İç güvenlik sektörünün ve kamu aktörlerinin temel amaçları arasında toplumun huzurunu sağlamak başta gelirken, yasalarca belirlenen kurallar toplumun düzeni için uygulanmalıdır. Şahsi çıkarlar ve menfaatler lehinde esnetilmemelidir.

Kabile ve akraba grupları şeklinde yaşayan ilk insan toplulukları üzerine araştırma yapan sosyal bilimciler, bu grupların içinde ortaya çıkan sorunların günümüzde ‘arabulucu’ olarak adlandırılan kişiler tarafından ele alınarak çözüldüğünü tespit etmişlerdir (Çağlar, 1999: 122).

Devlet bir amaç değil, ülkenin insanlarına hizmet etmek için oluşturulmuş sadece bir araçtır. Bundan dolayı bireysel hak ve özgürlüklerin sözde devlet güvenliğini sağlamak adına hukuk dışı yöntemlerle ve yaygın bir şekilde ihlal edilmesi ‘amacın araca feda’ edilmesidir.

‘İnsan-merkezli güvenlik’ insanı devletin varlığı için bir araç değil, devleti insana hizmet eden bir araç olarak görür. İnsan merkezli güvenlik yaklaşımına göre toplumsal hayat için ideal olan tek tiplilik ve tek seslilik değil, çoğulculuk ve çok sesliliktir.

Günümüzde benimsenen iç güvenlik anlayışı, insanı merkeze almakta ve bireyin sahip olduğu ve önemsediği tüm değerleri korumaya çalışmaktadır. Bu değerlerin korunmasındaki nihai amaç, bireyin huzur ve güvenini sağlayarak onun yaşam kalitesini arttırmaktır.

Güvenlik sektörünün ‘idari’ amirleri (vali ve kaymakam) ile ‘adli’ amirlerinin (cumhuriyet savcısı) en önemli görevlerinden birisi, devletin genel güvenlik (resmi) teşkilatlarını denetleyerek toplumun güvenliğini sağlamak için alınan güvenlik önlemlerinin hukukun dışına çıkarak bireysel özgürlükler ve toplumsal huzura yönelik bir tehdidine dönüşmesine fırsat vermemektir.

Avrupa Polis Etiği Kuralları’nın son toplantısı, 28-30 Mart 2001 tarihinde yapılarak, tamamlanan belge tüm üye ve ülkelerin içgüvenlik sektöründe görev yapan kamu hizmet kurumlarına bir tavsiye belgesi olarak gönderilmiştir. Bu tavsiye doğrultusunda Türk Polis Teşkilat bir çalışma yaparak, Türk Kolluk Etik Kuralları adı altında kendilerine özgü bir belge üretmiş ve 2007 yılında yürürlüğe koymuştur.

Çağdaş toplumlarda bireyin kendisini gerçekleştirmesini engellemeye yönelik ırk, renk, dil, inanç, siyasi düşünce, sosyal sınıf ve hatta yaşam tarzı gibi farklılıklar üzerinden yapılan her türlü ‘ayrımcılık’(discrimination) bir güvenlik tehdididir.

Babil (Bağdat) krallarından Hammurabi bir kanun yaparak hangi eylemlerin suç olduğunu ve hangi suçlara hangi cezaların verileceğini belirlemiştir. Yine cezalandırmanın, mağdur tarafından yapılamayacağının bir hukuk kuralı olarak belirlenmesi ve her suç için önceden belirlenmiş bir cezanın var olması gerektiği de tarihte ilk kez Hammurabi kanunları olarak bilinen belgelerde yer almıştır.

Vicdan gibi bireyin iradi karar ve görev davranışlarını etkileyen ve psikolojik boyutu olan iç mekanizmalar iç denetim olarak ifade edilmektedir. İç denetim kavramında kast edilen şey, güvenlik mensuplarının kendi vicdanlarında oluşturacakları bireysel ahlaki denetimdir.

Polis ve jandarma gibi resmi güvenlik birimleri tarafından yürütülen idari ve adli güvenlik hizmetlerinin sivil otorite tarafından yeterince denetlenmemesi sonucu, toplumda bir polis/jandarma korkusu oluşacaktır ki bu da, en az suçlular kadar toplumun yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir ‘güvensizlik’ durumudur. Güvenlik görevlilerinin görev yaparken yaygın bir şekilde kanunlar dışına çıkmaları veya keyfi uygulamalar yapmaları insanların zihninde literaturde ‘polis korkusu’ (fear of police) olarak tanımlanan bir başka tür güvensizliğe neden olur.

Toplumların ahlak anlayışlarının oluşumunda inanç ve kültür sistemlerinin önemli bir etkisi olduğu bilinmektedir. Avrupa toplumlarının ahlak (moral) anlayışları da doğal olarak Hıristiyan inançlarına göre şekillenmiştir. Hristiyanlıktan uzaklaşmış olan veya başka dinlere mensup Avrupalılara, kendilerine Hıristiyan inançları üzerine kurulu bir ahlakın dayatıldığı izlenimi vermemek için dini^ içerikli ‘ahlak’ yerine daha seküler bir kavram olan ‘etik’ tercih edilmiştir.

Bir güvenlik görevlisinin, iyi niyetli olmakla beraber, herhangi bir durum karşısında ne yapacağı ve nasıl davranacağı konusunda kararsız kaldığı durumlar ‘etik çelişki’ (ethical dilemma) olarak tanımlanır.

Türkiye’nin 1949 yılından beri üye olduğu AK, başta Hristiyan nüfusun yoğunlukta olduğu 27 Avrupa Birliği ülkesi olmak üzere aralarında Azerbaycan, Arnavutluk, Bosna Hersek ve Karadağ gibi Müslüman nüfusun çoğunlukta olduğu ülkelerin de dahil olduğu toplam 47 üyeli uluslararası bir kuruluştur. AK’nin sadece Hristiyanlığa ait değerleri polis etik ilkelerine dönüştürme çabası içinde olmaması çağdaş bir duruştur.

Gerekli ve yeterli güvenlik önlemlerinin olmaması durumunda ‘güvensizlik’ söz konusu olduğu gibi güvenlik önlemlerinin hukuk dışına çıkarak bireysel ve toplumsal yaşam kalitesini tehdit ettiği durumlarda da ‘aşırı güven’(!) değil, bu kez farklı bir kaynaktan beslenen başka tür bir ‘güvensizlik’ durumu söz konusudur.

İnsanın sahip olduğu fiziki gücü kullanma açısından ideal denge durumu ise ‘cesaret’ olarak tanımlanır.

Etik kuralların amacı güvenlik görevlilerinin görev davranışlarını ve uygulamalarını olumsuz etkileme ihtimali olan şüpheli şeylerden uzak durmaları konusunda bir duyarlılık ve farkındalık geliştirmektir. Diğer bir deyişle, etik ihlal olarak tanımlanan davranışlar ister hukuk ihlali isterse hem etik hem hukuk ihlali olsun, etik perspektiften içgüvenlik personelinin tutum ve davranışlarını kritik etme bireysel ve kurumsal ya da mesleki olarak önleme ve mücadele politikaları ve stratejileri geliştirme, idari ve adli düzenlemeler yapma açısından ayrı bir önem taşımaktadır.

Etik çelişki, bir güvenlik görevlisinin, iyi niyetli olmakla beraber, herhangi bir durum karşısında ne yapacağı ve nasıl davranacağı konusunda kararsız kaldığı durumlar olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla verilen örnek etik çelişki örneğidir.

Özel güvenliğin; yakalama ve arama, iş yeri ve konutlara girme ve zor kullanma gibi yetkileri onların adli yetkileri arasındayken, üst ve eşya araması ya da duyarlı kapıdan geçirme yetkileri onların ‘idari’ görevleri arasındadır.

Türk içgüvenlik sisteminin kurumsal yapılanması ve bu kurumsal yapılanmaların birbirleriyle olan ilişkileri ele alınmıştır. Türk içgüvenlik sektörü en genel anlamda ‘kamu içgüvenlik kurumları’ ve ‘özel içgüvenlik kurumları’ olmak üzere iki genel kategoriye ayrılmıştır.