SORU: 1876 sonrası Osmanlı’nın maliyesindeki bozulmaların sebepleri nelerdir?
CEVAP: 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlı maliyesindeki dengeleri derinden sarstı; zira, hem savaşın getirdiği ağır maliyetle savaş sonunda ödenmesine karar verilen tazminat hem de büyük toprakların elden çıkması neticesinde gelirlerde meydana gelen kayıplar hazinenin zaten hassas olan dengelerini iyice bozdu. Mahmud Nedim Paşa hükümetinin 1875’te dış borç ve faizlerinin yarısını ödeyemeyeceğini açıklaması, devletin dış borç alma imkânını tamamen ortadan kaldırmıştı. Hükümet, yaklaşan bu savaşı finanse edebilmek amacıyla, aşağıda açıklanacağı üzere, başka çıkar yol olmadığı için tekrar kaimeye başvurmak zorunda kaldı. 1876-77 bütçesi giderlerinin %39’unun iç ve dış borç ödemelerine ve %30’unun da savunma masraflarına tahsis edilmesi, savaş ve borç sarmalının maliyeyi soktuğu çıkmazı açık bir şekilde ortaya koyar.
