CEVAP:

19. yüzyılda sanayileşmenin yol açtığı sosyal yapıyla ilgili bir diğer değişme de eğitimin yaygınlaşmasıydı. Avrupa ülkelerinin sanayileşme konusunda kazandıkları başarı ile nüfusun okuryazarlık düzeyi arasında büyük bir paralellik bulunuyordu. En ileri derecede sanayileşmiş Batı Avrupa ülkeleri, 1850’lerde %70-80’lere varan bir okuryazarlık oranına sahipti. 1900’lerde, bu oran %90’ları aşmıştı. İspanya, İtalya ve Rusya gibi daha düşük ölçüde sanayileşmiş ülkelerde ise, okuryazarlık oranı 1850’lerde %10-20 arasında iken 1900’lerde %30-50’lere yükselmişti. Eğitimin niteliği de değişti. On dokuzuncu yüzyıl öncesinde kamuca desteklenen az sayıda eğitim kurumu bulunuyordu. Zenginler, çocuklarına özel öğretmenler tutuyorlardı. Din ve hayır kurumları ile az sayıdaki özel okul, şehirlerde temel eğitim hizmetleri sunuyorlardı. Teknik eğitim çıraklık sistemiyle veriliyordu. Orta ve yüksek eğitim, imtiyazlı sınıfların çocuklarına mahsustu. Üniversiteler, bilim merkezleri olmaktan çok uzaktı. Fransız İhtilali’nden sonra bedava eğitim fikri ve uygulaması Avrupa’da yaygınlaştı. Pek çok devlet kamu kaynaklarıyla finanse edilen yaygın ve etkin eğitim sistemleri kurdular. Ayrıca iyi eğitim veren özel bilim ve mühendislik okulları açıldı.