Osmanlı´da İskan ve Göç Ara 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Yıldırım Bayezid, Plevne ve Niğbolu havalisini kimlere bırakarak buraların imar ve iskân açısından gelişmesini sağlamıştır?
Saruhan Yörüklerine |
İsfendiyaroğullarına |
Ahmet Paşa'ya |
Mihaloğullarına |
Danişmentli Türkmenlerine |
Yıldırım Bayezid, Plevne ve Niğbolu havalisini Mihaloğullarına tevdi ederek buraların imar ve iskân açısından gelişmesini sağlamasının yanı sıra ta uçlarda tampon bölge oluşturdukları bilinmektedir.
2.Soru
Osmanlı taşra teşkilatında kazaların birleşmesiyle oluşan yönetim şekline ne ad verilirdi?
Devlet
|
Alaybeyi
|
Nahiye
|
Sancak
|
Ribat
|
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi derbentçi seçerken göz önüne alınan özelliklerden biri değildir?
Büyük ve tehlikeli yerler için ise askerî sınıftan kimseler derbentci tayin edilirdi |
Emir şeklinde değil de hizmet teklifi olarak kendilerine arz edilmekte idi |
Çevre köy ve kasaba halkının bir kısmı veya hepsi görevlendirilebilirdi |
Derbent sahasından sorumlu kadı, naib ve bölgenin ileri gelenlerinin görüşleri dikkate alınarak belirlenmektedir |
Müslüman olmak zorundaydılar |
Derbentçiler müslüman veya hıristiyan olabileceği gibi aynı köyde oturan farklı dine mensup kişiler de birlikte derbentci olarak kaydedilebilirdi.
4.Soru
I. Göçmen meselesi ve bunların yerleştirilmesi XIX. yüzyıl boyunca
Osmanlı Devleti için önem kaybetmiştir.
II. Devletin kuruluş ve yükseliş dönemlerinde dışa dönük bir iskân siyaseti uygulamıştır.
III. XVI. yüzyılın sonlarından itibaren iç iskan uygulaması görülmeye başlanmıştır.
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II, III |
Devletin kuruluş ve yükseliş dönemlerinde Hıristiyan devletlerden ele geçirilen bölgelere bir vatan telakkisi ile Türk ve Müslüman ahalinin yerleştirilmesi,
dışa dönük bir iskân siyaseti uyguladığını göstermektedir. Buna karşılık XVI. yüzyılın sonlarından itibaren devletin uzun yıllar savaştığı dönemlerde Anadolu’da
ortaya çıkan Celalî İsyanları’nın etkisiyle halkın kırsal kesimden kaçarak, daha
güvenli olan şehirlere göç etmeleri sonucu harap olan mahallere aşiretlerin yerleştirilmesi bir iç iskân uygulamasıdır. Bu durum özellikle XVIII. yüzyılın ikinci
yarısından itibaren düşman eline geçen topraklardan Osmanlı sınırlarına doğru başlayan ve siyasî gelişmelerle gittikçe hızlanan göç hareketiyle yeni boyutlar
kazanmıştır. Göçmen meselesi ve bunların yerleştirilmesi XIX. yüzyıl boyunca
Osmanlı Devleti için önemli meselelerden birisi olmuştur.
5.Soru
Rakka bölgesine gerçekleştirilen iskânlarda Osmanlı Devletinin başarılı olamamasının en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Arap aşiretlerle anlaşamamaları |
Vilayetin büyük olması |
Valinin adaletsiz oluşu |
Yerleşik hayatta zorlanmaları |
Vergilerin çok yüksek olması |
Konar-göçerlerin iskân yerlerine gitmemek için direnmeleri ve iskân mahalline gidenlerin büyük bir kısmının kaçarak, tekrar Anadolu’ya gelmelerinin değişik sebepleri bulunmaktaydı. Bunun ilkini psikolojik sebepler olarak niteleyebiliriz. Konar-göçerler yerleştirildikleri yerlerde yine hayvancılıkla meşgul olmakla beraber buğday, arpa gibi kuru ziraat ürünlerinin ekimini gerçekleştirmekteydi. Bunların bir kısmı yeni hayatlarına intibak etmekte zorluk çekmeye başladılar. Yıllardır konar-göçer hayatı benimseyen insanların birden bire yerleşik hayata geçmeleri ve buna intibak etmeleri çok zordu. Çünkü devamlı sürülerinin peşinde dolaşan at binen, silah kullanan bu insanların dar bir çevrede çiftçilik yaparak hayatlarını sürdürmeleri bir müddetten sonra onlara zor geliyor ve eski hayatlarını özlüyorlardı. Doğru yanıt D’dir.
6.Soru
Aşağıda Osmanlı Devleti'nde ki konar-göçerler ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
İl veya ulus adıyla büyük gruplar hâlinde yaşıyorlardı. |
Osmanlı Devleti’nde reayadan sayılan ancak hayat tarzları dolayısı ile yerleşik halktan ayrılıyorlardı. |
Bir ulus küçükten büyüğe doğru sırasıyla oba, mahalle, oymak, cemaat, |
Her boyun başında idarî işlerden sorumlu bir bey (boybeyi) bulunurdu. |
Uluslar tek bir boydan meydana gelebilirlerdi. |
Osmanlı Devleti’nde reayadan sayılan ancak hayat tarzları dolayısı ile yerleşik
halktan ayrılan konar-göçerler, il veya ulus adıyla büyük gruplar hâlinde yaşıyorlardı.
Bir ulus küçükten büyüğe doğru sırasıyla oba, mahalle, oymak, cemaat,
aşiret ve boylardan meydana gelmekteydi. Uluslar tek bir boydan meydana gelebildikleri gibi değişik boylardan bir araya gelenleri de bulunmaktaydı. Her boyun
başında idarî işlerden sorumlu bir bey (boybeyi) bulunurdu.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nde Kıbrıs Adası’na ya da yeni fethedilen bir yere sürgüne gönderilecek ailelerle ilgili sürgün hükümlerinin yer aldığı kayıtların adıdır?
Mühimme Defterleri |
Hazine-i Evrâk |
Defter-i Şikâyet |
Evrâk-ı Zabîtun |
Düvel-i Ecnebiyye |
Mühimme Defterleri denir. Kıbrıs Adası’na ya da yeni fethedilen bir yere gönderilecek aileler için kadılar tarafından tutulan bu defterlerde sürgün hükümleri yer almaktadır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XVII-XVIII. yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nin iskân faaliyetlerini yürüttüğü bölgeler arasında yer alır?
Söğüt-Domaniç |
Çukurova |
Trakya |
Mudurnu |
Göynük |
XVII-XVIII. yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nin iskân faaliyetlerini yürüttüğü bölgeler arasında Çukurova yer alır.
9.Soru
Reayaların oluşturduğu gruplardan hangisi en küçüktür?
Oba |
Oymak |
Mahalle |
Boy |
Aşiret |
Oba en küçük grup içine girmektedir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi konar-göçerlerin göçebe olarak yaşamalarının sonucu oluşmaktadır?
Toplumun göçebelerin yaşamına alışık olması |
Göçebelerin hayvanlarının olması nedeniyle yerleşik hayata geçmeyi düşünmemesi |
Hayvan sayısının artmasının göçebeler için iyi olması |
Yaylak kışlak mahallerine gidip gelirken ekili toprakların çiğnenmesi |
Nüfus sayısının artması göçebeler için daha çok yer değiştirmeyi gerektirmiştir |
Yaylak-kışlak mahallerine gidip gelirken, daha önce vermiş oldukları taahhüt senetlerine rağmen yerli halka zarar vermekteydiler. Bu durum, ekili toprakların çiğnenmesi, tahrip edilmesi ve hayvanların gasbedilmesine kadar varmaktaydı. Hatta adam kaçırma, yaralama ve öldürme hadiselerine bile tesadüf edilebiliyordu. Büyük kütleler halinde hareket ettiklerinden dolayı birçok köy ve kasabayı tahrip edebilmekteydiler. Doğru cevap D'dir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangileri geri hizmet kurumları arasında değildir?
Seyfiye
|
Derbent
|
Menzil
|
Köprü
|
Kaleler
|
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Halep civarında bulunan Arap aşiretlerine hükümet tarafından tayin edilmiş, onların denetim altına alınmasından ve ayrıca yol kesen eşkıyayı ortadan kaldırmaktan sorumlu tutulan kimsedir?
Beylerbeyi |
Çöl beyliği |
Sancakbeyi |
Kethuda |
İskanbaşı |
Çöl beyliği, Halep civarında bulunan Arap aşiretlerine hükümet tarafından tayin edilmiş, onların denetim altına alınmasından ve ayrıca yol kesen eşkıyayı ortadan kaldırmaktan sorumlu tutulan kimsedir. Doğru cevap B'dir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tekkelerde değinilen konulardan biri değildir?
Kelam |
Fikih |
Hadis |
Tarih |
Coğrafya |
Tekke şeyhlerinin birçoğu, daha önce medrese (ilmiye sınıfı) mensupları iken sonraları tasavvufa yönelerek şeyhlik mertebesine yükselmişlerdi. Bu bakımdan tekkelerde yerine göre tefsir, hadis, fıkıh, kelam, tarih konularına da değinilirdi.
14.Soru
Aşağıdaki tanımlardan hangisi derbent ve derbentçiliği tanımlamaz?
Tekâlif-i örfiyye ve Avarız-ı Divaniyye Vergilerinden Kısmen Veya Tamamen Muaftır.
|
Bulundukları Yerlerin İktisadi Durumlarına Göre Çiftçilik Veya Hayvancılıkla Meşgul Olurlardı
|
Ürettikleri Ürünlerden Vergi Alınırdı
|
Geri Hizmet Kurumları Arasındadır
|
Konar-Göçer İskânında Önemli Bir Görevleri Yoktur
|
15.Soru
XV-XVI. yüzyıllarda gerçekleştirilen sürgün ve iskân faaliyetleri sadece yeni fethedilen bölgelere Anadolu’dan Türk nüfusunun ihracı şeklinde gerçekleşmemiştir. Devlet bulundukları bölgelerde daha önce isyan etmiş veya isyan etme ihtimali bulunan hangi aile ve grupları ülkenin değişik yerlerine sürgüne göndermiştir?
Rumeli’deki bazı Hıristiyan aile ve grupları |
Orta Anadolu'daki Tatar aile ve grupları |
Batı ve Orta Anadolu'daki konargöçer aile ve grupları |
İstanbul'daki gayrimüslim aile ve grupları |
Rodos'a gönderilen Osmanlı aile ve grupları |
XV-XVI. yüzyıllarda gerçekleştirilen sürgün ve iskân faaliyetleri sadece yeni fethedilen bölgelere Anadolu’dan Türk nüfusunun ihracı şeklinde gerçekleşmemiştir. Devlet bulundukları bölgelerde daha önce isyan etmiş veya isyan etme ihtimali bulunan Rumeli’deki bazı Hıristiyan aile ve grupları ülkenin değişik yerlerine sürgüne göndermiştir. Nitekim bu amaçla XVI. yüzyılın ilk yarısında Macaristan’dan 2000 kadar bir nüfus, Gelibolu’ya sürgün edilmiştir. Özellikle XV. yüzyıl içerisinde Osmanlıların Balkan ülkelerini ele geçirdikleri dönemde buralardaki mevcut feodal yapı Osmanlı merkezî yapısına, devlet ve toplum düzenine uygun değildi. Fethin ilk yıllarında buralardaki üretim ve mülkiyet şekillerine dokunulmamış, yerel nüfuzlu ailelerin vergiye bağlanması ile yetinilmiştir. Doğru Cevap A'dır.
16.Soru
Osmanlı Devleti’nde yolların, seyahat ve ticaretin güvenlik altına alınması için yapılan binalara ne ad verilirdi?
Menzil
|
Derbend
|
Han
|
Kervansaray
|
İmaret
|
17.Soru
Osmanlı kaynaklarında Türkmen kelimesi aşağıdaki hangi halklar için kullanılmamıştır ?
Akkoyunlu |
Tolunoğulları |
Karakoyunlu |
Safevî |
Anadolu Beylikleri |
Osmanlı kaynaklarında “Türkmen” kelimesi ise Akkoyunlu, Karakoyunlu, Safevi
ve Anadolu beyliklerinin halkları için kullanılmıştır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Fatih Sultan Mehmed’in İstanbul’da gerçekleştirmiş olduğu imar, iska^n faaliyetlerinden biri değildir?
Topkapı Sarayı’nın inşa edilmesi
|
Ayasofya’nın ca^miye çevrilmesi
|
Bedesten ve Kapalı C¸arşı’nın inşa edilmesi
|
Sahn-ı Seman Medreseleri’nin yapılması
|
Galata Kulesi’nin inşa edilmesi
|
19.Soru
- Bölgedeki asayişi sağlamak,
- Savaş sırasında eşkinci defterlerini çıkarmak,
- Vergileri toplamakla,
- Eğitim-öğretimi düzenlemek,
- Saray mutfağında ki yemekleri Padişaha ulaşmadan önce denetlemek
Yukarıda verilen bilgilerden hangileri Çeribaşıların görevlerindendir?
I ve II |
II ve III |
IV ve V |
I, II ve III |
I, II, III, IV ve V |
Çeribaşılar bölgedeki asayişi sağlamak, savaş sırasında eşkinci defterlerini çıkarmak ve vergileri toplamakla görevliydiler.
20.Soru
Osmanlı Devleti’nde konar-göçerlerin oluşturduğu büyük gruplara verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
Oymak |
Aşiret |
Boy |
Oba |
Ulus |
Osmanlı Devleti’nde reayadan ( toprağı eken çiftçi ) sayılan ancak hayat tarzları dolayısıyla yerleşik halktan ayrılan konar-göçerler, il veya ulus adıyla büyük gruplar halinde yaşıyorlardı. Bir ulus küçükten büyüğe doğru sırasıyla oba, mahalle, oymak, cemaat, aşiret ve boylardan meydan gelmekteydi. Uluslar tek bir boydan meydana gelebildikleri gibi değişik boylardan bir araya gelenleri de bulunmaktaydı.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ