TEMEL İNSAN HAKLARI BİLGİSİ II Dersi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: 1982 Anayasasına göre temel hak ve hürriyetlerin sınıflandırılmasını ve buna temel teşkil etmek üzere önce Jellinek tarafından yapılan ve Anayasamızdaki tasnife temel teşkil eden üçlü sınıflandırma nedir?


CEVAP: Georg Jellinek’in klasikleşen ayrımına göre temel hak ve hürriyetler üç gruba ayrılır: Negatif statü hakları, pozitif statü hakları, aktif statü hakları • Negatif Statü Hakları-kişinin devlet tarafından aşılamayacak ve dokunulamayacak özel alanının sınırlarını çizen hak ve hürriyetlerdir. Örneğin konut dokunulmazlığı, kişi güvenliği, din hürriyeti, düşünce hürriyeti, mülkiyet hakkı negatif statü hakkı niteliğindedir. Bu haklar devlete, karışmama, gölge etmeme ödevi yüklerler. Bu haklar kişiyi devlete ve topluma karşı koruyan haklar olduğu için bu haklara koruyucu haklar da denir. Bu haklara kişisel haklar da diyebiliriz. • Pozitif Statü Hakları-bireylere devletten olumlu bir davranış, bir hizmet, bir yardım isteme imkânını tanıyan haklardır. Örneğin çalışma hakkı, sağlık hakkı, konut hakkı, sosyal güvenlik hakkı bu tür haklardandır. Bu tür haklar, devlete sosyal alanda bir takım ödevler yüklerler. Pozitif statü haklarına, kişiye devletten bir şey istemesi hakkını verdiği için isteme hakları da denmektedir. Sosyal devlet anlayışının sonuçları olduğundan bu haklara kısaca sosyal haklar da denir. • Aktif Statü Hakları-kişinin devlet yönetimine katılmasını sağlayan haklardır. Bu haklara bu nedenle katılma hakları da denir. Seçme ve seçilme hakkı, siyasî parti kurma hakkı, siyasî faaliyette bulunma hakkı, kamu hizmetine girme hakkı, dilekçe hakkı aktif statü haklarına örnek gösterilebilir. Bu haklara siyasî haklar da denir.