okuyup üzerine yine kısa cümlelerle ve kendi el yazısıyla görüşlerini belirttiği yazıya da hatt-ı hümayun denirdi.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1855'te şeyhülislamlığa bağlı olarak kadı ve naip yetiştirmek amacıyla açılan okul aşağıdakielrden hangisidir?
Meclis-i Tedkikat-ı Şer'iyye |
Meclis-i Meşayih |
Meclis-i İmtihan Kur'a |
Mekteb-i Nüvvab |
Meclis-i İntihab-ı Hükkam |
1855'te şeyhülislamlığa bağlı olarak kadı ve naip yetiştirmek amacıyla açılan okul Mekteb-i Nüvvab'dır.
10.Soru
Lale Devri ile başlayan 18.Yüzyıl ıslahatları aşağıdaki isyanlardan hangisi ile sona erdiği kabul edilir?
Patrona Halil |
Canberdi Gazali |
Kalenderoğlu |
Deli Hasan |
Kabakçı Mustafa |
Nizam-ı Cedid reformlarına karşı da Kabakçı Mustafa isyanı ile sona ermiştir. Doğru cevap E dir.
11.Soru
Tanzimat döneminde 1859'da açılan Mekteb-i Mülkiye'nin açılış amacı aşağıdakilerden hangisidir?
Küçük zabit yetiştirmek |
Kadı yetiştirmek |
Okuma-yazma bilmeyen yetişkinlere okuma-yazma öğretmek |
Bürokrat yetiştirmek |
Öğretmen yetiştirmek |
Osmanlı merkez ve taşra teşkilâtında zamanın ihtiyaçlarına ve şartlarına göre yapılan yeni düzenlemelere uygun bürokratları yetiştirmek ve özellikle de kaymakamlık ve müdürlük gibi görevlerde istihdam etmek amacıyla oluşturulan Mektebi Mülkiyye, 28 Ocak 1859 tarihinde eğitime başladı.
12.Soru
Yeniçerilere maaşlarının ödenmesi için düzenlenmiş olan resmi evraka verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
Ulufe |
Yeniçeri esâmesi |
Cülusiye |
Yeniçeri tezkeresi |
Eşkinci |
Yeniçeri esâmesi: Esâme ya da diğer adıyla esâme tezkeresi, yeniçerilere ulûfelerinin, yani maaşlarının ödenmesi için düzenlenmiş olan resmi evraktır. Doğru cevap B'dir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi III. Selim döneminde uluslararası siyaset alanında atılmış önemli bir adımdır?
Belli bazı Avrupa ülkelerinin başkentlerinde daimi elçiliklerin açılması.
|
Kamu çalışanlarının günlük hayatta yerli malı kumaş kullanmalarına yönelik düzenlemeleri
|
Ferdi gemi işletmeciliğine yönelik yeni düzenlemeler.
|
Kadıların idari ve adli görevlerinin netleştirilmesi ve ayrıştırılması.
|
Askeri reformların İstanbul’la sınırlı kalmayacak şekilde genişletilmesi. |
Askeri reform, yalnız İstanbul’la sınırlı değildi; Anadolu’da da İstanbul’dakine
benzer faaliyetler gündemdeydi. Kadılara ilişkin mülki düzenlemeler de netice vermedi.
Ferdi gemi işletmeciliği, yerli kumaş kullanımı gibi iktisadi ve ticari sahada planlanan düzenlemeler ise aynı akıbeti tattı. Amaçlanan, âyanların halkça seçimi, kadıların ise idari ve adli görevlerinin ayrıştırılması idi. III. Selim’in yerli kumaş kullanımı ve ithalatın azaltılması için sadrazama gönderdiği emir dikkat çekicidir: III. Selim’in Osmanlı’nın etrafındaki dünya ile münasebeti açısından belki de en önemli girişimi, 1793’te Londra ve 1797’de Paris, Viyana ve Berlin’de daimi ikamet elçiliklerini kurmasıydı. Bu elçiliklerle, Osmanlı yerli unsurlarının Avrupa dilleri ve kültürlerine vakıf olması; hızlı ve güvenilir bilgi akışının sağlanmasıyla da Osmanlı dış siyasetinin etkin bir biçimde yürütülmesi amaçlanmıştı.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı ordusu için doğru bir ifadedir?
Asakir-i mansure-i Muhammediye askerleri bir aylık talimin ardından memleketlerine dönebilirlerdi.
|
Yeniçerilerin ticaret ve siyasetle uğraşmaları yasaklanmıştır.
|
Asakir-i Mansure-i Muhammediye için Fransız tipi piyade yapısı model alındı.
|
Osmanlı ordusu tarih boyunca hiçbir zaman diğer ordular için model oluşturmuştur. |
II. Mahmut döneminde yabancı uzmanın orduda istihdam edilmesi yasaklanmıştır. |
Asâkir-i Mansure neferlerinden askerlikten başka hiçbir işle meşgul olmamaları ve vakitlerini talimlerle geçirmeleri istenmişti. Böylece Avrupa savaş sahnesindeki rakiplerle ateş ve manevra kabiliyetlerinde denklik sağlanabileceği ve askerlerin siyaset ve ticaretle uğraşmasının önüne geçilebileceği umulmaktaydı. O dönemde Avrupa’nın başlıca kara gücü olduğu için, Nizam-ı Cedid gibi, Asâkir-i Mansure için de Fransız piyadesi örnek alındı. Savaş meydanlarında etkinliğini kanıtlamış ordular “paradigma ordusu” haline gelir, yani, çağdaşı diğer ordularca model alınır. Bu yüzden 18. yüzyılın ortalarından 19. yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı ordusu için Fransız ordusunun örnek alınmasına şaşmamak gerekir. Bunu Osmanlı Devleti’nin “geç kalmış Batılılaşması” şeklinde değerlendirmek hatalıdır. Osmanlı ordusu da tıpkı İspanya, Avusturya, Hollanda, İsveç, Fransa, Almanya, İngiltere ve Rusya orduları gibi, zaman gelmiş rakiplerine model olmuş ve zaman gelmiş rakiplerinden teşkilat, techizat ve taktik hususlarında ödünç alma yoluna gitmişti. II. Mahmud dönemi askerî yenileşmelerinin öncekilerden farkı, üniformadan askeri müziğe kadar ordunun görünür sembollerinde Avrupa’yı örnek alması ve daha fazla yabancı uzmanı orduda istihdam etmesiydi.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi valiye yardımcı olmak üzere oluşturulan büyük meclisin üyelerinden değildir?
Defterdar
|
Tahrirat başkâtibi
|
Müslümanları temsilen dört kişi
|
Gayrimüslimleri temsilen iki kişi
|
Müftü |
Tahrirat başkâtibi, sancak meclisi üyelerinden olup valiye yardımcı olan büyük meclisin üyelerinden değildir.
16.Soru
Tanzimat döneminde gelişmesini en geç tamamlayan kurumun Adliye teşkilatı olmasının sebebi nedir?
Dini boyutunun olmasından dolayı Tanzimatçıların bu alana girmekten kaçınması
|
Doğrudan Şeyh-ül İslam’a ağlı olmasının doğurduğu sıkıntılar
|
Adliye teşkilatının yeniliklere karşı olan aşırı direnci.
|
Ticaret mahkemelerinin temyiz mahkemeleri fonksiyonu görmesi.
|
Batıdan iç tüzük transferi yapabilecek yabancı dil bilen personel kıtlığı.
|
Tanzimat döneminde gelişmesini en geç tamamlayan kurumlardan biri de adliye teşkilâtıdır. Bunun nedeni, görev alanının dini boyutlu olmasından dolayı, ulemanı n ve halkın tepkisini çekmek istemeyen Tanzimatçıların bu sahaya geç el atmalarıdır. Yapılacak bir düzenlemenin tepki doğurma ihtimali, reformcuları temkinli davranmaya sevk etti. 1868’de Meclis-i Ahkâm-ı Adliyye’nin ikiye bölünmesiyle oluşturulan Divan-ı Ahkâm-ı Adliyye, şer’i, cemaat ve ticaret mahkemelerinin dışındaki nizamiye mahkemelerinin temyiz makamı olarak görev yapmaktaydı. 1869’da nizamiye mahkemelerinin ayrıntılı bir içtüzüğü hazırlandı. Neticede 30 Kasım 1875’te Ahmed Cevdet Paşa’nın atanmasıyla birlikte Adliye Nezareti kurularak hükümette bir nazırla temsil edilmeye başlandı.
17.Soru
Zorunlu askerlik ya da vatandaş askerliği olarak bilinen "zorunlu vatandaş askerliğ"i uygulaması dünya askerî tarihinde ilk kez hangü ülke tarafından uygulanmıştır?
Fransa |
Osmanlı İmparatorluğu |
İngiliz Krallığı |
Amerika Birleşik Devletleri |
İspanya |
Zzorunlu askerlik ya da vatandaş askerliği olarak bilinen uygulama kitle ölçeğinde ilk kez Fransa’da başlamış oldu ve sağlık problemi bulunmayan 18-25 yaş arası bütün genç erkekler askerlikle mükellef tutuldu.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1820’lerde yeni kurulan Osmanlı ordusunda yer almıyordu?
Askeri bando
|
Kara mühendisi
|
Doktor
|
İmam
|
Deniz mühendisi |
Avrupa ordularında olduğu gibi süvari, topçu, top arabacısı ve cebeci gibi sınıfların da belirli oranlarda birliklerde yer alması ve askerî bandocu (muzıkacılar), mühendis, doktor ve imamların da orduda bulunması kararlaştırıldı. Mühendislere önceki dönemlerden daha fazla alan bırakıldı.
19.Soru
III. Selim döneminde "Avrupalı tüccarı" uygulaması başlatılmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Kapitülasyonları kaldırmak |
Müslüman burjuvazi oluşturmak |
Gayr-i Müslim Osmanlı vatandaşı tüccara Avrupalı tüccarlara tanınan imtiyazları vermek |
Sanayi işletmeleri açmak |
Avrupalı devletlerle işbirliği yapmak |
Bu uygulamayla, gayrimüslim Osmanlı tüccarına Avrupalı tüccar gibi ticaret yapma hakkı tanındı. Devlet, kendi uyruğunda olan bu tüccarın kapitülasyonların yabancı tüccara sağladığı haklardan yararlanmak amacıyla yabancı devletlerin uyruğuna geçmemeleri için böyle bir uygulamaya başvurmuştu.
20.Soru
Asâkir-i Mansure’de bekârların hangi rütbeye yükselmedikçe evlenmesi yasaktı?
yüzbaşı mülâzımı olana kadar
|
binbaşı mülâzımı olana kadar
|
miralay olana kadar
|
kolağası olana kadar
|
ikinci mülazımı olana kadar |
Bekârlara yüzbaşı mülâzımı olana kadar evlenmek yasaktı
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ