TÜREV ARAÇLAR Dersi OPSİYON SÖZLEŞMELER - I soru detayı:
SORU:
ABD'de tarımsal ürüne dayalı opsiyonların tarihsel gelişimi nasıl olmuştur?
CEVAP:
ABD’de tarımsal ürünlere dayalı opsiyon işlemlerinin başlaması ise 1860 yılına rastlamaktadır. Temel tarım ürünlerine dayalı opsiyon işlemlerinin borsalarda yapılmaya başlamasıyla birlikte üretici gruplar, opsiyon işlemlerinin yasaklanması için girişimde bulundular. Çiftçiler, futures ve opsiyon spekülasyonunun ürün fiyatlarını dalgalandırdığına inanıyordu. Bu muhalefetin sonucu olarak Chicago Board of Trade gibi ürün borsaları opsiyon ticaretini yasakladılar. Ancak bu durum opsiyon ticaretinin yapılmasını engelleyemedi. Bunun üzerine 1869 yılında opsiyon işlemleri yeniden yapılmaya başlandı. 1890 yılında ürün fiyatlarının dramatik bir şekilde düşmesiyle çiftçi grupları muhalefete yeniden başladılar. Kongre bir ara tekrar opsiyonları yasaklama noktasına kadar geldi. 1921 yılında Kongre, Future İşlemleri Yasası’nı çıkararak, opsiyon işlemlerinden elde edilen kazançlara yüksek vergiler getirdi. Arkasından 1922 yılında Ürün Future Yasası çıkartılarak borsaların ve borsa üyelerinin, opsiyon işlemlerinin Tarım Bakanlığı tarafından denetlenmesi sağlandı. 1930 yılında opsiyon ticaretine olan muhalefet doruk noktasına ulaştı. 19-20 Temmuz 1933’te buğday fiyatlarının çok hızlı düşüşünden de opsiyon ticareti tek suçlu olarak görüldü. 1936 yılında Kongre, Ürün Borsaları Yasası’nı çıkararak buğday, pamuk, pirinç, mısır, yulaf, arpa, çavdar, hayvan yemi, tereyağı, yumurta ve patatese dayalı opsiyon işlemlerini yasakladı. Bu listeye 1938 yılında yün, 1940 yılında et, yağ, pamuk ipliği, soya fasulyesi ve 1968 yılında çiftlik hayvanları, hayvan ürünleri ve dondurulmuş portakal suyu eklendi.
Sonuç olarak ABD’de tarımsal ürünlere dayalı opsiyon işlemleri fiilen yapılamaz hâle geldi. Bunun üzerine kahve, kakao, seker, bakır, gümüş gibi ürünlere dayalı opsiyon işlemleri yoğun olarak Londra’da yapılmaya başlandı. Bu yıllarda, Amerikalı müşteriler ile Londra Opsiyon Borsası arasında bağlantıyı sağlamak üzere birçok aracı kurum kuruldu. Opsiyon işlemlerinin bu şekilde yapılmasına rağmen ABD hükûmeti 1984 yılına kadar ABD’de tarımsal ürünlere dayalı opsiyon ticaretinin yapılmasına izin vermedi. Bunun iki sebebi vardı: Birincisi, opsiyon ticaretine yönelik kurallar henüz tam olarak oluşturulmamıştı ve bu yüzden çok kayıplar oluyordu. İkincisi ise opsiyon işlemlerinin tarımsal ürünlerin fiyatını yükselttiği ileri sürülüyordu. Nihayet 1984 yılında hükûmet üç yıllık bir deneme süresi tanıdı. 1987 Ocak ayında Commodity Futures Trading Commission, deneme süresinin başarılı olduğuna kanaat getirdi ve opsiyon ticaretinin yeniden başlamasına izin verdi.