SORU: 1870’lerden sonra Osmanlı’nın sanayideki gelişimi nasıldır?
CEVAP: 1870’lerden sonra özel sektörün yoğun olarak devreye girmesiyle ve şirketlerin kurulmasıyla birlikte fabrikalar da çoğalmaya başladı. Fabrikaların bir kısmı, iç tüketime yönelik olarak un, makarna, bira, buz gibi gıda maddeleri üretmekteydi. Yerli ve yabancı girişimciler tarafından Batı Anadolu’da halı sanayiine yönelik üretim yapan yün ipliği ve boyama fabrikalarının yanında, İzmir’de ülkenin en büyük demir fabrikası kuruldu. Ülkenin değişik yerlerinde tütün tekeline bağlı olan işletmelerde ve Cibali Tütün Fabrikası’nda binlerce işçi çalışmaktaydı. Önemli sanayi bölgelerinden biri olan Selânik’te içki, sabun, çini, tuğla, çivi, sigara, pamuk ipliği, kumaş ve diğer alanlarda faaliyet gösteren onlarca fabrika açıldı; Edirne, Trabzon, İstanbul, Adana, İzmir, Bursa, İzmit gibi yerlerde de yeni fabrikalar kuruldu. Bursa’daki ham ipek üretimi de 1890’ların ortalarından itibaren giderek arttı.
