XIX. YÜZYIL TÜRK DÜNYASI Dersi RUSYA MÜSLÜMANLARININ SİYASİ VE MİLLİ HAREKETLERİ soru detayı:
SORU:
Abdürreşid İbrahim'in girişimciliği sayesinde III. Kongre'nin (16-21 Ağustos 1906) yapabilmek için resmi izin alındı. Ancak izin dilekçesinin basına sızması sonucunda Gaspıralı ve diğer ileri gelen liderler fena halde şaşırdı. Şaşırmalarının nedeni nedir?
CEVAP:
Dilekçede son yıllarda Müslümanlar arasında Pan-İslamizm (İslam Birliği), sosyalizm ve anarşizm gibi zararlı fikirlerin yayıldığı, Rusya devletinin sadık tebaası olan Müslümanların bu gibi yanlış fikirlerle mücadele etmek için bir toplantı düzenlemek istedikleri söyleniyor, “devletlü bakanın ayaklarına yıkılıp” izin talep ediliyordu. Gaspıralı, devletle olan ilişkilerde dürüst davranmak ve siyasetin esasını buna dayandırmak yanlısıydı. Abdürreşid İbrahim’in hile yoluyla kongre izni koparmasını doğru bulmuyordu.