CEVAP:

1924 Anayasası, 1923 Genel Seçimleri ile kurulan II. TBMM tarafından hazırlanmıştır. Bu, ilk bakışta 1924 Anayasası’nın demokratik yöntemlerle hazırlandığı izlenimini uyandırmaktadır. Ne var ki II. TBMM üyelerinin seçiminde izlenen yöntem, bu izlenimin doğru olmadığını göstermektedir. Gerçekten II. TBMM seçimleri, Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) tek parti yönetiminin hâkim olduğu bir atmosferde yapılmıştır. Bu nedenle seçimler, sadece CHP’nin gösterdiği adaylar arasında cereyan etmiştir. Oysa bir seçim sürecinin demokratik olmasını sağlayan en önemli unsurlardan biri, seçmenler karşısında eşit şartlarda örgütlenen ve yarışan en az iki alternatifin mevcut olmasıdır. 1923 Seçimleri’nin tek parti yönetiminin hâkim olduğu bir ortamda yapılması, bu seçim sürecini demokrasinin olmazsa olmaz şartları arasında yer alan çoğulculuk ve yarışmacılık boyutundan yoksun kılmıştır.

Öte yandan CHP, 1923 Seçimleri öncesinde içindeki muhalif unsurları tasfiye ettiğinden, seçim yarışına katılan adaylar, siyasî eğilimleri yönünden büyük ölçüde türdeş niteliktedir. Bundan başka 1923 Seçimleri, iki dereceli bir yöntemle yapıldığından, seçmen iradesi ancak seçicilerin belirlenmesinde etkili olmuştur. TBMM’nin üye kompozisyonunu belirleyen ise seçicilerin iradesidir. Buna ek olarak 1923 Seçimleri, kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınmaması yönünden de demokratik bir özellik taşımamaktadır. Gerçekten bu seçimlerde, seçme ve seçilme hakkının süjesi, sadece erkek yurttaşlardır.Bütün bu nedenlerle 1924 Anayasası’nı hazırlayan II. TBMM seçimle belirlendiği hâlde, bu seçim sürecinin çoğulculuk, yarışmacılık, genel oy ve demokratik temsil ilkelerine dayanmaması, anayasanın yapımı sürecinin demokratik olmadığı sonucunu yaratmaktadır.