Sembolik Mantık Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Bir veya daha fazla sayıda önermeden hareketle bir başka önermeye ulaşmak” aşağıdaki kavramlardan hangisini tanımlamaktadır?
Tutarlılık |
Önerme |
Olumsal doğruluk |
Çıkarım |
Mantık |
Bir grup önermenin tümünün aynı zamanda doğru olabilmesi bu önermeler grubunun tutarlı olması demektir. Anlamlı olan ve kesin bir yargı bildiren tümcelere ise önerme denir. Kimi doğru önermelerin doğru olmaları gerçekliğin durumuna bağlıdır. Yani gerçekliğin başka türlü olması ve dolayısıyla bu önermelerin doğruluk değerinin değişmesi mümkündür. Bu tür önermelere olumsal olarak doğru önermeler, bu tür doğruluğa da olumsal doğruluk denir. Mantık ise düzgün akıl yürütme kurallarının bilimi olarak tanımlanır.
2.Soru
p: Yarın hava yağışlıdır.
q: Pikniğe gidelim.
r : Futbol oynayalım.
s :Sinemaya gidelim.
t : Evde oturalım.
Yukarıdaki sembolleştirme anahtarına göre aşağıdakilerden hangisi “Yarın hava yağışlı ise evde oturalım veya sinemaya gidelim” önermesine karşılık gelir?
p→(t˄s) |
p→(t˅~s) |
p→(t˅s) |
~p→(t˅s) |
~p→(t˄s) |
Yarın hava yağışlı ise dendiğinden ilk olarak “p” sembolünü almalıyız. Evde oturmak veya sinemaya gitmek önermelerinin karşılığı ise “t˅s”’dir.
3.Soru
Öncül önermelerinin tümünün doğru olması durumunu en iyi açıklayan önermeye sonuç önermesi olarak ulaşılmaya çalışılan akıl yürütmeye ne ad verilir?
Tutarlı cümle |
Geçerli cümle |
Heptengitme |
Tümevarım |
Tümdengelim |
Öncül önermelerinin tümünün doğru olması durumunu en iyi açıklayan önermeye sonuç önermesi olarak ulaşılmaya çalışılan akıl yürütmeye Heptengitme adı verilir.
4.Soru
Aşağıdaki bilim adamlarından hangisi mantık biliminin kurucusu olarak görülmektedir?
Öklid |
Aristoteles |
Harezmi |
İbn-i Sina |
Charles Darwin |
Aristoteles (M.Ö. 384- M.Ö. 322) mantık biliminin kurucusu sayılmaktadır.Ünlü bir matematikçi olan Öklid’den sonar matematik daha kurallı bir şekilde öğrenilmeye ve öğretilmeye başlanmıştır. İbn-i Sina geçicilik ve içerme arasındaki ilişkiyi geliştirerek mantık bilimine katkıda bulunmuştur. Harezmi matematik gökbilim ve coğrafya alanında yaptığı çalışmalarla tanınırken, Charles Darwin evrim teorisini ortaya koyan bilim adamıdır.
5.Soru
Bir grup önermenin birlikte tutarlı olması ne demektir?
Bu önermelerden en az birinin doğru olması |
Bu önermelerden tümünün aynı anda doğru olabilmesidir |
Bu önermeleri en az birinin yanlış olmasıdır |
Bu önermelerden hepsinin yanlış olmasıdır |
Bu önermelerin tümünün anlamlı olmasıdır |
Tutarlılık şartı önerme grubunun tümünün aynı zamanda doğru olabilmesine bağlıdır.
6.Soru
Tüm doğruluk değerlerinde yanlış olan bir önermeye ne denir?
Totoloji Önermesi |
Olumsal Önermesi |
Tutarlı Önermesi |
Çelişki Önermesi |
Yanlış Önermesi |
Tüm doğruluk değerlemelerinde doğru olan bir önerme totoloji, tüm doğruluk değerlemelerinde yanlış olan bir önerme çelişki önermesidir.
7.Soru
Bir ifadenin hangi varlıklara, hangi durumlara uygulanabileceğinin kesin olarak belirlenememesi aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?
Sembolleştirme |
Çok-anlamlılık |
Anlam bulanıklığı |
Semantik |
Pragmatik |
Anlam bulanıklığı, bir ifadenin hangi varlıklara, hangi durumlara uygulanabileceğinin kesin olarak belirlenememesidir.
8.Soru
(p›(q^r))^ ? r önermesi için aşağıdakilerden hangisi doğrulayıcı bir yorumdur?
r yanlış, p yanlış, q yanlış |
r yanlış, p doğru, q doğru |
r yanlış, p doğru, q yanlış |
r doğru, p yanlış, q yanlış |
r doğru, p yanlış, q doğru |
(p›(q^r))^ ? r önermesinin çözümleyici çizelgesi
(p›(q^r))^ ? r
olduğundan grafikten de anlaşıldığı üzere r yanlış, p yanlış, q yanlıştır.
9.Soru
Aşağıdaki önermelerden hangisi bir totoloji değildir?
A ˄ B ↔ B ˄ A |
A ˄ (B ˅ ~B) |
(A ˄ B) ↔ (~A ˅ ~B) |
A → (~A → B) |
A → (B → (A ˄ B)) |
Önermeler mantığında, önermeler semantik açıdan totolojiler, çelişki önermeleri ve olumsal önermeler olarak ayrılır. Tüm doğruluk değerlemelerinde doğru olan bir önerme totoloji, tüm doğruluk değerlemelerinde yanlış olan bir önerme çelişki önermesidir. Doğruluk tabloları yapıldığında A,B,D ve E şıklarındaki önermelerindeki totoloji oldukları görülür. Ancak C seçeneğindeki önerme A ve B’nin tüm doğruluk değerleri için yanlış olduğundan bir çelişkidir.
10.Soru
p: Futbol oynamak yetenek işidir.
q: Kızlarda futbol oynayabilir.
r: Elif futbol oynamaya 7 yaşında başlamıştır.
s: Elif yeteneklidir.
t: Elif basketbol oynamak istemektedir.
u: Basketbol oynamak isteyenler için bir çok kulüp vardır.
Yukarıdaki çeviri anahtarına göre, (p ^ s) - (t ? u) sembolik önermesinin gündelik dile çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?
Ancak futbol oynamak yetenek işi ve Elif yetenekli olmasına ragmen, Elif basketbol oynamak istemektedir veya basketbol oynamak isteyenler için bir çok kulüp vardır. |
Futbol oynamak yetenek işi ve Elif yetenekli olmasına ragmen, Elif basketbol oynamak istemektedir ve basketbol oynamak isteyenler için bir çok kulüp vardır. |
Ancak futbol oynamak yetenek işi veya Elif yetenekli olmasına ragmen, Elif basketbol oynamak istemektedir veya basketbol oynamak isteyenler için bir çok kulüp vardır. |
Ancak Elif yeteneklidir veya futbol oynamak yetenek işi olmasına ragmen, Elif basketbol oynamak istemektedir veya basketbol oynamak isteyenler için bir çok kulüp vardır. |
Futbol oynamak yetenek işi ve Elif yetenekli olmasına ragmen, Elif basketbol oynamak istemektedir ve basketbol oynamak isteyenler için bir çok kulüp vardır. |
(p ^ s) - (t ? u) ifadesini çevir anahtarına göre yazarsak, (futbol oynamak yetenek işi ^ Elif yeteneklidir) - (Elif basketbol oynamak istemektedir ? basketbol oynamak isteyenler için bir çok kulüp vardır) elde edilir. Gündelik dilde ifade edersek, “ancak futbol oynamak yetenek işi ve Elif yetenekli olmasına rağmen, Elif basketbol oynamak istemektedir veya basketbol oynamak isteyenler için bir çok kulüp vardır.”olur.
11.Soru
p: Ali mantık dersine düzenli olarak çalışmıştır.
q: Ali tüm alıştırmaları çözmüştür.
r: Ali mantık dersinden geçer. Şeklinde sembolleştirme anahtarı verilmiş olsun. Buna göre “Ali’nin mantık dersinden geçmesinin gerekli bir koşulu, Ali’nin mantık dersine düzenli olarak çalışmış ve tüm alıştırmaları çözmüş olmasıdır” önermesini sembolik önermeler mantığının dilindeki karşılığı nedir?
r › p ^ q |
~(p ^ ~q) |
(~p v q) v r › p ^ q |
r › p ^ q v ~(p ^ ~q) |
(~p › q) |
(Ali mantık dersinden geçer ( Ali mantık dersine düzenli olarak çalışmıştır Ali tüm alıştırmaları çözmüştür)) ifadesinde, basit önermeler yerine, bize verilen sembolleştirme anahtarına uygun olarak, önerme değişkenlerini koyarsak aşağıdaki sembolik önerme elde edilir:
(r › (p ^ q))
İşlem önceliği kurallarına göre, bu sembolik önermede geçen hiçbir parantezin kullanımı gerekli olmadığından, kurallara uygun olarak, (r › (p ^ q)) sembolik önermesini r › p ^ q biçiminde yazabiliriz.
12.Soru
Aşağıdaki doğrusal önerme eklemlerinden hangisi “tikel evetleme eklemi”dir?
değil |
ve |
veya |
ise |
ancak ve ancak … ise |
“değil” olarak okunan önerme eklemi değilleme eklemi, “ve” olarak okunan önerme eklemi tümel evetleme eklemi, “veya” olarak okunan önerme eklemi tikel evetleme eklemi, “ise” olarak okunan önerme eklemi koşul eklemi, “ancak ve ancak … ise ” olarak okunan önerme eklemi karşılıklı koşul eklemi olarak adlandırılır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir önermedir?
Kare bir dörtgen midir? |
Karenin iç açılarının toplamını hesaplayınız. |
Eyvah, karenin iç açıların toplamını yanlış hesapladım! |
İki karenin biri kırmızıdır. |
Karenin iç açılarının toplamı 360 dercedir. |
Önerme anlamlı ve kesin yargı bildiren birdilsel tümcelerdir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi mantığın temel kavramlarından biri değildir?
Önerme |
Çıkarım |
Tutarlılık |
Mantıksal doğruluk |
Akıl yürütme |
Mantığın temel kavramlarını önerme, çıkarım, tutarlılık, mantıksal doğruluk olarak sıralayabiliriz. Akıl yürütme ise mantık biliminin konusudur.
15.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin anlamı bulanıktır?
Memur |
Öğrenci |
Kısa |
Araba |
Masa |
Anlam bulanıklığı bir ifadenin hangi varlıklara, hangi durumlara uygulanabileceğinin kesin olarak belirlenememesidir.
16.Soru
Önermelerin yapısını en temel sembolik mantık sistemi olan “önermeler mantığı” daha açık bir ifade ile aşağıdakilerden hangisi ile adlandırılır?
Doğruluk Fonksiyonu Mantığı |
Mantıksal Yanlışlık |
Mantıksal Geçerlilik |
Doğrusal Eklemler |
Karşılıklı Mantık |
Önermelerin yapısını en temel sembolik mantık sistemi olan “önermeler mantığı” daha açık bir ifade ile önerme eklemleri veya doğruluk fonksiyonu mantığı olarak adlandırılır.
17.Soru
Eklemlerin öncelik sırasına göre parantezler kaldırıldığında ((p ˅ q) ˄ r)) →(p˅~(q ˄ r)) önermesinden elde edilen önerme aşağıdakilerden hangisidir?
(p ˅ q) ˄ r →p˅~(q ˄ r) |
(p ˅ q) ˄ r →p˅~q ˄ r |
(p ˅ q) ˄ r →(p˅~q) ˄ r |
p ˅ q ˄ r →p˅~(q ˄ r) |
(p ˅ q) ˄ r) →(p˅~q ˄ r)) |
Aritmatikte olduğu gibi eklemler arasında ~, ˄, ˅, →, ↔ öncelik sırası gözetilerek çoğu parantez kaldırılabilir.
18.Soru
Aşağıdakilerden tümcelerden hangisinde “ve” sözcüğü önerme eklemi olarak yorumlanabilir?
3 ve 5’in ortalaması 4’tür. |
Eskişehir ve Paris kardeş şehirdir. |
Murat ve Ali doktordur. |
Ali ve Pelin birbirine aşıktır. |
Veli ve Osman hep kavga ederler. |
Bir dilde önerme eklemleri olarak kullandığımız ifadeler önerme eklemi olarak yorumlanamayacak şekilde de kullanılabilir. “Murat ve Ali doktordur.” önermesinde “ve” bir önerme eklemi olarak kullanılmıştır. Nitekim bu önermeyi “Murat doktordur ve Ali doktordur.” şeklinde yazdığımızda doğruluk değeri bakımından anlam değişmez. Oysa diğer şıklarda örneğin; “Ali ve Pelin birbirine aşıktır.” önermesinde “ve “bir önerme eklemi olarak yorumlanamaz. Çünkü “Ali aşıktır ve Pelin aşıktır.” biçiminde yazdığımızda anlam değişir.
19.Soru
Aşağıdakilerin hangisi “Suyun sıcaklığı 100 ℃ olduğunda su kaynamıştır” önermesi ile aynı yargıyı taşımaz?
Eğer suyun sıcaklığı 100 ℃ olduysa, su kaynar. |
Suyun sıcaklığının 100 ℃ olması suyun kaynaması için yeterli bir koşuldur. |
Suyun kaynaması, suyun sıcaklığının 100 ℃ olması için gerekli koşuldur. |
Suyun sıcaklığının 100 ℃ olması durumunda su kaynar. |
Suyun sıcaklığının 100 ℃ olması suyun kaynaması için gerekli ve yeterli koşuldur. |
A, B, C ve D şıklarında koşul ekleminin farklı kullanımları söz konusuyken E şıkkında karşılıklı-koşul eklemi kullanılmıştır.
20.Soru
p: Ayşe derslerine çok çalışmıştır.
q: Ayşe sınavdan geçmiştir.
r: Ayşe başarılı bir öğrencidir.
s: Ayşe sınavlarında kopya çekmiştir.
t: Ayşe sınavlarından 90 ve üzeri puan almıştır.
“Ayşe sınavlarından 90 ve üzeri puan almışsa derslerine çok çalışmıştır veya kopya çekmiştir.” önermesinin yukarıdaki sembolleştirme anahtarına göre karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
t→(~p˅s) |
t→(p˄s) |
~t→(p˅s) |
~t→(~p˅s) |
t→(p˅s) |
“Ayşe sınavlarından 90 ve üzeri almışsa” dendiğinden önermemiz “t” sembolü ile başlamalıdır. “Derslerine çok çalışmıştır veya kopya çekmiştir” kısmına karşılık gelen semboller ise “p˅s” ile gösterileceğinden t→(p˅s)’dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ