II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI Dersi EDEBİYAT-I CEDÎDE TOPLULUĞUNUN OLUŞUMU soru detayı:

CEVAP:

II. Abdülhamit uyguladığı baskıcı politika nedeniyle, karşısında hep muhalif bir aydın grubu bulmuştur. Daha Sultan Abdülaziz döneminde, birtakım politik isteklerle padişahın karşısına çıkan Yeni Osmanlılar, II. Abdülhamit döneminde de Jön Türkler (Genç Türkler) adıyla harekete geçer. İstekleri, meşruti düzen ve Kanun-i Esasi’nin yeniden ilanıdır. Bu muhalefet hareketi, daha sonra İttihat ve Terakki Komitesi altında organize olarak, padişahı Kanun-i Esasi’nin ilanına zorlar. Bunun sonucunda, II. Abdülhamit, 23 Temmuz 1908’de Anayasa’yı tekrar yürürlüğe koyar. Böylece tarihimizde İkinci Meşrutiyet diye bilinen dönem başlar. Ancak Meşrutiyet’in ilanı, sorunları azaltmak yerine daha da artırır; Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Bosna-Hersek’i işgal eder, Bulgaristan bağımsızlığını ilan eder, Girit Yunanistan’a katılır. Meclis-i Mebusan’daki azınlığa mensup vekiller, ayrılıkçı hareketlere başlarlar. Buna İttihat ve Terakki’nin izlediği baskıcı politika da eklenince huzursuzluk iyice artar. Sonunda İstanbul’da 31 Mart Vakası adıyla bilinen bir ayaklanma patlak verir (13 Nisan 1909). Bu ayaklanmayı, Selanik’ten gelen Hareket Ordusu bastırır (23-24 Nisan 1909). İttihat ve Terakki, idareye el koyar. II. Abdülhamit, Meclis’in kararıyla tahttan indirilip, o gece Selanik’e sürgüne gönderilir ve 1 Kasım 1912 tarihine kadar Selanik’teki Alâtini Köşkü’nde gözaltında tutulur. II. Abdülhamit’in otuz üç yıllık, çalkantılarla dolu, sert ve sıkı yönetimi böylece sona erer.