CEVAP: Kendilerini yabancı hakimiyetinden kurtarabilmeleri amacıyla tüm Müslüman halkların bir tek halife altında birleşmeleri üzerinde duran Afgâni, Batılı yazarların deyimiyle "politik Pan İslâmizm"in kahramanı olmuştu. (Zaten bu düşünceyi desteklemesi için Sultan Abdulhamid’in kendisine özel ilgi gösterdiği bilinmektedir.) Avrupa devletlerinin Doğu memleketleri üzerine giriştikleri saldırı ve hareketlerini hep sonrakilerin geri kalmışlığına dayandırarak haklı çıkardıklarını ifade etmiştir. Ancak o, yine aynı devletlerin ellerinde bulunan bütün kuvvetle ve hatta savaş yoluyla müslüman kitlelerin ıslahını ya da uyanışını hedefleyen her teşebbüsün önüne geçtiklerini ısrarla vurgulamıştır.