Siyasi Tarih 2 Final 6. Deneme Sınavı

Yanıt Açıklaması:

ABD, İngiltere ve SSCB’nin girişimleriyle 1967’de yürürlüğe giren Dış Uzay Antlaşması imzacı devletlerin dünya yörüngesine veya uzaya nükleer silahlar yerleştirmesini yasaklıyordu.

Yanıt Açıklaması:

ABD liderliğindeki koalisyon güçleri Irak’ı Kuveyt’ten çıkarmak ve bozulan barış ve güvenlik ortamını yeniden tesis etmek için Irak müdahalesini gerçekleştirdiler. ABD, bu dönemde, BM kararları temelinde uluslararası sistemde çok-taraşı bir politika izlemeyi tercih etmişti, Soğuk Savaş sonrasında ABD’nin uluslararası desteği arkasına alarak müdahalede bulunduğu ilk yer Irak oldu. 

Yanıt Açıklaması: Mısır Sina’yı geri almıştır. Arap Birliği Devletleri Mısır'la diplomatik ilişkilerin kesilmesi kararını almıştır. Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat'ın İsraille Camp David antlaşmasını imzalaması tepkilere yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması:

İran ve Irak arasında gerilime neden olan Hüseyin lider olmak istemesi, sınır sorunu çözmek ve Kürt sorunu gibi pek çok sorun yer almaktadır. Ancak iki ülke arasındaki olayı başlatan en somut ve en önemli neden Tarık Aziz’e suikast düzenlenmesi olmuştur. 

Yanıt Açıklaması:

Antlaşma SSCB ve Afganistan arasında imzalanmıştır. Bu anlaşmanın imzalanması Çin ve ABD’yi rahatsız etmiştir. 

Yanıt Açıklaması:

 II. Dünya Savaşı sonrası toprak kazanan tek mihver devlet Bulgaristan’dır. 

Yanıt Açıklaması:

35 yıldır iktidarda bulunan Todor Jivkov, Berlin Duvarı’nın yıkılışının ertesi günü 10 Kasım 1989’da iktidardan indirildi, yerine reformcu Petar Mledanov getirildi. Bu tarihten sonra ülke içinde hâlâ etkili ve örgütlü bir muhalif güç olmasa da Komünist Parti değişim sürecini kendisi başlattı. 

Yanıt Açıklaması:

Soğuk Savaş döneminde ne Doğu ne de Batı bloklarına katılmayan ülkeler “Bağlantısızlar” olarak adlandırılmıştır. 

Yanıt Açıklaması:

Şah yönetimi 1950’lerden itibaren ABD ile yakın ilişkiler kurmuş, İran’ı bölgede Türkiye ve İsrail’le birlikte en önemli Batı yanlısı ülkelerden biri hâline getirmişti. Petrol gelirlerindeki artış özellikle Amerikan silahlarıyla teçhiz edilmiş büyük bir ordunun yaratılması için de kullanılmıştı. Şah, İran’ı bölgesel bir güç hâline getirmeye çalışmaktaydı. Bu durum, bölgedeki devletlerde endişe yaratmaktaydı. Şah rejiminin en önemli özelliklerinden biri de anti-demokratik baskıcı niteliğiydi. Yasa dışı ilan edilen komünist TUDEH Partisi yönetimin değişmesinden yanaydı. 

Yanıt Açıklaması:

1960 Mayıs’ında ABD, Fransa, İngiltere ve SSCB liderlerinin katılımıyla Paris’te bir Doğu-Batı Zirvesi gerçekleştirilerek, taraflar arasındaki diyalogun geliştirilmesine çalışılacaktı. Ancak, Zirve’den kısa bir süre önce meydana gelen U-2 Olayı bu Zirve’nin başarısızlıkla sonuçlanmasına yol açtı. 

Yanıt Açıklaması:

Südetler Bölgesi’nde 1935 yılında kurulan ve 44 milletvekiline sahip Südet Almanları Partisi, Avusturya’nın ilhakının ardından milis güçleri oluşturmuştu. Parti Çekoslovak Hükümeti’nin yayınladığı “Karlsbad Programı”yla baskı altına aldı. Alman gazeteleri de onlara destek vererek Çekoslovakları Südetli Almanlara karşı çeşitli suçlar işlemekle suçladı ve propaganda kampanyası başlattı.

Yanıt Açıklaması:

62 ülkenin katılımıyla gerçekleştirilen Cenevre Konferansında silahsızlanma konusu  ekonomik koşulların değişmesi, Japonya’nın Mançurya’ya saldırması, Almanya’nın eşitlik ilkesinde ısrar etmesi, ABD ile İngiltere’nin etkili bir siyaset yürütmemesi gibi nedenlerden kaynaklı olarak başarısızlığa uğramıştır. 

Yanıt Açıklaması: Polonya sınırı Oder-Neisse hattından geçirildi ve çözüm Almanya ile yapılacak barışa ertelendi. Yenik devletlerle barış antlaşmaları hazırlanması için Dışişleri Bakanları Komisyonu kurulması kararı alındı. Konferansta Türk Boğazları konusu da gündeme geldi. Bir anlaşmaya varılamadığı için tarafların Montrö’nün değişmesi üzerine görüşlerini Türkiye ile paylaşmaları kararı alındı

Yanıt Açıklaması:

İran-Irak Savaşı’nın görünürdeki nedeni Şatt-ül Arap suyolu üzerindeki egemenlik sorunudur. 1975 yılında yapılan Cezayir Antlaşması ile geçici de olsa çözüme kavuşturulan bu sorun, Saddam’ın İran’daki yeni rejimi tanımadığını açıklamasının ardından 18 Eylül 1980’de antlaşmadan çekilmesiyle yeniden gündeme gelmiş ve iki ülke arasındaki ilişkiler kopmuştur. 

Yanıt Açıklaması: Çin-Sovyet anlaşmazlığı daha uzun bir sürece yayıldı. Aslında ilişkilerin başlangıcı çok görkemli olmuştu. Çin Devrimi’nin ardından 1950’de imzalanan ittifakla kuzey yarımkürenin yarısı sosyalist rejimlerle yönetilir hâle gelmişti. Bunu SSCB’nin Mao Yönetimi’ne ekonomik/askeri yardımları izledi. İlişkilerin kötüleşmesinin başlangıcı olarak XX. Kongre alınabilirse de ani bir kopuştan söz etmek olanaksızdır. “Kişiye tapınma”ya karşı başlatılan kampanya Mao’nun hoşuna gitmemişti. Anlaşmazlık konularından biri önderlik sorunuydu. Tek kişilik yönetimin gölgesinden sıyrılmaya çalışan SSCB ile Çin ve Arnavutluk gibi henüz devrimi yapan liderlerin yönetimindeki devletlerin istem ve çıkarları değişikti. Mao ve Enver Hoca gibi liderler bu gelişmeyi kendi iktidarlarına tehdit olarak değerlendiriyorlardı. Ayrıca ÇHC'nin Hindistan üzerinde hak iddia etmesi SSCB tarafından onaylanmamış ve artan anlaşmazlıklar sonucunda SSCB ÇHC sunduğu teknik desteği de kesmiştir.

Yanıt Açıklaması:

Savaş sonrasında Asya kıtasındaki en önemli gelişme hiç kuşkusuz Çin Devrimi’dir. 1 Ekim 1949’da Mao Ze-tung Çin Halk Cumhuriyeti’nin ilan edildiğini açıkladı. Böylece dünyanın en kalabalık komünist devleti kuruldu. 

Yanıt Açıklaması:

Eski doğu bloku ülkeleri kapsamında birinci grupta yer alan Polonya, Baltık ülkeleri, Çek Cumhuriyeti gibi ülkeler değişime çabuk uyum sağlamıştır. 

Yanıt Açıklaması:

SSCB donanmasının büyük ölçüde genişletilmesi, Konvansiyonel silahlanma, ABD ile girilen uzay yarışı, üçüncü endüstriyel devrimin yakalanamaması SSCB ekonomisinin gerileme ve çöküşünün nedenlerindendir, ancak Doğu Bloğu içindeki huzursuzluklar bu ekonomik çöküşün sonucudur. 

Yanıt Açıklaması:

A, C, D ve E şıklarında yer alan durumlar ABD’nin savaş sonrası kazanımlarıdır. Savaş sonrası, Doğu Avrupa’nın hakimiyeti SSCB elindedir.