Sağlık Ekonomisi Final 13. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Eğer sağlık hizmetleri finansmanı ağırlıklı olarak kişilerin cepten yaptıkları ödemeler veya özel sigortalar tarafından karşılanıyor, özel hatta “özel sektörcü” bir hizmet sistemi var demektir. Aşağıdaki ülkelerden hangisinde bu sistem yoktur?
Almanya |
Japonya |
Amerika Birleşik Devletleri |
Kanada |
İsveç |
Eğer sağlık hizmetleri finansmanı ağırlıklı olarak kişilerin cepten yaptıkları ödemeler veya özel sigortalar tarafından karşılanıyor, hizmetler de özel muayenehaneler, özel hastaneler ve özel sağlık kuruluşları tarafından sunuluyor, yani pazara bırakılmış ise özel hatta “özel sektörcü” bir hizmet sistemi var demektir. Bu sistemlerin günümüzdeki tipik örneği, her ne kadar yapılmaya çalışılan reformlarla bir miktar değişikliği uğramış olsa da ABD’dir. Sağlık hizmetleri finansmanının ağırlıklı olarak kamusal, sunumunun ise özel olması bir başka seçenek olup Almanya, Fransa, Japonya gibi ülkelerde görülen bir durumdur.Sağlık güvencesinin ve hizmet sunumunun devlet tarafından sağlanmasına örnek, İskandinav ülkeleridir. Doğru cevap E' dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Sağlık sektörünün ara amaçlarından biridir?
Etkililik, |
Sağlık, |
Cevap verebilirlik, |
Finansal riske karşı koyabilme, |
İstihdam, |
Bu üç amaca ulaşma yolunda ara amaçlar olarak tanımlanmış dört kavram vardır:
1. Etkililik
2. Verimlilik
3. Hakkaniyet
4. Seçim
3.Soru
"Sistemin hedeflerinden sapmaksızın bütçe dengelerinin korunabilmesi olarak tanımlanmaktadır." Verilen tanım aşağıdaki kavramlardan hangisine aittir?
Hakkaniyet |
Kalite |
Verimlilik |
Kapsayıcılık |
Sürdürülebilirlik |
Sürdürülebilirlik, sistemin hedeflerinden sapmaksızın bütçe dengelerinin korunabilmesi olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.
4.Soru
I.Yetkili kişiler tarafından gerçekleştirilmesi II. Hukuken öngörülmüş amaçlara yönelik olması III.Tıp bilimince genel kabul görmüş ilke ve esaslara uygun olmasıKişinin yaşamına, sağlığına veya vücut bütünlüğüne yönelik bir müdahalenin tıbbi müdahale olarak kabul edilebilmesi ve hukuka uygun sayılabilmesi için aşağıda yer alan şartların hangi ya da hangilerinin olması gerekir?
Yalnız I |
Yalnız II |
II ve III |
I ve III |
I, II ve III |
Kişinin yaşamına, sağlığına veya vücut bütünlüğüne
yönelik bir müdahalenin tıbbi müdahale olarak kabul edilebilmesi ve hukuka uygun sayılabilmesi için aşağıda yer alan şartların var olması gerekir:
• Yetkili kişiler tarafından gerçekleştirilmesi
• Hukuken öngörülmüş amaçlara yönelik olması
• Tıp bilimince genel kabul görmüş ilke ve esaslara uygun olması gerekir. Doğru cevap E'dir.
5.Soru
Engelliliğe Ayarlanmış Yaşam Yılları (DALY)'nin tanımı ile ilgili hangisi doğrudur?
Kaybedilen yasam yılları ile engellilikle beraber geçen yasam yıllarının bir toplamı anlamına gelmektedir. |
Çeşitli hastalıkların neden olduğu prematür ölümler anlamına gelmektedir. |
Engellilikle geçirilen yaşam yıllarını tanımlamak için kullanılmaktadır. |
Kaliteye ayarlanmış yaşam yılları için kullanılan bir kavramdır. |
Engelli hayat beklentisi için kullanılan bir kavramdır. |
DALY kaybedilen yasam yılları ile engellilikle beraber geçen yasam yıllarının bir toplamıdır. Bir müdahalenin DALY üzerine etkisi ise müdahalenin yapılması ile yapılmadığı durum karşılaştırılarak ölçülmektedir. Esas amacı, hastalık ve yaralanmaların hastalık sınıflamalarına göre ülkelerin sağlığına olumsuz yüklerini açığa çıkarmaktır. DALY kavramı, çeşitli hastalıkların neden olduğu prematür ölümler (YLL) ile ölümle sonuçlanmayan, ancak uzun dönemli sakatlık ve işlev kaybına neden olan hastalık durumlarının
yol açtığı hastalık yükünün, tek bir ölçüt ile değerlendirilebilmesini amaçlamaktadır.
6.Soru
Sağlığın iki ya da daha fazla yönünü değerlendirerek ölçülen yaşam kalitesinde değişikliklere ayarlanmış yaşam beklentisini ölçen analiz aşağıdakilerden hangisidir?
Maliyet etkililik analizi |
Kalite-ayarlanmış yaşam yılları |
Engelliliğe ayarlanmış yaşam yılları |
Maliyet yararlanım analizi |
Maliyet sonuçları analizi |
Kalite-ayarlanmış yaşam yılları (QALY) sağlığın iki ya da daha fazla yönünü (ağrı, özürlülük, ruh hâli, ya da öz bakım kapasitesi veya ücretli istihdam, evde çalışma gibi sosyal olarak faydalı aktiviteler gibi) değerlendirerek ölçülen yaşam kalitesinde değişikliklere ayarlanmış yaşam beklentisini ölçer. QALY hastanın mükemmel sağlık durumunda geçirilmiş yılını ve belirli bir tedaviden sonra kabul edilebilir bir kalitede olmak şartıyla ne kadar daha fazla ay ya da yıl yaşadığını gösterir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iyi düzenlenmemiş pazarların özellikleri arasında yer almaktadır?
Makul ve düzenli seyreden fiyatlara sahip olmaları |
Saydamlığın olmaması |
Verimli ödeme sistemlerine sahip olmaları |
Uygun ve makul maliyetli finansmanlara sahip omaları |
Yenilikçi olmaları |
Saydamlığın olmaması iyi düzenlenmemiş pazarlara ait özellikler arasında yer almaktadır. Diğer seçenekler ise iyi düzenlenmiş pazarlara ait özelliklerdir. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.
8.Soru
Küreselleşmenin, ulaşım imkanlarının artması ile insan sağlığı üzerine olumlu etkisi hangisidir?
Ölümcül hastalıkların artması |
Farklı coğrafyadaki hastalıkların taşınması |
Sağlık turizmi |
Bilgi kirliliğinin artması |
Beslenme dönüşümü |
Küreselleşmenin ulaşım ve iletişim yoluyla insan sağlığına etki yapma
kanallarından birinin de sınır ötesi tedavi olanaklarına başvurmak olduğunu eklemek gerekir.
Özellikle 2000’li yıllarda ciddi bir tırmanış sergileyen sağlık turizmi, bu etkinin bir
ispatı niteliğindedir. Küreselleşme dalgasının yarattığı son trendlerden olan sağlık turizmi, hastaların uluslararası dolaşımı giderek daha cazip bulmasıyla birlikte önemini artırmaktadır.
Aynı ya da benzer bir tedaviyi farklı bir ülkede çok daha uygun şartlarda bulan
hastalar, bu hizmeti yurtdışında almayı seçebilmektedir. Hastaların seçiminde turizm
amaçları nispeten küçük bir rol oynayabilirken, kendi ülkelerindeki yüksek maliyetler,
uzun bekleme süreleri ya da daha düşük kaliteli hizmetler, sağlık turizmini tetikleyen ana faktörler olarak öne çıkmaktadır. Bu faktörler, gerek gelişmiş gerekse gelişmekte olan ülkelerdeki hastalar için farklı boyutlarda geçerlidir. Doğru cevap C' dir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi/hangileri ülkemizde sağlık personelinin göçü ile ilgili alınan önlemlerdendir? 1. Sözleşmeli sağlık personeli istihdamı 2. Hekimlere zorunlu hizmet uygulaması 3. Hekimlere yurt dışı yasağı 4. Hekimlerin yurt dışına çıkışının zorlaştırılması
Yalnız 1 |
1 ve 2 |
1,2 ve 3 |
2, 3 ve 4 |
1, 3 ve 4 |
Cumhuriyet tarihi boyunca zaman zaman gel-gitler olsa da, hekimlere zorunlu hizmet uygulaması hep olagelmiş ve yurt dışına göç sorununu çözme aracı olarak kullanılmıştır. Ne var ki, bu sorun sadece doktor istihdamında değil, gittikçe artan oranda hemşire ve diğer sağlık personeli istihdamında da kendini göstermektedir. 2000’li yılların başında sözleşmeli sağlık personeli istihdamıyla bu dengesizlik azaltılmaya çalışılmıştır. Hekimlere yurt dışı yasağı ya da herhangi bir zorlaştırma söz konusu değildir.
10.Soru
Küreselleşmenin insan sağlığı üzerine yaptığı etkiler dikkate alındığında aşağıdakilerin hangisinin diğerlerine nazaran olumlu etki yaptığı söylenebilir?
İklim değişikliği etkisi |
İletişim teknolojisindeki gelişme |
Beslenme dönüşümü |
Göçler |
Yasadışı ilaçlar |
İletişim ve ulaşım kanallarındaki dikkat çekici gelişmeler, çeşitli kanallardan fayda ettiği ifade edilebilir. Bunların
başında, gerek İnternet ve televizyon gerekse diğer modern iletişim araçları yoluyla bilgiye erişimin kolaylaşması ve yaygınlaşması gelmektedir. Nitekim böylelikle insanlar, hastalıklar ve sağlıkla ilgili bilgiler edinebilmekte ve bilinç seviyeleri artmakta, ayrıca çözüm odaklarına da daha kolay erişebilmektedir. İklim değişikliği özellikle enfeksiyon yayılımı üzerine etki ederken, beslenme dönüşümü ise karbonhidrat kaynaklı beslenme alışkanlığı açısından olumsuz etki yapar. Yine göçlerin de bir çok açıdan toplumsal insan sağlığına yönelik olumsuz etkisi olduğu söylenebilir.
11.Soru
Kişilerin büyük çoğunlukla akılcı değil, aksine tercihlerinde akılcı olmayan seçenekleri benimseyebildikleri görülmüştür. Bunun gerekçesi olarak aşağıdaki durumlardan hangisi gösterilemez?
Kayıptan kaçınma/loss aversion |
Mevcut durum biası |
Gelecekteki ana yoğunlaşma |
Kategorize etmekten doğan yanılgılar |
Çok küçük ihtimalleri önemli sayarak bel bağlama |
Kişilerin büyük çoğunlukla akılcı değil, aksine tercihlerinde akılcı olmayan seçenekleri benimseyebildikleri anlaşılmıştır. Bu İnsanlar genellikle sağlık hizmetlerini alırken kendilerine en çok yarar sağlayacak olanı seçemezler. Bu isabetsiz tercihler kendi sigortasının kapsadığının dışına çıkmaktan başlayarak kendisine ciddi zararlar verecek hizmetlere yönelmeye kadar giden bir yelpaze içinde incelenebilir. Bu irrasyonel tutumun nedenleri arasında aşağıdaki temel anlayış ve davranış kusurlarını sayabiliriz:
Kayıptan kaçınma/loss aversion (kişilerin kaybetme seçeneklerine kazanma seçeneklerinden
fazla özen göstererek tercih yapması),
Mevcut durum biası (diğerlerinin benimsediklerine en az direncin gösterilmesi),
Kategorize etmekten doğan yanılgılar,
Şimdiki ana yoğunlaşma (gelecekteki kazanım ve kayıpları dikkate almadan kısa
vadeli sonuçlara odaklanma),
Çok küçük ihtimalleri önemli sayarak bel bağlama (piyangodan büyük ikramiye
çıkması durumunu düşünüp milyonlarca kaybedeni düşünmeden umuda kapılma
benzeri yanılgı). Doğru cevap C seçeneğidir.
12.Soru
Koruyucu, tanı koyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini kapsayan, kişilerin sağlık sisteminden ilk hizmeti alış noktası olarak tanımlanan ifade aşağıdakilerden hangisidir?
Yaşlı sağlığı hizmetleri |
Birinci basamak sağlık hizmetleri |
Sağlık finansmanı |
Sağlık ekonomisi |
Bebek sağlığı hizmetleri |
Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri: Koruyucu, tanı koyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini kapsayan, kişilerin sağlık sisteminden ilk hizmeti alış noktasıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.
13.Soru
Sağlık hizmeti üçgenine göre sağlık hizmetlerini alan ve bunun için de vergiler, sosyal sağlık sigortası, özel sağlık sigortası ve cepten ödemeler ile sisteme mali kaynak sağlayan ............. taraf; kendisine aktarılan kaynağı bir havuzda toplar ve
toplanan kaynak ile ikinci taraftan sağlık hizmetlerini satın alan ........... taraftır. ................. taraf ise sağlık hizmeti sunucularıdır.
Yukarıdaki ifadede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
Birinci taraf- İkinci taraf- Üçüncü taraf |
Birinci taraf- Üçüncü taraf- İkinci taraf |
Üçüncü taraf- Birinci taraf- İkinci taraf |
Birinci taraf- Hizmet sunucu taraf- İkinci taraf |
Birinci taraf- Hizmet sunucu taraf- Üçüncü taraf |
Soruda boş bırakılan yerlere sırasıyla üçüncü, birinci ve ikinci taraf gelmelidir.. D ve E şıklarında verilen hizmet sunucu taraf ikinci taraf ile aynı anlamda kullanılmaktadır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sağlık hizmetleri pazarının özelliklerindendir?
Homojenlik vardır. |
Tam bilgi mümkündür. |
Tekelcilik kaçınılmaz olabilir. |
Talep belirlidir. |
Pazara girişte ve çıkışta kısıtlama yoktur. |
Sağlık hizmetleri pazarında homojenlik yoktur. Tam bilgi mümkün değildir. Talep belirli değildir. Pazara girişte ve çıkışta kısıtlama gerekebilir. Tekelcilik bazen kaçınılmazdır. Küçük, kırsal bölgelerde özel girişimciler yatırımı tercih etmezler. İnsanın olduğu her noktada sağlık hizmetine ihtiyaç duyulur. Dolayısıyla bu gibi yerlere devlet yatırım yapmak ve hizmet götürmek durumundadır. Kaçınılmaz olarak devlet tekeli oluşur. Doğru cevap C seçeneğidir.
15.Soru
Herhangi bir ürünün, hizmetin, teknolojinin veya ortamın engelliler ve yaşlılar dâhil olmak üzere herkes tarafından ulaşılabilir ve kullanılabilir olması aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanmaktadır?
Sağlık kavramının kapsayıcılığının artması |
İnsanların beklentileri ve taleplerinin artması |
Konforlu yaşam isteğinin artması |
Erişebilirlik |
Emek-yoğunluğu ve teknoloji-yoğunluğunun artması |
Erişilebilirlik: Herhangi bir ürünün, hizmetin, teknolojinin veya ortamın engelliler ve yaşlılar dâhil olmak üzere herkes tarafından ulaşılabilir ve kullanılabilir olmasını ifade etmektedir.
16.Soru
Sağlık arz ve talebinin sağlık piyasasında nasıl ve hangi şartlarda karşılandığını ve değişimin nasıl gerçekleştiğini ortaya koyan mekanizmaya ne ad verilmektedir?
Sağlık sistem düzeyi |
Sağlık ekonomisi sistemi |
Toplumsal sistem düzeyi |
Sağlık |
Arz ve talep |
Sağlık arz ve talebinin sağlık piyasasında nasıl ve hangi şartlarda karşılandığını ve değişimin nasıl gerçekleştiğini ortaya koyan mekanizmaya sağlık ekonomisi sistemi adı verilmektedir.
17.Soru
Küreselleşmenin toplum ve insan sağlığı üzerindeki bir diğer etkisi ise göçler yoluyla gerçekleşmektedir. Gerek ekonomik nedenler gerekse savaş gibi gerekçelerle artan göçler, varılan ülkenin sağlık görünümünde kötüleşmelere sebep olabilmektedir. Bunun en belirgin göstergelerinden olan hastalık aşağıdakilerden hangisidir?
SARS |
AİDS |
Domuz gribi |
Kolera |
Ebola |
Küreselleşmenin toplum ve insan sağlığı üzerindeki bir diğer etkisi ise göçler yoluyla gerçekleşmektedir. Gerek ekonomik nedenler gerekse savaş gibi gerekçelerle artan göçler, varılan ülkenin sağlık görünümünde kötüleşmelere sebep olabilmektedir. Bunun en belirgin göstergelerinden biri AIDS hastalığıdır. Nitekim araştırmalar, sınır ötesi işçi göçlerinin HIV virüsünün yaygınlaşması riskini artırdığını göstermektedir. Bu etki, özellikle düşük gelirli ülkelerden kaynaklana ekonomik göçlerde göze çarpmaktadır.
18.Soru
I) Nitelikli insan gücüII) Sağlık Personelinin GöçüIII)Sağlık Mesleklerinde Kesişim ve Görev KaymasıIV)Yaşlı Bakımı ve İnsan KaynağıYukarıdakilerden hangisi ya da hangileri sağlık sektörüne kaynak geliştirmede etkili olan unsurlardandır?
I-II-III |
I-II-III-IV |
II-III-IV |
I-II-IV |
II-IV |
Bütün seçenekler sağlık sektörüne kaynak geliştirmede etkili olan unsurlardandır.
19.Soru
Kalite-ayarlanmış yaşam yılları (QALY) hesaplanırken olası en iyi durum hangi skalada gösterilir?
0 |
0,3 |
0,6 |
0,8 |
1 |
Hastanın yaşam uzunluğu ve kalitesi üzerine sağlık müdahalesinin
etkisinin ne olduğunu ifade eder. 0-1 skalası üzerinde değerlendirilir, 0 en kötü
olası durumu, 1 en iyi olası durumu belirtir. Doğru cevap E'dir.
20.Soru
Alternatiflerin değerlendirilmesi, amaç ve alternatiflerin belirlenmesi, maliyet ve sonuçların ölçülmesi ve indirgeme, duyarlılık analizi, değerlendirme ve seçim süreci, maliyet ve sonuçların belirlenmesi, sağlık hizmetlerinde ekonomik değerlendirme süreci basamakları hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
I-II-III-IV-V |
II-I-IV-V-III |
II-I-V-III-IV |
V-IV-III-II-I |
III-II-IV-I-V |
Sağlık hizmetlerinde ekonomik değerlendirme süreci farklı basamaklardan oluşmaktadır. Bunlar;
• Amaç belirlenmesi
• Alternatiflerin belirlenmesi
• Alternatiflerin değerlendirilmesi
• Maliyet ve sonuçların belirlenmesi
• Maliyet ve sonuçların ölçülmesi ve indirgeme
• Duyarlılık analizi
• Değerlendirme ve seçim sürecidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ