Hileli iflas sermaye piyasası suçları arasında yer almayıp, İcra ve İflas Kanunu'nda olağan suçlar arasında yer alır. Diğer seçenekler ise sermaye piyasası suçlarıdır.

Defter ve belgelerin teslim edilmemesi ya da denetimle görevli olanlara mukavemet edilmesi halinde öngörülen cezai yaptırımlar da Kanun’un 111’inci maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, Kurul veya bu Kanuna göre görevlendirilenler tarafından istenen bilgi, belge ve elektronik ortamda tutulanlar dahil kayıtları hiç veya istenen şekliyle vermeyen kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca, Kurul veya bu Kanuna göre görevlendirilen kişilerin görevlerini yapmalarını engelleyen kişi altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu engelleme sırasında görevli kişilere karşı cebir veya tehdit kullanılmış olması hâlinde ayrıca 5237 sayılı Kanunun ilgili maddelerine
göre cezaya hükmolunur.

Yaptırım ile çoğu zaman eşanlamlı olarak kullanılan “müeyyide” de, benzer şekilde “herhangi bir hukuk kuralının yap dediğini yapmama veya yapma dediğini yapma durumunda karşılaşılacak tepki” olarak tanımlanmıştır.

Her bir yatırım hizmet ve faaliyet için mevzuatta aranılan özel şartları da yerine getirmeleri genel değil özel şartlar kategorisine gider.

Şarta bağlı sermaye artırım sisteminde sermayenin artırılmasına ilişkin ilke kararını genel kurul almakta; sermayenin artıp artmayacağına ise şirket alacaklıları, topluluk şirketleri veya işçiler karar vermektedir.

Katılımcı Sıfatıyla Yatırımcı, Piyasa Oyuncusu Sıfatıyla Yatırımcı, Müşteri Sıfatıyla Yatırımcı

Türk Ticaret Kanunu, eski Kanun zamanında, Kanunda yer almasına rağmen uygulaması olmayan tedrici kuruluş sisteminden vazgeçerek ortaklığın kuruluşunu müteakip paylarının halka arzı imkânını getirmiştir (m. 346). Bunun için ortaklığın esas sözleşmesinde hüküm bulunmalı, taahhüt ve garanti edilmiş nakit karşılığı payların sahiplerince, ortaklığın tüzel kişilik kazanmasını müteakip iki aylık süre içerisinde halka arzı gerçekleştirilmelidir.
Halka arz, sermaye piyasası mevzuatına göre gerçekleştirilir. Satış sonrası, payların itibari değerleri ve varsa çıkarma primi ortaklığa, giderler düştükten sonra kalan tutar ise pay senetlerini halka arz eden pay sahiplerine ödenir.
Halka arz edilip de süresinde satılmayan payların bedellerinin tamamı, süresinde halka arz edilmeyen payların bedellerinin ise dörtte biri, iki aylık süreyi izleyen üç gün içinde
ödenir.

Kanunda Sermaye Piyasası Kurulunun uyguladığı tedbirler, eski Sermaye Piyasası Kanunu döneminde olduğu gibi, özel hukuka özgü tedbirler ve kamu hukukuna özgü tedbirler olarak yaptırımlar ise Kurul tarafından uygulanan idari yaptırımlar ve mahkemelerce uygulanan cezai yaptırımlar olarak ikiye ayrılabilir. İdari yaptırımlar da kendi içerisinde, düzenlendikleri yere göre, niteliklerine göre, kapsamlarına göre ve uygulanış biçimlerine göre ayrımlara tabi tutulabilirler. 

Sermaye piyasası hukuku, kaynağını özel hukuktan alan hızlı, kendine özgü yöntemleri ve terimleri olan anonim şirket odaklı bir hukuk dalıdır. Bu alandaki ilişkilerin düzenlenmesinde öngörülen tedbirlerin çoğunluğu da belirtilen nedenlerle özel hukuka özgü tedbirlerdir. Ancak uygulayan makam bir idari otorite olduğu için söz konusu tedbirlerin kamusal bir yönü de bulunmaktadır.

Tacir sıfatı yatırımcının sıfatlarından biri değildir

Yönetim kurulunun yetki ve görevleri TTK m. 374 hükmünde genel bir çerçeve içerisinde ifade edilmiştir. Buna göre yönetim kurulu, kanun veya esas sözleşme uyarınca genel kurulun yetkisinde bırakılmış bulunanlar dışında, ortaklığın işletme konusunun gerçekleştirilmesi için gerekli olan her çeşit iş ve işlemler hakkında karar almaya yetkilidir. Kanun koyucu bu genel çerçeve dışında yönetim kurulunun devredilemez görev ve yetkilerini de 375’nci maddede düzenlemiştir. Bunlar;
• Ortaklığın üst düzeyde yönetimi ve bunlarla ilgili talimatların verilmesi,
• Ortaklığın yönetim teşkilatının belirlenmesi,
• Finansal planlama için gerekli düzenin kurulması,
• Müdürlerin ve aynı işleve sahip kişiler ile imza yetkisini haiz bulunanların atanmaları
ve görevden alınmaları,
• Yönetimle görevli kişilerin kurallara uygun hareket edip etmediklerinin üst gözetimi,
• Defterlerin tutulması,
• Genel kurul toplantılarının organizasyonu ve
• Borca batıklık durumunda mahkemeye başvurulmasıdır.

Devredilemez görev ve yetkiler yanında yönetim kurulunun TTK veya SPK’den doğan başka bazı yetki ve görevleri de gündeme gelebilir. Bunlardan bazıları;
• Anonim ortaklığın sona ermesi hâlinde tasfiye ile ilgili işlemlerin yerine getirilmesi,
• Anonim ortaklığın kayıtlı sermaye sistemini kabul etmesi hâlinde, belirli süreyle ve
belirli miktara kadar sermayenin artırılması,
• Anonim ortaklığın kayıtlı sermaye sistemini kabul etmesi hâlinde, esas sözleşmede
hüküm bulunması kaydıyla, itibari değerinin üzerinde (agiolu veya primli) pay
senedi çıkarılması,
• Anonim ortaklığın kayıtlı sermaye sistemini kabul etmesi hâlinde, esas sözleşme
ile yetkilendirilmiş olması kaydıyla, imtiyazlı hisse senedi çıkarılması,
• Anonim ortaklığın kayıtlı sermaye sistemini kabul etmesi hâlinde, esas sözleşmede
düzenleme yapılmış olması kaydıyla, imtiyazlı hisse senedi sahiplerinin haklarının
sınırlandırılması,
• Anonim ortaklığın kayıtlı sermaye sistemini kabul etmesi hâlinde, esas sözleşme
ile yetkilendirilmiş olması kaydıyla, yeni pay alma hakkının sınırlandırılması,
• Aksi, kanunda öngörülmemişse genel kurulun herhangi bir menkul kıymetin çıkarılmasını
ve hükümleriyle şartlarını belirleme yetkisini en çok on beş ay için
yönetim kuruluna bırakması hâlinde menkul kıymet çıkarılması,
• Halka açık anonim ortaklıklarda tahvil ve diğer sermaye piyasası araçları çıkarma
yetkisinin genel kurul kararıyla yönetim kuruluna bırakılması durumunda bunların
çıkarılması,
• SPK gereğince kurula verilmesi gereken bilgi ve beyannamelerin verilmesi,
• Kamuyu aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmesi,
• Temettü, temettü avansı ve bedelsiz pay dağıtımı kararlarının yerine getirilmesi,
şeklinde sıralanabilir.

Günümüzde sermaye piyasalarına ilişkin düzenlemelerde önem arz eden üç temel
amaç; yatırımcının korunması, piyasaların adil, etkin ve şeffaf olmasının sağlanması ve sistemik riskin azaltılmasıdır.

Kayıtlı sermaye, anonim ortaklıkların, esas sözleşmelerinde hüküm bulunmak kaydıyla,
yönetim kurulu kararı ile Türk Ticaret Kanunu’nun sermayenin artırılmasına dair hükümlerine tabi olmaksızın sermayeyi çıkarabilecekleri azami miktarı gösteren, ticaret sicilinde tescil edilmiş sermayelerini ifade eder.

Bireysel İdari Yaptırımlar; Sermaye Piyasası Kurulunun uyguladığı idari yaptırımlar içinde çoğunluğu bu grup oluşturmaktadır. Bireysel idari yaptırımlar, kişinin bizzat kendine ya da sahip olduğu bazı haklara yönelik olarak uygulanan yaptırımlardır. Örneğin; imza yetkisinin sınırlandırılması ya da kaldırılması, izinsiz sermaye piyasası faaliyetlerinin durdurulması.

Söz konusu fiil, Kanun’un 107’nci maddesinde piyasa dolandırıcılığı, “işleme” ve “bilgiye” dayalı piyasa dolandırıcılığı olmak üzere iki kategoride düzenlenmiştir.

Tazmin

Sermaye piyasası hukuku, kaynağını özel hukuktan alan hızlı, kendine özgü yöntemleri ve terimleri olan anonim şirket odaklı bir hukuk dalıdır. Bu alandaki ilişkilerin düzenlenmesinde öngörülen tedbirlerin çoğunluğu da belirtilen nedenlerle özel hukuka özgü tedbirlerdir. Bunlar ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz istemek, dava açmak, takip yapmak, icranın geri bırakılmasını istemek, defter ve belgelerin ibrazı ve teslimi için mahkemeye başvurma, iflas istemektir.

Anonim ortaklık yönetim kurulu üyeleri gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişi de olabilir.
Ancak bu hâlde ticaret siciline, tüzel kişiyi temsil edecek olan gerçek kişinin adının tescili gerekir. Hem yönetim kuruluna seçilen veya atanan gerçek kişinin, hem de tüzel kişi adına ticaret siciline tescil edilecek gerçek kişinin tam ehliyetli olması gerekir (TTK m. 359/3). Bu kişilerin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaları gerekmediği gibi Türkiye’de yerleşik olmaları da gerekmez. Yönetim kurulu üyelerinin seçilmeleri veya göreve başlayabilmeleri için pay sahibi olmaları da gerekli değildir. Halka açık anonim ortaklıklar açısından kurumsal yönetim ilkeleri çerçevesinde belirlenmiş olan niteliklerin de aranması gerekir. SPK tarafından çıkarılan “ II-17.1 Kurumsal Yönetim Tebliği” m. 1, 2’nci fıkra hükmünde sayılan ortaklıklar dışında kalan halka açık anonim ortaklıklar, anılan tebliğin 2’nci bölümünde düzenlenen ve tebliğ ekinde yer alan
Kurumsal Yönetim İlkelerine tabi olacaklardır.
Halka açık anonim ortaklıkların yönetim kurullarında sayısı ikiden az olmamak
kaydıyla en az üçte bir oranında bağımsız üye bulundurulması gerektiği de yine kurumsal yönetim ilkeleri arasında tespit edilmiştir (II-17.1 Kurumsal Yönetim Tebliği EK-1,
m. 4.3.4).

Sermaye piyasası araçlarının menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarından oluşur. Bunun yanında özellikle menkul kıymet tanımından hareketle, bunların sağladığı haklara göre sınıflandırılması mümkündür. Bu kapsamda ortaklık hakkı sağlayan ve alacaklılık hakkı sağlayan sermaye piyasası araçları olmak üzere iki tür sermaye piyasası aracının varlığından söz edilebilir. Bir başka açıdan sermaye piyasası araçları bir varlık veya ayni hakla teminat altına alınmış olup olmamasına göre teminatlı ya da teminatsız sermaye piyasası araçları şeklinde sınıflandırılabilir.

İdari yargı yerleri, davalı tarafın seçiminde usulsüzlük olup olmadığını davanın açıldığı anda re’sen araştırmak zorundadır