Siyasi Tarih 2 Final 26. Deneme Sınavı

Yanıt Açıklaması:

Sovyetler Birliği tehdit sahasını genişleterek Almanya 28 Eylül 1039 Estonya, 5 Ekim Letonya ve 12 Ekim 1939 tarihinde de Litvanya ile benzer zoraki bir antlaşma imzalayarak Haziran 1940’ta bu ülkelere ordularını gönderdi. Böylece bu ülkeleri birer üs gibi kullandı. Bu ülkelerde Polonya’da olduğu gibi tutuklamalar, hileli seçimler ve bu yolla kurulan düzenlerle ilhak gerçekleştirilmeye çalışıldı. Böylelikle üs kullanımı bir işgale dönüştürüldü. Sovyetlerin buradaki niyeti olası bir Alman saldırısına karşı bir tampon bölge oluşturmaktı. 

Yanıt Açıklaması:

1 Kasım 1988’de İsrail’de genel seçimler yapılacaktı. FKÖ ve Arap devletleri bağımsızlık ilanı için seçimleri beklemişlerdi. Seçimlerin hemen ardından İsrail’de hükûmet kurma çabaları devam ederken, 12-15 Kasım 1988’de toplanan Yaser Arafat liderliğindeki Filistin Ulusal Konseyi (Parlamento) 15 Kasım’da yayınladığı bir bildiri ile “Bağımsız Filistin Devleti’nin kurulduğunu ilan etti. 

Yanıt Açıklaması: İlk aşamada Almanya’nın yeniden silahlandırılması ve Versailles’in yasakladığı zorunlu askerliğin geri getirilerek Orta ve Doğu Avrupa’da yeni bölgelerin elde edilmesine çalışmaktır. İkinci aşamada Sovyetler Birliği’nin Avrupa’daki topraklarının işgali gerçekleştirilecek ve burada elde edilen yaşam alanının sömürülmesinin önü açılacaktır. Üçüncü aşamada ise ABD’ye karşı bir savaşla küresel üstünlük ele geçirilmeye çalışılacaktır.

Yanıt Açıklaması:

Türkiye, Sovyetlerle yürüttüğü diplomatik girişimlerin başarısızlığa uğraması üzerine, 19 Ekim 1939 tarihinde İngiltere ve Fransa’yla Ankara’da karşılıklı yardım antlaşması imzaladı. 

Yanıt Açıklaması:

1980 yılında Carter yönetimi İkinci Soğuk Savaşı başlatan doktrini açıklamıştır.

Yanıt Açıklaması:

San Francisco Konferansı’nda 50 devletin imzasıyla yapılan anlaşmayla kurulan Birleşmiş Milletler örgütünün tam kuruluş tarihi 26 Haziran 1945’tir. 

Yanıt Açıklaması:

NATO’nun Kitlesel Karşılık Stratejisi çerçevesinde, SSCB’nin askerî ve sanayi tesislerinin yerlerinin öğrenilmesi gerekli hâle gelince, ABD 1957’den itibaren SSCB üzerinde U-2 adı verilen casus uçaklar uçurabilmek için Pakistan’ın Peşaver kentinde bir üs inşasına başladı. U-2 uçakları İncirlik ve Peşaver üslerine yerleştirildiler. 

Yanıt Açıklaması:

Polonya’nın Doğu Avrupa’daki rejim karşıtı hareketlerin ilk ortaya çıktığı yer olması tabii ki tesadüf değildi. Polonya tarihsel olarak Rusya’ya hep kuşkuyla bakmış bir ülkeydi. Ülke 18. yüzyıldan itibaren Rus etki alanına girmiş ve Rusya’nın ön ayak olmasıyla iki defa da parçalanarak bağımsızlığını yitirmişti. Bu husus Polon- yalılardaki Rus karşıtlığının temelini oluşturmaktaydı. Rus karşıtlığı da milliyetçi dinamiği beslemekteydi. 

Yanıt Açıklaması:

Siyasi alanda bütünleşmenin önündeki engelleri gören Avrupalı devlet adamları, kömür-çelik örneğindeki sektörel uygulamanın kapsamını genişletecek fakat her şekilde ekonomi temelli bir örgütlenmeye gidilmesi fikrini desteklemeye başladılar. Bu amaçla 1955’te Sicilya’daki Messina’da toplanan altı ülkenin temsilcileri, üyeler arasında bir ortak pazar kurmak üzere neler yapılması gerektiğini tartıştılar. Belçika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından hazırlanan rapordaki öneriler doğrultusunda, 25 Mart 1957’de imzalanan Roma Antlaşması’yla Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (AAET) kuruldu. 

Yanıt Açıklaması:

ABD’de 1970’lerde yükselen Yeni-Sağ akımın sözcüsü olan Reagan, geldiği ilk günden itibaren uygulamaya başladığı politikalarla İkinci Soğuk Savaş’ı keskinleştirdi. 

Yanıt Açıklaması:

Doğu Avrupa’daki sosyalist rejimlerin 989’da, SSCB’nin ise 1991’de dağılmasının ardından dünyadaki diğer komünist rejimler de birer birer değiflim sürecine girdiler.

Yanıt Açıklaması:

İlk olarak ABD Başkanı George Bush tarafından 1991’de dile getirilen yeni dünya düzeni kavramı siyasal olarak da tüm dünyanın yeniden şekillendirilmesine dayanmaktaydı. Özellikle insan hakları, hukukun üstünlüğü ve demokrasi kavramlarının uluslararası toplum açısından olmazsa olmaz hâle getirildiği yeni dönemde, tüm devletlere siyasal anlamda da liberalleşmeye gitmeleri vaaz edildi. ABD ve Batı Avrupalı müttefikleri tarafından yeni dünya düzeninin temel siyasal değerleri olarak görülen bu değerlerin dünyanın geri kalanına benimsetilmesi için gerektiğinde baskı hatta kuvvet kullanma gibi yollara bile başvurulacaktı.

Yanıt Açıklaması:

Fransa Başkanı Charles De Gaulle, ABD’yle stratejik bağları bulunan İngiltere’nin AT’nin siyasi gelişimini engelleyeceğini düşünüyordu. İktisaden güçlü, siyaseten iddialı ve askeri açıdan da bağımsız bir Avrupa isteyen De Gaulle, 1963’te yaptığı açıklamayla İngiltere’nin üyelik için hazır olmadığını dile getirerek AT’ye üye olmasını engellemiştir.

Yanıt Açıklaması: Almanya

Yanıt Açıklaması: ABD ile SSCB arasındaki anlaşmazlık noktalarından biri de atom silahı oldu. ABD, başta SSCB olmak üzere diğer devletlerin bu silaha sahip olmasını engellemek istedi. 1945’te atom silahının yasaklanması amacıyla BM Güvenlik Konseyine bağlı bir Atom Enerjisi Komisyonu kurulsa da 1948’de bu Komisyon dağıldı. Zaten SSCB de 1949’da ilk denemesini başarıyla gerçekleştirdi.

Yanıt Açıklaması:

ABD Başkanı Nixon’un ziyaretiyle Kore Savaşı’ndan beri süregelen ABD-ÇHC düşmanlığı son bulmuştur. ÇHC’nin ABD ile bahar havası yaşamaya başlaması Çin-Sovyet ilişkilerinin düzelmesini daha da geciktirmiştir. 

Yanıt Açıklaması:

Komünizmin çöküşü, Batı blokuna iki kutuplu dünya düzeninde sadece muzaffer taraf olmayı sağlamamıştı. Çünkü bu durum yalnızca 16. yüzyıldan beri süren hegemonya savaşları çerçevesinde bir ülke ya da ülkeler grubunun başarısı olarak değerlendirilebilecek bir olgu değildi. Bu durum, SSCB’de simgeleştiği gibi Batı medeniyetine ve onun temsil ettiği değerler sistemine karşı alternatif bir sistem ve değerler sistemi sunan sosyalizmin yenilgisiydi. 

Yanıt Açıklaması:

1991 sonrasında başlayan çağın şüphesiz en önemli özelliklerinden biri de tarihte belki de hiç olmadığı kadar bir “dünya toplumu”nun ortaya çıkmasına sahne olmasıdır. Kitle iletişim olanaklarındaki büyük gelişme, özellikle İnternet’in kullanılmaya başlanması ve yazılı ile görsel medyanın dünyanın birçok noktasına rahatlıkla ulaşması dünya halklarının yakınlaşmasına ve birbirlerinden o zamana kadar hiç olmadığı kadar haberdar olmalarına yol açtı. Ulusal hatta yerel gelişmeler bile medya ve kitle iletişim araçları sayesinde çok kısa bir sürede küresel bir nitelik kazanmaya başladı. Bu durum, uluslararası ilişkilerin içeriğini muazzam bir biçimde arttırdı ve devletlerin söz konusu gündem üzerindeki belirleyiciliklerini çok zayıflattı. 

Yanıt Açıklaması:

Hitler, Müttefik ordularını Dunkerque Limanı’nda sıkıştırdığında iri ufaklı 850 gemilik İngiliz filosu buradan yaklaşık 400.000 askeri 26 Mayıs-14 Haziran tarihleri arasında İngiltere’ye geçirdi. Tarihin bu en büyük tahliye operasyonuna Dinamo Operasyonu denilmiştir.