ANAYASA I Dersi 1924 ANAYASASI soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: 1924 Anayasası’nı hazırlayanlar hangi nedenlerle çoğunlukçu demokrasiyi benimsemiştir?


CEVAP: Ergun Özbudun, anayasa koyucunun bu yöndeki tercihini üç nedenle açıklamaktadır. Yazara göre, 1924 Anayasası’nı hazırlayanlar büyük ölçüde, çoğunlukçu demokrasi anlayışının izlerini taşıyan Fransız kamu hukukundan etkilenmişlerdir. Gerçekten 1924 Anayasası’nın hazırlandığı dönemde Fransa’da kanunların anayasaya uygunluk denetimi sistemi mevcut değildi. Öte yandan 1924 Anayasası’nı hazırlayanlar, millî menfaatlere yönelik tehditlerin ancak saltanat makamından gelebileceğini düşünmüşlerdir. Anayasa koyucuya göre, millet iradesine dayanan yasama organının milletin menfaatlerini tehdit etmesi ihtimal dâhilinde değildir. Nihayet anayasanın hazırlanmasında etkili olan Mustafa Kemal Atatürk ve yakın çevresinin planladıkları devrimci politikalar, ancak iktidar yetkilerinin sınırlanmadığı çoğunlukçu demokrasi düzeninde uygulanmaya elverişlidir. Bütün bu nedenlerle 1924 Anayasası, Rousseau’nun düşüncelerinden kaynaklanan çoğunlukçu demokrasi modelini benimsemiştir. 1924 Anayasası’nın dayandığı çoğunlukçu demokrasi anlayışının cumhuriyetin modernleşme ve laikleşme yönündeki devrimci politikalarının kabulünü ve uygulanmasını kolaylaştırdığı açıktır. Ne var ki bu demokrasi anlayışı, 1946’da çok partili siyasî hayata geçişi takiben, iktidar ve muhalefet ilişkilerinin dengelenmesini sağlayacak araçlardan yoksun olması nedeniyle 27 Mayıs 1960 askerî müdahalesinin şartlarını da hazırlamıştır.