Yanıt Açıklaması:

Bir merkez bankasının durup dururken enflasyon hedeflemesi uygulamaya başlaması tavsiye edilmez. Bazı önkoşulların sağlanması gerekiyor ki enflasyon hedeflemesi uygulanabilsin.

İlk önkoşul merkez bankasının bağımsız olması. Ekonomik birimler, bir merkez bankasının aldığı tüm kararların, siyasi kaygılardan uzak bir biçimde ve yasasındaki amaçlarına ulaşmak için alındığına ikna olmalı.

İkinci önkoşul maliye politikası ile ilgili; mali baskınlık olmamalı.

Üçüncü ön koşul finansal sistemin sağlıklı olması. 

Yanıt Açıklaması:

Reeskont Kredisi merkez bankasının bankacılık sistemine kullandırttığı kredilere verilen isimdir.

Yanıt Açıklaması: Bu krizler diğer ülkelere yayılarak küresel krizlere dönüşmemiştir. Tam tersine küreselleşen sermayeden kaynaklanmıştır. Ana sebep olarak ise önceki yıllarda yükselen pazar ekonomilerinin sermaye hareketlerinin artması ile sermaye küreselleşmesi ve bu ülkelerin kırılgan finansal yapısı nedeniyle hem döviz hem de bankacılık krizlerinin aynı anda ortaya çıkmasına neden olmuştur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması:

Bir merkez bankasının basitleştirilmiş bilançosunun pasifinde, aynı zamanda merkez bankasının parasal yükümlülükleri olarak da bilinen, dolaşımdaki para ve rezervler kalemleri yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Üretici Fiyatları Endeksi ise tarım, imalat sanayi, madencilik ve enerji sektörlerinde üretimi yapılan malların, üretici tarafından yurtiçi peşin satış fiyatlarındaki değişmeleri göstermektedir. Üretici fiyatları endeksinde ülke ekonomisi içinde üretimi yapılan tüm malların fiyatlarının takip edilmesi imkânsızdır. Bu nedenle, ürünün toplam satış değerinin, toplam satış gelirlerinden aldığı paya göre bir seçim yapılmaktadır. Ürün seçimi sektörler (tarım, imalat, maden, enerji) ve alt sektörler (gıda ürünleri imalatı, makina imalatı vb.) ayrımında yapıldığı için herhangi bir üretim faaliyetinin değerlendirme dışı kalmaması sağlanmaktadır. Hizmetler ÜFE kapsamında yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Merkez bankasının politika faizini artırması durumunda döviz kuru düşer ve yerli paradaki bu değerlenme ile net ihracat azalır. Bu, yurtiçinde üretilen mallara olan toplam talebi azaltacağından, kısa dönemde üretimin de düşmesine neden olur. Yukarıda anlatılan süreçte işleyen parasal aktarım mekanizması kanalı döviz kuru kanalıdır.

Yanıt Açıklaması: Merkez bankasının zorunlu karşılık oranlarını arttırması durumunda piyasaya çıkacak olan likidite azalacağından bankaların kredi olarak kullandıracakları kredi miktarı azalır.

Yanıt Açıklaması: Faiz ile tüketim ve yatırım harcamaları arasındaki ilişki zayıfsa faiz kanalı etkin çalışmayacaktır.

Yanıt Açıklaması:

Klasik enflasyon hedeflemesinde amacı oluşturan değişkenlerden biri de enflasyondu. Bu nedenle enflasyonun hangi değişkenlere bağlı olarak değiştiğini ifade eden bir denkleme ihtiyaç var. Klasik enflasyon hedeflemesinde bu amaçla kullanılan denklemde, mevcut dönemdeki enflasyonu geçmiş enflasyona, beklenen enflasyona ve çıktı açığına bağlı olarak ifade ediliyor. Neden? Birincisi, geçmiş enflasyonun yüksekliği (diğer unsurlar aynı kaldıkları sürece) bugünkü enflasyonu artırıcı yönde etki yapıyor. Çünkü geçmişteki enflasyona bakılarak imzalanan ve uzunca süre geçerli olan sözleşmeler var. Mesela ücret sözleşmeleri, mesela kira sözleşmeleri. Bunlar kısmen bugünkü fiyat artışlarını da belirliyorlar. İkincisi, gelecekteki enflasyonun yüksek olacağına dair bekleyişler (diğer unsurlar aynı kaldıkları sürece) bugünkü enflasyonu da artırıcı yönde etki yapıyorlar. Çünkü bugün imzalanacak sözleşmeler, sözleşme dönemi boyunca gerçekleşmesi beklenen fiyat artışları dikkate alınarak yapılıyor. Bir yıllık ücret sözleşmesi imzalıyorsam ücret artışımın en az bir yılın sonundaki enflasyon kadar olmasını isterim. Ama benim ücret artışım da o yıl içindeki üretim maliyetlerini, dolayısıyla fiyatları etkiliyor. Üçüncüsü, çıktı açığı ne kadar yüksekse (diğer unsurlar aynı kaldıkları sürece) bugünkü enflasyon da o kadar yüksek oluyor. Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi seçeneklerde I “Geçmiş enflasyonun yüksekliği (diğer unsurlar aynı kaldıkları sürece) bugünkü enflasyonu artırıcı yönde etki yapıyor.”, II “Gelecekteki enflasyonun yüksek olacağına dair bekleyişler (diğer unsurlar aynı kaldıkları sürece) bugünkü enflasyonu da artırıcı yönde etki yapıyorlar.” ve “Çıktı açığı ne kadar yüksekse (diğer unsurlar aynı kaldıkları sürece) bugünkü enflasyon da o kadar yüksek oluyor.” şeklinde verilen nedenler, klasik enflasyon hedeflemesinde bu amaçla kullanılan denklemde, mevcut dönemdeki enflasyonun geçmiş enflasyona, beklenen enflasyona ve çıktı açığına bağlı olarak ifade edilmesinin nedenleridir. Doğru cevap B’dir. Seçenek IV’de “Çıktı açığı ne kadar yüksekse bugünkü üretim de potansiyelinden o kadar yüksek oluyor” şeklinde verilen ifade ise seçenek III’de yer alan nedenin açıklaması. Zira çıktı açığı üretim düzeyi ile potansiyel üretim düzeyi arasındaki fark olarak tanımlanıyor. Bu durumda çıktı açığı ne kadar yüksekse bugünkü üretim de potansiyelinden o kadar yüksek oluyor. Daha yüksek üretim, daha yüksek girdi talebi demek. Mesela, daha fazla üretim daha yüksek istihdam anlamına geliyor. Bu durumda işgücü piyasasında özellikle kalifiye işçilerin pazarlık güçleri artıyor. Ama bu daha yüksek ücret, dolayısıyla daha yüksek maliyet demek. Keza üretimin yüksek olması talebin de canlı olduğu anlamına geliyor. Bu durumda şirketler daha yüksek kâr oranlarıyla çalışabilirler; özellikle rekabetin daha az olduğu sektörlerde. Bunların hepsi birden daha yüksek enflasyon anlamına geliyor.

Yanıt Açıklaması: Resmi dolarizasyon, bir ülkenin saygın ve güvenilir bulduğu ülkenin para birimini kullanmasına denir.

Yanıt Açıklaması: Merkez bankalarının para politikası uygulamaları öncelikle kısa vadeli faiz hadlerini değiştirmektedir. Bu değişiklikler, finansal piyasalar üzerinde bir dizi etki yaratabilmektedir. Bu etkiler toplam talepte değişikliklere yol açmaktadır. Bu değişikliler de üretim, istihdam ve fiyat düzeylerinde değişiklikler yaratmaktadır. İktisatçılar bu gelişmeler zincirine parasal aktarım mekanizması adını vermektedir. Parasal aktarım mekanizması; para politikası uygulamalarının üretim ve fiyatlar genel düzeyi değişkenlerini faiz, kur, kredi ve bilanço kanalları aracılığıyla ne kadar bir gecikmeyle ne ölçüde etkilediğini incelemektedir. Ancak yatırımlar reel bir faktördür. Parasal bir faktör değildir. Dolayısıyla para politikalarını kullanabilen merkez bankası tarafından doğrudan etkilenmezler.

Yanıt Açıklaması:

Türkiye’nin de parasal kontrol rejimi uygulaması deneyimi var. Bu deneyimi ikiye ayırmak mümkün. Birincisi, TCMB’nin kendi isteği ile yürürlüğe soktuğu ve parasal programlama adını verdiği uygulamalar. İlk parasal kontrol uygulaması Ocak 1990’da başlatıldı. Bu tarihten önce de bazı uygulamalar var. Ancak bunlar kamuoyuna duyurulmadan yapıldılar. Bu anlamda Ocak 1990’dakini ilk uygulama olarak almak yanlış olmayacak.

Yanıt Açıklaması:

Faiz haddi sıfıra eşit olmadığı sürece, bir mali varlıktan bugün elde edilecek yüz lira ile bir yıl sonra elde edilecek yüz lira aynı değildir.

Yanıt Açıklaması:

2000 yılında Türkiye, 2000-2002 dönemini kapsayan yeni bir ekonomik istikrar programını
uygulamaya başladı. Bu program IMF ile yapılan bir stand-by anlaşması ile destekleniyordu. Programın ayırt edici özelliği uygulanan döviz kuru rejimiydi. Türkiye’nin artış hızı önceden belli döviz kuru sistemi. 

Yanıt Açıklaması:

Merkez bankasının döviz almasının etkisi piyasaya yerli para sürmesidir O merkez bankasının bilançosunun varlık tarafında döviz rezervleri artıyorken, yükümlülük tarafında ise para tabanı artar. Dolayısıyla, sisteme arz edilen para tabanı artmış olur.

Yanıt Açıklaması:

Dolaşımdaki para şöyle tanımlanmaktadır: 

Dolaşımdaki Para = Dolaşıma Çıkan Banknot + Madenî Para - Bankaların Kasası   ya da
Dolaşımdaki Para = Emisyon + Madenî Para - Bankaların Kasası

a şıkkındaki formülasyon doğru cevap olmaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Asil-Vekil Problemi İş başındaki yöneticilerin (vekillerin) sahiplerin (asillerin) çıkarı yerine kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmesi sonucunda ortaya çıkan ahlaki tehlike problemidir.

Yanıt Açıklaması:

Parasal taban = Dolaşımdaki para + Rezervler olarak ifade edilebilir.

Yanıt Açıklaması:

Tüketici Fiyatları Endeksi hanehalklarının tüketim harcamalarında yer alan mal ve hizmetlerin belirli zaman aralıklarında fiyatlarındaki değişmeleri göstermektedir