Aile sistemi, dört aile özelliğiyle açıklanmaktadır. Bunlar
(a) ailenin kaynakları,
(b) ailenin etkileşimleri,
(c) ailenin işlevleri ve
(d) ailenin yaşam döngüsüdür. Ailenin tükenmişlik düzeyi aile sistemini açıklayan özellikler arasında yer almamaktadır.

Erken eğitim 0-6 yaş dönemindeki eğitimi kapsamaktadır.

Aileler ilk olarak gereksinimlerini karşılamada insancıl ve anlayışlı bir kişi ararlar. Uzmanlardan en yeni ve en iyi bilgi aldıkları konusunda güvence altına alınmak isterler. Kendilerine şu an da ne tür danışmanlık yapılacağını bir an önce bilmek isterler.

Erken yıllardaki eğitimin çocuğun gelişiminde öneminin anlaşılması yıllar öncesine dayanmaktadır. Buna göre okulöncesi özel eğitim, nispeten, daha yakın bir zamana dayanmaktadır. Bu zaman içerisinde birçok öncü kişinin çalışmalarının ve yürütülen projelerin önemli etkileri olmuştur. Jean-Marc Itard, özel gereksinimi olan bir çocuğa sistemli bir biçimde eğitim veren öncülerin başında yer almaktadır. Yaklaşık bir yüz yıl sonra yaşayan diğer bir hekim Maria Montessori, İtalya’da dünyada ilk anaokulu olan Casa dei Bambini’yi kurmuştur. Kurduğu bu okulda temizlik, düzen, ev bakımı becerilerinin yanı sıra okuma, yazma ve aritmetik becerilerine de önem vermiştir. Jean Piaget, 84 yaşında ölene değin, bilişsel gelişimi anlamamızı etkilemeyi sürdürmüştür. Piaget, doğuştan uyum sağlamaya yönelik bir eğilim olduğunu, bu eğilimin çevreyle etkileşimi sonucunda bilgi kategorilerinin oluştuğunu ve bu kategorilerin tüm insanlar arasında oldukça benzerlik gösterdiğini öne sürmüştür. Sequin, erken eğitimin kritik rolünü anlamasına rağmen insanların bu konuya dikkatlerini çeken Skells ve Dye’nın çalışmaları olmuştur. Skells ve Dye, 1930’lu yıllarda Amerika’da çocuk bakımı, çevresel uyaranlar ve zihinsel gelişim arasındaki yakın ilişkiyi gösteren ilk çalışmaları gerçekleştirmişlerdir. Yer alan bu öncü isimlerin arasında Victor diye biri bulunmamaktadır. Victor, Itard tarafından bulunarak eğitim verilen çocuğun adıdır.

Tarama, çocuğun herhangi bir yetersizliğe sahip olup olmadığını ve derinlemesine bir değerlendirme gerekip gerekmediğini ortaya koymak için başlangıçta yapılan bir değerlendirmedir. 

İşbirliği nerede, nasıl ve kimlerle gerçekleştirilirse gerçekleştirilsin uzmanlar, başarılı işbirliği uygulamaları için altı temel özelliğe dikkat çekmektedir. Bunlar;
(1) işbirliği yapmak isteyen kişiler, işbirliği yapmaya gönüllü olmalıdırlar,
(2) işbirliği yapan kişiler arasında eşitlik olmalıdır,
(3) işbirliğinde bulunacak kişilerin ortak amacı olmalıdır,
(4) işbirliği yapan kişiler arasında sorumluluk ortak olarak paylaşılmalıdır,
(5) işbirliği yapan kişiler sahip oldukları kaynakları kullanmalı ve karar verme süreçlerinde rol almalıdırlar ve
(6) işbirliği yapan kişiler aynı zamanda işbirliğine dayalı uygulamaların sonuçlarını da paylaşmalıdırlar.

Değerlendirme yapacak olan kişi ve değerlendirme ortamı çocuğa tanıdık olmalıdır. Dolayısıyla E şıkkında verilen bilgi yanlıştır.

Amaçlar, tüm ekip üyeleri tarafından geliştirilmeli ve şu özellikleri içermelidir: Amaçlar çocuğa ve aileye yönelik olmalı, amaçlar ölçülebilir ve gözlenebilir olmalı, beklenen değişikliğin kabul edilebilirlik ölçütü yer almalı, amaçlara ulaşılması için gerekli koşullar, işlemler ve zaman çizelgesi tanımlanmalı.

Okulöncesi dönemde, genel eğitim programları ile özel eğitim programları arasında; dolayısıyla eğitim uygulamalarında bazı farklılıklar vardır. Bu farklılıklar, özel eğitimi özel yapmaktadır. Bu dönemdeki genel eğitimde, normal gelişim gösteren çocukların gelişim düzeylerine uygun beklentiler ve öğrenme ortamları temel alınmaktadır. Buna göre çocuklardan beklenen ürünler, yaş gruplarına göre önceden tanımlanmakta ve öğretme ortamları buna göre düzenlenmektedir. Bu ortamlarda çocuğun öğrenmede etkin bir rol üstlenmesine önem verilmektedir. Özel eğitimde ise çocukların performansına dayalı olarak beklenen ürünlerin belirlenmesi ve öğrenme ortamlarının buna göre düzenlenmesi temel alınmaktadır.

Rehberlik Araştırma Merkezi bünyesinde bulunan Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu’nun temel görevi, eğitsel değerlendirme ve tanılama sürecini gerçekleştirmektir.

Öğrencinin gereksiniminin bir yetersizlik durumu ile ilişkili olup olmadığına karar vermede, RAM bünyesinde oluşturulan Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu önemli bir rol üstlenmektedir. ÖEDK’nin temel görevi, eğitsel değerlendirme ve tanılama sürecini gerçekleştirmektedir. Kurul, bu amaç doğrultusunda hazırlanan dosyayı inceleyerek öğrencinin özel eğitime gereksinimi olup olmadığı konusunda yönlendirme niteliğinde bir karar verir. Verilen karar, öğrencinin özel eğitime gereksinimi olduğu yönünde ise yetersizliğin adı konur (Buna “tanılama” diyoruz.) ve öğrenci için en uygun eğitim ortamını, alacağı destek eğitim hizmeti ve eğitim planını içeren bir rapor düzenlenerek Milli Eğitim Müdürlüğünün onayına sunulur. Müdürlük, bu raporu bünyesinde oluşturulan Özel Eğitim Hizmetleri Kuruluna (ÖEHK) gönderir. Ancak konu, öğrencinin Millî Eğitim Bakanlığına bağlı özel özel eğitim okul ya da kurumlarına yerleştirilmesi olduğunda Kurulun düzenleyeceği rapor yeterli olmaktadır.

Ülkemizde, 1983 yılında yürürlüğe giren 2916 sayılı Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar Kanunu ile kaynaştırma uygulaması yasal olarak benimsenmiştir.

Özel eğitim, özel gereksinimi olan bireylerin bağımsız yaşama olasılığını en üst düzeye çıkarmayı hedefleyen, bireysel olarak planlanan, sistematik olarak uygulanan ve dikkatli bir biçimde değerlendirilen öğretim hizmetlerinin bütünüdür.

Son yıllarda yapılan araştırmalar, ilişki/etkileşim temelli eğitim modelinin temelinde yer alan varsayımları destekler nitelikte sonuçlar vermektedir. Buna göre eğitimin etkililiği, aile-çocuk etkileşimine bağlıdır.

Değerlendirme, uygun eğitsel kararlar alabilmek için öğrenci davranışlarına ya da performansına ilişkin çeşitli test ya da ölçümlerin yapılması olarak ele alınabilir. Değerlendirme için çeşitli tanımlar yapılmıştır. Örneğin değerlendirme, bir karara varabilmek için bilgi toplama süreci olarak tanımlanabilir. En kabul gören tanıma göre değerlendirme, çocuk hakkında eğitsel bir karar alabilmek için gerçekleştirilen bilgi toplama sürecidir. 

Birinci evre şok, reddetme ve depresyon aşamalarından; ikinci evre karmaşa, suçluluk, kızgınlık aşamalarından; üçüncü evre ise pazarlık etme ile kabul ve uyum aşamalarından oluşmaktadır.

Son değerlendirme aşamasında, iki tür değerlendirme gerçekleştirilebilir. Birinci tür değerlendirme, süreç değerlendirmesi ya da izlemeye dönük değerlendirme olarak adlandırılmaktadır ve bu değerlendirme türü, programın çocuk üzerindeki etkililiğini ortaya koymak üzere periyodik olarak belirlenen zamanlarda gerçekleştirilir. İzlemeye dönük değerlendirmede, çocuğun gelişiminin değerlendirilmesinin yanı sıra uygulanan programda bir değişiklik ya da uyarlamaya gerek olup olmadığı belirlenir.

Öğrencinizin özel eğitime uygunluğunun değerlendirilmesini isteyebilirsiniz. Ancak bunu yapmadan önce kendinize bazı sorular sormanız gerekebilir. Bu sorulardan bazıları şunlardır:
Öğrenme ya da davranışlarında örüntü görmemem nedeniyle kaygılanmalı mıyım?
Öğrencinin karşılanmayan gereksinimlerinin belirli davranış örnekleri nelerdir?
Öğrencinin gereksinimleri zaman geçtikçe artıyor mu?
Öğrenmeyi olumsuz etkileyen sürekli bir örüntü ya da durum var mı?
Öğrencinin öğrenmesi ve davranışları, sınıftaki diğer öğrencilerden önemli derecede farklı mı?

Erken eğitim, erken çocukluk eğitimi dönemini (0-3 yaş) ve okulöncesi eğitim dönemini (3-6 yaş) kapsamaktadır.

Yetersizliğinden, bir başka deyişle özel gereksinimi olduğundan, ciddi bir biçimde kuşku duyduğunuz öğrencinizin durumunu okulunuzdaki rehberlik ve psikolojik danışma servisine iletmeniz gerekir. Öğrencinin durumu, gerektiğinde okulunuzdaki rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürütme komisyonunda ele alınabilir.