Siyaset Felsefesi 2 Ara 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
I. Kişilerin özel durumlarını, yeteneklerini göz önünde bulundurularak davranmayı gerektirir.
II. Aristoteles’e göre, hukuki ilişkide taraf olanların eşit muamele görmesini gerektirir .
III. Uygulama alanı kamusal ve hukuksal alandır.
IV. Cezanın ya da ödeyeceği tazminatın işlediği suça ya da yaptığı hataya denk gelmesi gerekir.
Denkleştirici ve ya düzeltici adalet ile ilgili yukarıdakilerden hangileri söylenebilir?
I ve II |
II ve IV |
III ve IV |
I ve III |
I ve IV |
Doğru cevap B'dir. Denkleştirici veya düzeltici adalet ise, dağıtıcı adaletin aksine, kişilerin özel durumlarını, yeteneklerini göz önünde bulundurmadan davranmayı gerektirir. Ancak burada uygulama alanı sadece hukuksal alandır. Bir başka deyişle, denkleştirici veya düzeltici adalet Aristoteles’e göre, hukuki ilişkide taraf olanların eşit muamele görmesini gerektirir (Güriz 2001, s. 8). Örneğin adam öldüren birinin bu suçunun cezasını çekmesi, sözleşme yapanın sözleşmesini ihlal etmesi durumunda karşı tarafa verdiği zararı ödemesi, düzeltici veya denkleştirici adaletin gereğidir. Başka bir deyişle, işlediği suçu, çekeceği ceza ile düzelterek adaletin tekrar sağlanması söz konusudur. Bir yandan da cezanın ya da ödeyeceği tazminatın işlediği suça ya da yaptığı hataya denk gelmesi gerekir. Bu yüzden denkleştirici ya da düzeltici adalet olarak tanımlanmaktadır. Ancak burada ödetilecek karşılığın aynı ile iadesi değil, orantıya göre iadesinin yapılması olduğunu vurgulamak gerekir. “Aynı karşılığı alma ne paylaştırıcı ne de düzeltici adalete uygun düşer” (Aristoteles’ten aktaran Balı 2001, s. 87). Burada denkleştirici adalet derken Aristoteles’in “kısasa kısas” ilkesinden söz etmediği ortaya çıkmaktadır; yani dayak atan birinin, aynı şekilde cezalandırılması adaleti sağlamaz, adil olan, bu davranışın yanlışlığını ona göstermek ve onu eğitmektir.
2.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi akılcılık ile ters düşmektedir?
Bireyler rasyonel kararlar alabilirler. |
Birey kendisi için en iyi olanı tanımlama ve seçme yeteneğine sahiptir. |
Devlet çoğunluğun iyiliğini gözeten ahlaki değerlere sahip çıkmalıdır. |
Devlet bireylerin seçimleri karşısında yansızlık taşımalıdır. |
Bilimsel bilgi artışı ile ilerleme sağlanarak yeni bir toplum modeli oluşturulacaktır. |
Akılcılığı savunan düşünürler bireylerin rasyonel kararlar alabildiklerini ve kendisi için en iyi olanı tanımlama ve seçme yeteneğine sahip olduklarına inanır. Buna göre devlet de rasyonel bir şekilde kurulmalı ve bireylerin seçimleri karşısında yansızlık taşımalıdır. Akılcılığın savunduğu bir diğer değer de ilerleme düşüncesine duyulan inançtır. Akılcılığı savunanlar bilimsel bilgi artışı ile ilerleme sağlanarak yeni bir toplum modeli oluşturulacağına inanırlar. Doğru cevap C'dir.
3.Soru
Marksizm, sosyalizm ve komünizm ideolojilerinin temelleri hangi düşünürlerin fikirlerine dayanır?
Adrien Helvétius ve Dietrich Holbach |
Friedrich Engels ve Karl Marx |
Karl Marx ve John Locke |
John Locke ve Thomas Hobbes |
Adrien Helvétius ve Thomas Hobbes |
Marksizm ve ona dayanarak ortaya çıkan sosyalizm ve komünizm ideolojileri, temellerini Karl Marx’ın ve yakın dostu Friedrich Engels’in felsefî görüşlerinden alır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Hahnel'in zenginlik ve sorumluluğun dağıtım kuralları arasında yer almaz?
Herkese kendi fiziksel ve insani sermayesinin katkı değerine göre vermek |
Herkese sadece kendi insani sermayesinin katkı değerine göre vermek |
Herkese çabasına göre vermek ya da kişisel fedakârlığına göre vermek |
Herkese ihtiyacına göre vermek |
Ahlaki yargılarla adalet ilkelerinin birbirini dışlamadığı bir adalet teorisi kurmak |
E şıkkı Rawls'un hakkaniyet olarak adalet teorisi ile ilişkilidir.
5.Soru
“Rize’nin Fındıklı ilçesinde, ‘salata yaparken söylendiği’ gerekçesiyle eşinin yaralanmasına neden olan kocaya mahkeme, bir yıl boyunca “evlilik hayatında mutlu olmanın yolları” konulu kitap okuma cezası verdi.”
Yukarıda verilen mahkeme kararı hangi tür adalete örnektir?
Denkleştirici Adalet |
Kural Adaleti |
Hakkaniyet olaralak Adalet |
Prosedürel Adalet |
Dağıtıcı adalet |
Doğru cevap A'dır. Aşağıda verilen mahkeme kararı denkleştirici adalete çok iyi bir örnektir. “Rize’nin Fındıklı ilçesinde, ‘salata yaparken söylendiği’ gerekçesiyle eşinin yaralanmasına neden olan kocaya mahkeme, bir yıl boyunca “evlilik hayatında mutlu olmanın yolları” konulu kitap okuma cezası verdi.”
6.Soru
"Birey sosyal kurumlardan ve değerlerden önce gelmez; aksine bireyleri yaratan içinde bulundukları sosyal kurumlar ve değerlerdir" diyen biri liberalizme hangi bağlamda bir eleştiri sunuyordur?
"Birey sosyal kurumlardan ve değerlerden önce gelmez; aksine bireyleri yaratan içinde bulundukları sosyal kurumlar ve değerlerdir" diyen biri liberalizme hangi bağlamda bir eleştiri sunuyordur?
Antropolojik |
Metodolojik |
Normatif |
Etik |
Diyalektik |
Liberal kuram bireyleri tüm toplumsal ilişkiler bağlamlarından kopartarak etnik, cinsiyet, kültür, siyaset ya da din gibi aidiyetlerini görmezden gelir. Böylece liberalizmin birey tanımının içeriğini dolduran bireyler, bir anlamda ontolojik olarak yok olan bireylerdir. Bu yaklaşım bireyin antropolojik niteliğini tamamen görmezden gelir.
Toplulukçu kuramcılara göre birey sosyal kurumlardan ve değerlerden önce gelmez; aksine bireyleri yaratan içinde bulundukları sosyal kurumlar ve değerlerdir. Bireyin kimliği, içinde toplumsallaştığı ve değerlerini öğrendiği toplum tarafından yaratılan bir kimliktir. Liberalizmin bireyinin hiçbir yerde olmayışına karşın, toplulukçuların tanımındaki birey, bir toplumda varolan bireydir ve bu birey kendisinden önce topluma karakterini veren değerlerin taşıyıcısı olan gerçek bir bireydir. Doğru cevap A'dır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir sosyal devlet kavramının kapsamı dışında kalmaktadır?
Toplumun bütün bireylerini kapsayan, asgari bir gelir ve yaşam düzeyinin sağlanması |
Toplumun bütün bireylerinin çalışma koşullarının iyileştirilmesi yoluyla işgücünün korunması |
Ulusal gelirin adaletli bir biçimde dağıtılması |
Toplumun bütün bireylerini kapsayan sosyal güvenliğin sağlanması |
Sosyal devlet anlayışı katı sınıfsal farklılıkları görmezden gelir. |
Sosyal ve ekonomik adaletin egemen olduğu sosyal devlet anlayışı katı sınıfsal farklılıkları ortadan kaldırmaya çalışır. Siyaset felsefesi terimleri ile konuşursak, sosyal devletin amacı burjuvazi ve işçi sınıfı arasındaki farklılıkları azaltarak orta sınıfları güçlendirmektir.
8.Soru
''Sphères de justice'' (Adalet Alanları) adlı eserinde Rawls’un evrensel adalet fikrine karşı çıkan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
R. Nozick |
M. Sandel |
Michael Walzer |
R. Hahnel |
W.K. Frankena |
Klasik liberalizmin aşırı bireyciliğine bir tepki olarak ortaya çıkan cemaatçiliğin aslında Rawls’un düşüncesini desteklemesi beklenir. Ancak komüniteryanizm, onun adalet anlayışını oldukça soyut ve gerçeklikten uzak bulur. Örneğin Walzer Sphères de justice (Adalet Alanları) adlı eserinde Rawls’un evrensel adalet fikrine karşı çıkmaktadır. Zira ona göre “adalet belli bir zamanda, belli bir topluluğun eseri olarak ortaya çıkar” (Walzer, Sphères de justice’den aktaran Balı 2001, s. 173)Walzer, adil bir toplum teorisi için çeşitli sosyal adalet alanlarından söz etmektedir: Toplum üyeliği, güvenlik, refah, kamu makam ve mevkileri, eğitim gibi. Doğru cevap C'dir.
9.Soru
Sosyal adaletin tarihsel kökenleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Sosyal adaletin kökeni Fransız ihtilaline dayanır. |
sosyal adaletin unsurlarından sosyal ve ekonomik haklardan ilk söz eden 1793 yılında Robespierre (1758-1794) olmuştur. |
1848 Devrimleri o dönem Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde ağır çalışma koşulları, yoksulluk, işsizlik gibi nedenlerle ortaya çıkan ayaklanma, devrim ve özgürlük hareketleridir. |
1848 devrimleri sonrası yapılan anayasada daha fazla yer verilmiş olup parasız eğitimi, işçi haklarını ve sosyal yardımı içeren maddeler konulmuştur. |
Marksist doktrinine ve Fransız sosyalizmine bağlı ihtilalci işçilerin komünist toplum ve sosyal adalet ideali ile 1871’de kurdurkları Paris komününü 2 yıl iktidarda kalmıştır. |
Doğru cevap E'dir. Paris Komünü (La Commune de Paris) Paris’te 18 Mart’tan 28 Mayıs 1871’e uzanan kısa sürede iktidarda olan sosyalist hükümettir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sosyalizm ile anarşizm arasındaki temel farka işaret etmektedir?
Anarşistler farklı bir toplumsal düzenin inşasını isterler. |
Özel mülkiyetin ortadan kaldırılması gerekmektedir. |
Her iki görüş de mevcut sisteme mualefeti barındırmaktadır. |
Anarşizm, devleti, özgürlükleri kısıtlayan, insanlar için gereksiz masraflar çıkaran, insanları hem sömüren hem de özgürlüklerini ksıtılayan bir sitem olarak nitelendirmektedir. |
Sosyalizm sınıfsız bir toplumun öngürdüğü bir devleti nitelendirirken, anarşizm devletin ortadan kalması gerektiğini belirtir. |
Anarşizm anlayışında devletin dışlandığı fakat toplumsal düzen düşüncesine
yer verildiğini görüyoruz. Zaten Kropotkin’e göre anarşi de başkalarını kendi istencine bağlayan hiçbir saltanatı, despotu, kulluk ilişkisini kabul etmediği gibi, sürekli olumluya doğru bir değişimi, daha doğrusu ilerlemeyi kabul eder. Bu bağlamda sosyalizm ya da üst aşaması olan komünimzdeki proleterya devleti de anarşizmin karşı durduğu bir başka devlet anlayışını göstermektedir.
11.Soru
Liberal söylemde sınırlı devlet anlayışıyla ilgili aşağıdaki önermelerden hangisi doğrudur?
Bireyler çeşitli kamusal yükümlülüklere katılmalıdır. |
Hukuk yeri geldiğinde devlet lehine esnetilebilmelidir. |
İstikrarlı bir yönetim için yasama, yürütme ve yargı erkleri tek elde toplanmalıdır. |
Basın özgürlüğü mümkün olduğunca sınırlanmalıdır. |
Farklı fikir ve çatışan çıkarlara sahip bireylerin bir araya toplanması, demokrasiyi, çoğunluğun çıkarlarının uygulamasına dönüştürür. |
Liberal demokrasiler, iktidar yarışına katılan tüm tarafların üzerlerinde rekabetçi bir denetleme mekanizması oluşturur. Ancak rekabetçi ve çatışmacı bir demokrasi anlayışının sorunu, Aristoteles’ten bu yana siyaset adına en büyük tehlike olarak görülen “çoğunluğun tiranlığı” tehdidini barındırmasıdır. Farklı fikir ve çatışan çıkarlara sahip bireylerin bir araya toplanması, demokrasiyi, çoğunluğun çıkarlarının uygulamasına dönüştürür. Bu açıdan liberal demokrasilerin yön verici ilkesi, Antik Yunan’ın erdemli yurttaşların katılımlarıyla tanımlanan katılımcı demokrasi anlayışından uzaklaştırarak, niceliksel bir çoğunluk arayışına dönüştürür. Doğru cevap E'dir.
12.Soru
Toplumdaki herkesin ekonomideki toplam gelirden eşit pay aldığı bir toplum düzenini vaat eden ideoloji hangisidir?
Marksizm |
Sosyalizm |
Komünizm |
Anarşizm |
Faşizm |
Komünizm Latincede “herkese ait olan” anlamıdaki communis sözcüğünden gelir. Komünistler, devrim yoluyla herkesin ekonomideki toplam gelirden eşit pay aldığı bir toplum düzenini gerçekleştireceklerini vaat eder.
13.Soru
Yaygın ideolojik güdümleme ve terör üzerine kurulu geniş kapsamlı bir siyasal kurallar bütününe ne ad verilir?
Yaygın ideolojik güdümleme ve terör üzerine kurulu geniş kapsamlı bir siyasal kurallar bütününe ne ad verilir?
Totalitarizm |
Liberalizm |
Marksizm |
Klientalizm |
Nepotizm |
Totalitarizm, yaygın ideolojik güdümleme ve terör üzerine kurulu geniş kapsamlı bir siyasal kurallar bütünüdür. Totalitarizm, toplumsal ve bireysel varlığın üzerinde bir iktidar kurarak, iktidar, toplum ve birey arasındaki mesafeleri bütünüyle yok eder. Doğru cevap A'dır.
14.Soru
Liberalizmin öncüsü olarak kabul edilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Karl Marx |
David Hume |
Sokrates |
John Locke |
Machiavelli |
Özellikle Locke liberalizmin öncüsü olarak kabul edilmiştir. Aydınlanma çağının büyük düşünürü I.Kant’ta bilgi ve ahlak anlayışında olduğu gibi siyaset ve hukuk alanında
da bir aydınlanma devrimi yaparak kendisinden sonra gelen iki farklı gelenek olan analitik ve Kıta Avrupası felsefe gelenekleri için de, siyaset ve hukuk felsefesi için de önemli bir figür olmuştur. Doğru cevap D'dir.
15.Soru
“Bireylerin eylemleri, klasik liberalizmin öngördüğü negatif statü haklarını koruyan, genel, olumlu veya olumsuz anlamda belirli bir özneye yönelik olmayan kurallarla tutarlı ise adildir” görüşünü savunan adalet aşağıdakilerden hangisidir?
Düzeltici adalet |
Denkleştirici adalet |
Dağıtıcı adalet |
Sosyal adalet |
Prosedürel adalet |
“Bireylerin eylemleri, klasik liberalizmin öngördüğü negatif statü haklarını koruyan, genel, olumlu veya olumsuz anlamda belirli bir özneye yönelik olmayan kurallarla tutarlı ise adildir” görüşü kural adaleti ya da prosedürel adalete aittir. Doğru yanıt E seçeneğidir.
16.Soru
“Hak ve hukuka uygunluk, hakkı gözetme ve herkese kendine uygun düşeni verme” neyin tanımıdır?
Demokrasi |
Komünizm |
Adalet |
Örf ve Anane |
Liberalizm |
Her ne kadar adaleti tanımlamak çok zor olsa da elbette ki adaletin bir tanımı vardır. Türk Dil Kurumu sözlügünde adalet “hak ve hukuka uygunluk, hakkı gözetme ve herkese kendine uygun düşeni verme”(TDK 1988, s.13) olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi liberalizmin temel ilkelerinden değildir?
Toplumculuk |
Özgürlük |
Sınırlı devlet |
Akılcılık |
Adalet |
Her siyasal kuram ve ideoloji gibi liberalizm de farklı zamanlarda farklı düşünürler tarafından farklı biçimlerde yorumlanmış olmakla birlikte, genel olarak tüm liberal kuramlarda ortaklık sağlayan bazı ilkelerden ve dayanaklardan söz etmek olanaklıdır. Bu ilke ve dayanakların başlıcaları; bireycilik, özgürlük, sınırlı devlet, akılcılık, hoşgörü ve adalettir. Doğru cevap A'dır.
18.Soru
Liberal ideolojinin siyasi temellerini ortaya koyan John Locke’u “burjuvazinin sözcüsü” haline getiren sebep nedir?
Mülkiyeti de tıpkı özgürlükler gibi doğal bir hak olarak değerlendirmesi. |
"Tarihin sonu" tezini ortaya koyması. |
liberalizmin temelini oluşturan faydacı bakış açısının eksikliklerini dile getirmesi. |
Birey özgürlüğünü öne çıkartarak devletle bireyin karşılıklı ilişkisini asgari düzeye indirmesi. |
Bireysellik, kadınlara oy hakkı, işçi kooperatiflerinin kurulması gibi konularda yapmış olduğu çalışmalar. |
Nitekim liberal ideolojinin siyasi temellerini ortaya koyan John Locke’u “burjuvazinin sözcüsü” haline getiren de mülkiyeti de tıpkı özgürlükler gibi doğal bir hak olarak değerlendirerek (bkz. Locke 2004, s. 25-44), siyasal özgürlükler ve ekonomik özgürlükler arasındaki değer farkını ortadan kaldırmış olmasıdır.
19.Soru
Sosyal adaletten söz edebilmek için hangi adaletin sağlanması ön koşuldur?
Ekonomik adalet |
Dağıtımcı adalet |
Denkleştirici adalet |
Kural adaleti |
Siyasi adalet |
Paylaşımın adil olduğu bir ekonomik sistemde ekonomik adaletten söz edebileceğimizi vurguladık. Aslında açık bir şekilde görülmektedir ki, gerek geçmişte gerekse günümüzde ekonomik adalet olmaksızın sosyal adaletten söz etmek mümkün değildir. Doğru yanıt A seçeneğidir.
20.Soru
I. Herkese kendi fiziksel ve insani sermayesinin katkı değerine göre vermek
II. Herkese sadece kendi insani sermayesinin katkı değerine göre vermek
III. Herkese çabasına ya da kişisel fedakârlığına göre vermek
IV. Herkese ihtiyacına göre vermek
Yukarıdakilerden hangisi Hahnel İktisadi Adalet ve Demokrasi adlı yapıtında ekonomik zenginlik ve sorumlulukların nasıl paylaşılması gerektiğine dair söz ettiği dört dağıtım kuralı arasındadır?
Yalnız I |
I ve II |
II ve III |
III ve IV |
I, II, III ve IV |
Hahnel İktisadi Adalet ve Demokrasi adlı yapıtında ekonomik zenginlik ve sorumlulukların nasıl paylaşılması gerektiğine dair dört dağıtım kuralından söz eder.
I. Kural. Herkese kendi fiziksel ve insani sermayesinin katkı değerine göre vermek
II. Kural. Herkese sadece kendi insani sermayesinin katkı değerine göre vermek
III. Kural. Herkese çabasına ya da kişisel fedakârlığına göre vermek
IV. Kural. Herkese ihtiyacına göre vermek
Doğru cevap E'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ