Yanıt Açıklaması:

Ülkemizde, SHÇEK tarafından özel gereksinimli bireylere yönelik başlıca sosyal hizmet uygulamaları, Aile Danışmanlığı ve Eğitim Hizmetleri, Mesleki Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri, Sosyal Rehabilitasyon Hizmetleri, Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri’nde sunulan özel bakım hizmetleridir.

Yanıt Açıklaması: Toplum temelli bakımla bireye, yaşadığı sosyal çevreden uzaklaştırmadan yaşamını kendi evinde sürdürmesi için gereksinim duyduğu destek ve yardım sunulmaktadır. Aynı zamanda, bireyin bağımsız yaşama geçebilmesi için gerekli olan bilgi ve sosyal yaşam becerilerini kazandırmayı ve bireyin rekreasyon ve diğer olanaklardan yararlanmasını sağlamayı hedeflemektedir. Toplum temelli bakım, pek çok destek hizmeti bir arada sunduğu için farklı disiplinlerden gelen doktor, hemşire, sosyal hizmet uzmanı, psikolog, diyetisyen, fizyoterapist, iş-uğraşı terapisi, ev ekonomisi ve diğer sosyal hizmet alan uzmanlarının aktif olarak yer aldığı disiplinler arası bir ekip çalışmasını kapsamaktadır. Toplum temelli bakım, bakıma gereksinim duyan bireylere evde bakım, işyerinde bakım, okulda bakım, kamusal ve sosyal alanda bakım gibi farklı hizmetler sunmaktadır. Ancak ülkemizde evde bakım hizmetleri yaygın olarak kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Özel gereksinimli bireylere ve ailesine eğitim, sağlık ve bakım hizmetlerinin koordineli ve eşgüdümlü sunumunda en fazla sorumluluk üstlenen meslek elemanı sosyal hizmet uzmanıdır. Sosyal hizmet uzmanları, anne babanın özel gereksinimli bireyin özrünü, mevcut durumunu ve yerleştirildiği ortamı kabullenmesi açısından aileyi yönlendirir ve bu anlamda toplumda sağlanan hizmetlerden yararlanmasını sağlar. Ayrıca, aileleri sosyal haklar ve var olan kaynaklar konusunda bilgilendirir, çocuğunun eğitim gereksinimlerinin karşılanması, sosyal yaşama katılabilmesi için kurumlar arası eşgüdümün sağlanması konularında girişimde bulunur.

Yanıt Açıklaması: Görme yetersizliğinin nedenleri yapısal yetersizlik (doğum öncesinde meydana gelebileceği gibi doğumdan sonraki yaşlarda da oluşabilir), katarakt, kırılma hataları (miyop, hipermetrop, astigmat) ve kortikal görme yetersizliğidir (beyindeki görme merkezinin çalışmamasından dolayı beyne iletilen uyaranların istenilen şekilde algılanmamasıyla oluşur). Yukarıda sıralanan bilgiler ışığında doğru yanıt E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması:

Özel gereksinimli bireyin sağlığı ile ilgili kurum Sağlık Bakanlığı; eğitimi ve rehabilitasyonu ile ilgili kurum Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ve bakımıyla ilgili kurum ise Başbakanlığa bağlı olarak hizmet sunan Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’dur (SHÇEK).  5378 sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Türkiye’de Bakım Hizmetlerinin sunumu SHÇEK’e verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal etkileşimle ilişkili sorunlar: a. Sosyal etkileşim sırasında kullanılan göz kontağı kurma, jest ve mimikleri uygun biçimde kullanma, beden pozisyonunu ya da kişiler arası fiziksel mesafeyi gerektiği biçimde düzenleme gibi davranışlarda sıra dışılık ya da yetersizlik göstermek. b. Yaşa uygun akran ilişkileri geliştirememek, arkadaş edinmekte ve akranlarla etkileşim kurmakta güçlük çekmek, grup ortamında gerçekleştirilen etkinliklere katılmakta zorlanmak gibi sorunlar bu maddeyi örneklendirebilir. c. İlgileri, başarıları ya da eğlenceyi diğerleriyle paylaşma isteği göstermemek. d. Sosyal ve duygusal davranışlarda yetersizlik göstermek. Örneğin, diğerlerinin sosyal ya da duygusal tepki ya da girişimlerine karşılık vermemek, ortamda bulunan diğer insanlara ve yaptıklarına ilgi göstermemek, üzüntü, sevinç, kızgınlık gibi duygusal tepkileri fark etmemek.

Yanıt Açıklaması:

Öğrenme güçlüğünün nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte etki eden faktörler organik nedenler, genetik nedenler, çevresel nedenler ve biyokimyasal nedenler olarak dört grupta toplanabilir. Organik nedenler beynin ölçüsündeki ve işleyişindeki farklılıklarla kendini göstermektedir. Genetik nedenlerin öğrenme güçlüğünde kesin bir neden olduğu henüz tam olarak kanıtlanmamıştır. Ancak bazı bulgular örneğin okumada güçlük yaşayan annelerin çocuklarında da okumada güçlükler görüldüğü yönündedir. Bunların yanı sıra, çevresel nedenler de öğrenme güçlüğü üzerinde etkili olabilmektedir. Özellikle de nitelikli olmayan eğitimin öğrenme güçlüğünü tetiklediği bilinmektedir. Bir diğer neden olarak belirtilen biyokimyasal bozukluklar ise boyalı yiyeceklere, tatlandırıcılara olan alerjileri ve vitamin eksikliklerini içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Pasif dinleme, uzmanın karşısındaki kişiyle göz kontağı kurması, ailenin özelliklerine ilişkin not alması, zaman zaman baş sallayarak görüş birliğini ifade etmesi, gülümsemesi, etkileşimi sürdüren nitelikte yanıtlar vermesi gibi sözel olmayan davranışları içerir. Aktif dinleme, iyi bir yardım ilişkisinin temelini oluşturur. Anne babanın söylediklerini yorumlama, değerlendirme, gerektikçe sorular sorma ve yanıt verme gibi etkili sözel iletişim davranışlarını içerir. Sözel iletişim becerileri de yapılan çalışmayı olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebilir. Bu bilgiler ışığında D şıkkı doğru yanıttır.

Yanıt Açıklaması:

Serebral palsi, okul çağı çocuklarında en sık karşılaşılan fiziksel yetersizliklerdendir. Serebral palsi istemli hareketlerde ve vücut duruşunda yaşanan bozukluklar olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması:

Olumsuz davranışları görmezden gelme ve yönlendirme

Yanıt Açıklaması: Çocukluk dezentegratif bozukluğunun en belirgin özelliği en az 2 yaşına kadar devam eden normal gelişim sürecinin ardından bireyin farklı gelişimsel alanlarda gerileme göstermesidir. Başka bir deyişle, en az 2 yaşına kadar süren normal gelişimin ardından çocuk önceden edindiği yetileri ve becerileri kaybetmeye başlar.

Yanıt Açıklaması:

Zihinsel yetersizlik gösteren bireylerin sayıca çok önemli bir bölümünü hafif derecede zihinsel yetersizlikten etkilenmiş bireyler oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Tıpkı olumlu anne baba-çocuk ilişkisinin çocukların psikolojik ve sosyal gelişimleri açısından önemli olduğu gibi, olumlu öğretmen-arkadaş-öğrenci ilişkisi de çocukların psikolojik ve sosyal gelişimleri açısından önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal hizmet uzmanları ergenlik ve Yetişkinlik Döneminde, özel gereksinimli bireyin, toplu taşıma araçlarını kullanarak eve gitme ve gelme, parayı kullanma, tek başına sinemaya gitme, alışveriş yapma ve bir restoran ya da kafede sipariş verme gibi toplum temelli becerilerin öğretiminde özel eğitim hizmetlerinden destek almalıdır.

Yanıt Açıklaması: Otizm teriminin ilk defa 1910’lu yıllarda psikiyatri alanında Avrupa’da kullanıldığı düşünülmektedir. ‘Otizm’ ve ‘otistik’ sözcükleri Yunanca benlik, öz, kendi gibi anlamlar taşıyan ‘otos’ sözcüğünden türetilmiştir. Otizme ilişkin ilk makaleler 1940’ların başlarında Amerika Birleşik Devletleri ve Avusturya’da yayımlanmıştır. 1960’lı yıllara kadar otizme ilgisiz, soğuk ve entelektüel özellikler gösteren annelerin neden olduğu görüşü hâkim olmuştur. 1960’lı yıllarda ise bu görüş tamamen çürütülerek otizmin biyolojik nedenlerden kaynaklanabileceğine ilişkin ilk çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Otizm spektrum bozukluğu alanında ilk kapsamlı eğitim çalışmaları 1960’lı yılların sonunda başlamıştır. 1990’lı yıllar otizm spektrum bozukluğu alanında tanılama ve sınıflama çalışmalarında önemli gelişmelerin sağlandığı yıllardır. Otizm spektrum bozukluğuna ilişkin tıbbi ve eğitsel nitelikli çalışmalar 1990 ve 2000’li yıllarda artarak devam etmiştir (Kırcaali-İftar, 2007). Dr. Gaspard Itard zihinsel yetersizliğin çevresel faktörlerine ilişkin önemli çalışmalar yapmış ancak otizm terimini hiç kullanmammıştır. Bu bilgilerden yola çıklıdığında D şıkkı doğru cevaptır.