aof.sorular.net
İslam Düşünce Tarihi
İSLAM DÜŞÜNCE TARİHİ Dersi ÇAĞDAŞ İSLAM DÜŞÜNCESİ KİŞİLER VE GÖRÜŞLER soru cevapları
İSLAM DÜŞÜNCE TARİHİ Dersi ÇAĞDAŞ İSLAM DÜŞÜNCESİ KİŞİLER VE GÖRÜŞLER soru cevapları:
Toplam 103 Soru & Cevap#1
SORU: İsmail Hakkı İzmirli hangi görüşleri savunmuştur?
CEVAP: İsmail Hakkı İzmirli, ilim ile dini bir bütün kabul eder. Onlar arasında bir çelişki ve çatışma görmez. Doğru bilginin kesinlikle dini verilere ters olmadığını söyler. O, tüm çalışmalarında bu konuyu ön planda tutmuş, ilim ile dinin bütünlüğü görüşünü savunmuştur. Ona göre, İslâm akla büyük değer verir.
#2
SORU: Cemaleddin Afgani’yi çağdaş Müslüman düşünürler arasında kabul etmek neden itirazlara sebep olabilir?
CEVAP: Cemâleddîn Afgânî’yi çağdaş müslüman düşünürler içerisinde kabul etmemiz yaşadığı dönem itibariyle itirazlara sebep olabilir. Ancak modern toplumlarda müslümanları uyanışa, çalışmaya, düşünmeye, okumaya çağırmış olması, bu uğurda ailesini, vatanını, mevki ve makamlarını terk etmiş olması önemlidir. Onun uyarıları ve yol göstermeleri çağdaş Müslümanlar için önemli değişimlere sebebiyet verdiği için Cemâleddin Afgânî üzerinde durmamız bir gerekliliktir.
#3
SORU: Avrupa devletlerinin Doğu memleketleri üzerine giriştikleri saldırı ve hareketlerden kurtulmanın yolu Afgani’ye göre neydi?
CEVAP: Bütün bunlardan kurtuluş ona göre, İslâm dünyasının tamamıyla silinip yok edilmekten kendilerini koruyabilmeleri için, büyük bir savunma ittifakı tesis edip birleşmesinin bir zorunluluk arz ettiğini, bunun için de Batıdaki ilerlemenin teknik açıdan kavranması ve Avrupanın gücünün sırlarına vakıf olunması gerektiğini ileri sürmüştür.
#4
SORU: Nurettin Topçu’nun eserleri nelerdir?
CEVAP: Bütün eserleri Dergah Yayınları tarafından basılmıştır. Bunlar: İsyan ahlakı; Yarınki Türkiye; İslâm ve İnsan; Ahlak Nizamı; İradenin Davası; Mehmed Akif; Felsefe; Büyük Fetih; Bergson; Amerikan Mektupları Düşünen Adam Aranızda; Ahlak; Devlet ve Demokrasi; Sosyoloji; Millet Mistikleri; Psikoloji; Mantık; Mevlana ve Tasavvuf; Reha; Kültür ve Medeniyet; Taşralı; Varoluş Felsefesi Hareket Felsefesi; Var Olmak; Türkiyenin Maarif Davası’dır.
#5
SORU: Akif’in İslamcılığının esasını ne teşkil eder?
CEVAP: Akifin İslâmcılığının esasını inançta, emir ve nehiylerde kaynağını İslâmdan alan bir hayat tarzı ile çağdaş medeniyetin İslâma aykırı olmayan güzelliklerinin telifi teşkil eder.
#6
SORU: Nurettin Topçu Sorbonne’da hangi konuda bir ilki gerçekleştirmiştir?
CEVAP: Sorbonne’da felsefe alanında doktora yapan ilk Türk öğrenci olan Topçu’nun doktora çalışması, İsyan Ahlakı ismiyle Türkçe’ye tercüme edilmiş olan eseridir.
#7
SORU: Elmalılı’ya göre gerçeği kavramak için ne gereklidir?
CEVAP: Elmalılıya göre gerçeği kavramak için akıl tek başına yeterli değildir, onun da ötesinde iman alanı vardır. Akıl bu alanın gerçekliğini kavrayıp doğrulayabilir. Gerçekliğin bütününü felsefî tefekkürüne konu edinen Elmalılı tekâmül nazariyesinin tutarlı olmadığını söyler. Zira canlı varlıkların meydana geliş biçimlerini ortaya koyarken spekülasyon yerine gözlem ve deneye dayanmak gerekir.
#8
SORU: Toplumsal sorunların neye engel olduğunu savunmuştur?
CEVAP: Hilmi Ziya Ülken, toplumsal sorunların düşünce alanında büyük akademik çalışmalara engel olduğunu savunmaktadır.
#9
SORU: Afgani’nin batılılarla ilgili düşünceleri neydi?
CEVAP: Afgânîye göre Batılılar Doğuda yurtseverlik ruhunu bastırmak, millî eğitimi sindirmek ve Doğu kültürünü yıkmak için alışılmamış metotlar kullanmakta ve bu şekilde Doğuluları ülkelerindeki mevcut her türlü güzelliği, her türlü fazileti ve itibar edilecek türden bütün değerleri inkâr etmeleri için tahrik etmektedirler.
#10
SORU: Topçu sevdalısı olduğu medeniyet projesini Anadolu’da kurmak için görev alacak insanların niteliklerini nasıl sıralar?
CEVAP: Bu projede görev alacak insanların niteliklerini ve yapacakları işleri, ideal kavramlar halinde sıralar. O’na göre “Yarınki Türkiye’nin kurucuları, yaşama zevkini bırakıp yaşatma aşkına gönül verecek, sabırlı ve azimli, lakin gösterişsiz ve nümayişsiz çalışan, ruh cephesinin maden işçileri olacaklardır. Bu ruh amelesinin ilk ve esaslı işi, insan yetiştirmektir…”
#11
SORU: Afgani’nin hayatı da düşüncesi de hangi niteliklerle belirlenmiştir?
CEVAP: Afgânînin hayatı düşüncesiyle tam bir uyum içindeydi. Onda teori ve pratik birbiriyle çok yakından bağlantılıydı. Hayatı da düşüncesi de üç ayırt edici nitelikle belirlenmiş bulunmaktaydı: İnsanı hayretler içinde bırakacak mükemmellikte bir maneviyat, engin bir dinî coşku ve bütün faaliyetlerini çok kuvvetli bir şekilde etkilemiş olan yüksek bir ahlakî şuur.
#12
SORU: Muhammed Abduh kimdir?
CEVAP: Mısırlı büyük bir düşünür, sosyolog ve ıslahatçı olan Abduh, çağdaş İslâm düşüncesinin en önemli simalarından biri kabul edilir. Muhammed Abduh, Mısırlı bir çiftçinin oğluydu. Bahire ilinin küçük bir köyü olan Mahalletün-Nasrda dünyaya geldi. İlk olarak Tantadaki Ahmedî Mescidinde öğrenim gördü. Buradaki aklî araştırmayı engelleyen eğitim Abduhun cesaretini öylesine kırmıştı ki, eğer amcası Şeyh Derviş onu ikna etmeseydi öğrenimi tamamen bırakacaktı.
#13
SORU: TBMM kararıyla yazdığı eseri hangisidir?
CEVAP: Elmalı’nın TBMM kararıyla yazdığı ve Türkiye Diyanet Başkanlığı tarafından yayınlanan eseri “Hak Dini Kur’an Dili”dir.
#14
SORU: Mehmet Akif’in yetişme yıllarında şahsiyetinin oluşumunda rolü bulunan kişilerin başında kim gelmektedir?
CEVAP: Mehmed Akifin yetişme yıllarında şahsiyetinin oluşumunda rolü bulunan kişilerin başında kendisine ilk dinî bilgileri veren, Arapçasının, fıkıh ve akaid bilgilerinin gelişmesine yardım eden babası Tâhir Efendi gelmektedir.
#15
SORU: Eserlerinde nasıl bir dil kullanmıştır?
CEVAP: Eserlerinde kullandığı dil üzerinde yapılan incelemelerden anlaşıldığına göre Elmalılı yazılarında genellikle sade Türkçe kelimeleri tercih etmiş, ancak Türk dilinin öz malı haline gelen Arapça, Farsça ve Batı kaynaklı kelimeleri de ihmal etmemiştir. İlmî ve dini konulara ilişkin yazılarında ise oldukça ağır ve ağdalı bir üslûp kullanmış, yer yer seçili cümleler kurmuş, mantık örgüsü sağlam uzun cümleler kullanmakta başarılı olmuştur.
#16
SORU: Muhammed Abduh’la çıkardığı gazete nedir?
CEVAP: Muhammed Abduhla birlikte müslümanları Batının sömürgeciliğine karşı harekete geçirmeyi hedefleyen Arapça haftalık bir gazete olan El-Urvet elVuskâyı çıkardı.
#17
SORU: Özellikle kim neden rahatsız oldu?
CEVAP: Özellikle Şeyhul İslâm Hasan Fehmi Efendi ve diğer bazıları Afgânî’nin Daru’l-Fünûn’da verdiği konferanslarındaki bazı görüşlerini bağlamını kopararak Afgânî aleyhine deliller haline getirerek saraya jurnallediler. Afgânî’nin “Peygamberlik bir sanattır.” sözü üzerine Afgânî aleyhine kampanyalarını genişlettiler.
#18
SORU: Ahmet Naim İslam milletinin içine düştüğü problemleri nasıl sıralar?
CEVAP: Ahmet Naim İslâm Milletinin içine düştüğü problemleri şöyle sıralar; Kuvvet hazırlamada kusur yapma yani teknik yetersizlik. İlerlemeye ayak uyduramama. Ruh ve beden olarak gevşeklik ve tembellik gösterme. Bilgisizlik ve ilme gereken önemin verilmemesi. İslâm kardeşlik ve dayanışmasının bozulması. İdarecilerin yetersizliği ve sırf iktidar ihtirası, aşırı batı taklitçiliği. Bütün bu sorunlara çözüm ise yeniden yenilenerek İslâm’ın ilkelerine sarılmaktır.
#19
SORU: Cemaleddin Afgani ne zaman nerede doğmuştur?
CEVAP: Cemâleddin Afgânî 1838 yılında Hemedan yakınındaki Esedabadda doğmuştur.
#20
SORU: Ahmet Naim’in öğrenim ve iş hayatı nasıldır?
CEVAP: Bağdat Rüşdiyesi’ni bitirdi. Daha sonra İstanbul’a gelerek Galatasaray Sultanîsi ve Mülkiye Mektebinde okudu. Bir ara Hariciye Nezâreti Tercüme Kaleminde çalıştıktan sonra Maarif Nezâreti Yüksek Tedrisat Müdürlüğüne getirildi (1911–1912). Galatasaray Sultanîsinde Arapça okuttu (1912–1914) ve Maarif Nezâreti Telif ve Tercüme Odası üyeliğinde bulundu (1914–1915). Bunların yanında medresede dinî ilimleri tahsil etti. Hariciye Nezareti (Dışişleri Bakanlığı)’nde Tercüme Kalemi’nde çalıştı. Galatasaray’da öğretmenlik yaptı. 1908’de Maarif Nezareti’ne geçti. 1911–1912 yılları arasında Tedrisât Müdürlüğü yaptı. 1933 Üniversite Reformu’yla kurulan İstanbul Üniversitesi bünyesine alınmadı. 13 Ağustos 1934’te vefat etti, Edirnekapı mezarlığına defnedildi.
#21
SORU: Doğu ve batı edebiyatlarından zengin bir birikimi olan Akif’in okudukları arasında hangi eserler ve yazarlar vardır?
CEVAP: Doğu ve Batı edebiyatlarından zengin bir birikimi olan Akifin okudukları arasında çoğu yazıldığı dillerden olmak üzere Muallakât, Dîvân-ı Hafız, Gülistan, Mesnevi, Fuzûlî Divanı gibi eserlerle Doğudan İbnülFârız, Feyzî-i Hindî, Muhammed İkbal; Batıdan W. Shakespeare, Milton. Victor Hugo, Ernest Renan, Anatole France, Alfred de Musset, Lamartine, J. J. Rousseau, Alphonse Daudet, Emile Zola, Alexandre Dumas Fils, Sienkievvicz gibi şair ve yazarların eserleri vardır.
#22
SORU: Topçu’ya göre sanat nedir?
CEVAP: Sanat konusu üzerinde ciddi olarak durmuş olan Topçu’ya göre sanat, ne hayalgücü için bir fantezidir, ne bir oyundur ve ne de dış dünyadan duyumlar alma ve bunlar arasında bir seçim yapabilme kabiliyetidir. Belki bir ideal, bir dava ve bir iradedir. Kendisi hakikat olmamakla birlikte insanı hakikate ulaştıran bir araçtır. İnsanın kendisini varoluşun bütününde görebilmesi ve kâinatın sayfaları arasında okuyabilmesidir. Kültürün inşa edici unsurlarından biridir.
#23
SORU: Muhammed Abduh’un Ezher Üniversitesindeki eğitim hayatı nasıl olmuştur?
CEVAP: Uygulanmakta olan eğitim metotlarının tamamıyla eskimiş ve bayatlamış olmalarından dolayı Muhammed Abduh burada iki sene boyunca katılmış olduğu derslerden pek faydalanamamıştı. Abduh, Ezherde ruhî bunalıma girdi. Daha sonra, Abduhun zühde yönelip kendini toplumdan soyutlamaya ve çile hayatı yaşamaya çalıştığı görülecekti. Fakat Şeyh Dervişin bilgece öğütleri Abduhun bu ruhî bunalımdan kurtulmasını sağladı.
#24
SORU: Roger Garaudy’e göre büyüme nedir?
CEVAP: Ona göre, büyüme sadece iktisadi ve siyasi bir fenomen değil her şeyden önce bir iman fenomenidir. Günümüzde insan, yalnızca üretmek ve yalnızca tüketmek için vardır… Bilimsel sosyalizm dedikleri de bu bozuk iktisat anlayışının bir uzantısıdır.
#25
SORU: İkbal’in nesir olarak yazdığı en önemli eseri nedir?
CEVAP: Nesir olarak yazdığı en önemli eseri ise verdiği 7 konferanstan oluşan “İslâm’da Dinî Düşünce’nin Yeniden Teşekkülü”dür. Bu eser klasik İslâm düşüncesi ve Müslüman filozofların görüşlerinden hareketle yeni yorumlar denemesidir.
#26
SORU: Mehmet Akif Ersoy’un mensur eserleri, telifleri, tefsirleri nelerdir?
CEVAP: Mehmed Akifin on sekizi manzum olan ve Safahata alınmış bulunan elli yedi tefsir yazısının tamamı Sebîlürreşâdın 183. sayısından itibaren muhtelif nüshalarında "Tefsîr-i Şerif” başlığı altında yayımlanmıştır. Bunlar, dönemin güncel meseleleriyle ilgili âyetlerin ele alındığı yazılardan meydana gelmektedir. Dergide "Hadîs-i Şerif” başlığı altında çıkan dört yazısı da günün meselelerine çözüm olabilecek hadislere dayalı makalelerdir.
#27
SORU: Abduh’un İslam dini ile ilgili ileri sürdüğü görüş nedir?
CEVAP: Abduh, İslâmın aslında akılcı bir din olduğunu ileri sürmüştü. "İslâm", demişti, "insanı din adamlarının otoritesinden kurtarıp Allahla yüzyüze getirmiş ve ona hiçbir aracıya bel bağlamamayı öğretmiştir".
#28
SORU: İsmail Hakkı İzmirli, hangi kurumda telif ve tercüme işi için görev yapmıştır?
CEVAP: Eğitim Bakanlığı, yani o zamanki adıyla Maarif Nazırlığının bünyesinde olan Encümen-i Teftiş ve Muayene Heyetinde bulundu. Bakanlığa bağlı bir büro olan bu kurum; telif, tercüme vs. bastırılmak istenen eserleri inceler, bastırılmasında sakınca bulunmayanların bastırılması için izin verirdi.
#29
SORU: Babanzade Ahmet Naim’in eserleri nelerdir?
CEVAP: 1. Ahlâk-ı İslâmiyye Esasları 2. Mebâdi-i Felsefeden İlmu’n-Nefs (G. Fonsgrive’den tercüme) 3. İslâm’da Daavâ-yı Kavmiyyet 4. Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Terceme ve Şerhi. TBMM kararı ile hadis tercüme ve şerhi yapılması için Ahmet Naim’e görev olarak verildi. 12 cild olarak Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayımlandı; 5 Felsefe Dersleri; 6 İlm-i Mantık; 7. K ırk Hadis; 8 Temrinât. Sarf-ı Arabî’ye Mahsus Temrinât ve Mekteb-i Sultanîye Mahsus Sarf-ı Arabî ve Temrinât; Ayrıca Sırât-ı Müstakim ve Sebîlürreşâdda birçok makalesi yayımlanmıştır.
#30
SORU: Topçu’nun fikirlerinin oluşması açısından önemli olan olay nedir?
CEVAP: Fransa’da kaldığı 6 yıllık süre içerisinde Louis Massignon ve Hareket Felsefesi’nin kurucusu olan Maurice Blondel ile tanışmıştır. Bu olay Topçu’nun fikirlerinin oluşması açısından önemlidir.
#31
SORU: İslam’ı seçme kararı nasıl kesinleşmiştir?
CEVAP: Katolik Kilisesinin Filistin meselesi hakkındaki menfi tutumunun içyüzüne vakıf olduktan sonra İslâm a girme kararı kesinleşti.
#32
SORU: Muhammed Abduh’un eserlerinin ayırt edici özelliği nedir? Ve nasıl kendini göstermeye başlamıştır?
CEVAP: Abduh, Hidiv Tevfık yönetiminin ilk yıllarında "Resmi Gazete"nin editörlüğüne getirilmişti. Çok geçmeden baş editörü olduğu bu yayın organı Abduhun katkılarıyla yeni bir önem kazanmıştı. Muhammed Abduhun eserlerinin ayırıcı özelliği olan dinde ve ahlakta ıslahat gerçekleştirme gayret ve yönelimi bu yayın organında kendini göstermeye başladı.
#33
SORU: Babanzade Ahmet Naim kaç yılında nerede doğmuştur?
CEVAP: Babanzade Ahmet Naim 1872 yılında Bağdat’ta doğmuştur.
#34
SORU: Topçu’nun sosyalizmi nedir?
CEVAP: Topçu’nun sosyalizmi, pozitivist anlamda bilimsel (Marxist) bir sosyalizmden ziyade, “etik bir seçim olarak sosyalizm” görüşüne daha uygun olan ahlâkçı bir sosyalizmdir ve diğer bütün sistemlerden daha fazla komünizm karşıtıdır. Ahlak nizamını esas alan ve buna dayalı ekonomik paylaşımı gözeten bir ruhçu sosyalizmdir.
#35
SORU: İkbal’in kişiliğinde birbirini tamamlayan üç boyut nedir?
CEVAP: İkbal’in kişiliğinde birbirlerini tamamlayan üç boyut müşahede etmekteyiz: Gönlü İslâm inancıyla yanıp tutuşan mümin İkbal; estetik duygusunun en üst çizgisini yakalayan şair ve sanatkâr İkbal ve sanatını, evrensel düşüncenin formları ve muhtevasıyla zenginleştirerek yepyeni bir düşünce sistemi kurmaya çalışan mütefekkir İkbal.
#36
SORU: Müslüman olduktan sonra hangi ismi almıştır?
CEVAP: Müslüman olduktan sonra Reca Carudi ismini almıştır.
#37
SORU: Hangi konularda yoğun araştırmalar yapmıştır?
CEVAP: Batı Medeniyeti’nin, üçüncü dünyanın ve daha genelde insanlığın temel problemleri ve geleceği hakkında yoğun araştırmalar yaptı.
#38
SORU: Afgani’nin, tüm Müslüman halkların yabancı hakimiyetinden kurtulmaları için görüşleri nedir?
CEVAP: Kendilerini yabancı hakimiyetinden kurtarabilmeleri amacıyla tüm Müslüman halkların bir tek halife altında birleşmeleri üzerinde duran Afgâni, Batılı yazarların deyimiyle "politik Pan İslâmizm"in kahramanı olmuştu. (Zaten bu düşünceyi desteklemesi için Sultan Abdulhamid’in kendisine özel ilgi gösterdiği bilinmektedir.) Avrupa devletlerinin Doğu memleketleri üzerine giriştikleri saldırı ve hareketlerini hep sonrakilerin geri kalmışlığına dayandırarak haklı çıkardıklarını ifade etmiştir. Ancak o, yine aynı devletlerin ellerinde bulunan bütün kuvvetle ve hatta savaş yoluyla müslüman kitlelerin ıslahını ya da uyanışını hedefleyen her teşebbüsün önüne geçtiklerini ısrarla vurgulamıştır.
#39
SORU: Müslümanlığı seçmesinin nedenlerinden biri nedir?
CEVAP: 1940 larda üç yıl hapse mahkum edilen Garaudy, Cezayir sahrasında askeri bir kışlada tutuklu kalmıştı. Hapishanede çıkan bir isyana liderlik ettiğinden bölgedeki Fransız komutanı onu idama mahkum etmiş ve cezayı infaz etmesi için de Cezayirli bir Müslüman askere emir vermişti. Müslüman asker ateş etmeyi reddetmiş ve Müslüman bir askerin şerefinin, silahsız bir adama ateş etmeye mani olduğunu söylemişti.
#40
SORU: Elmalılıya asıl ününü kazandıran eseri hangisidir?
CEVAP: Elmalılıya asıl ününü kazandıran eseri Hak Dini Kuran Dili adlı meşhur tefsiridir.
#41
SORU: Mehmet Akif Ersoy kaç yılında nerede doğmuştur?
CEVAP: 1873 yılında İstanbul Fatih’te doğdu.
#42
SORU: Ülken’in eserlerinden bazıları nelerdir?
CEVAP: Eserlerinden bazıları şunlardır: Aşk Ahlakı, Uyanış Devirlerinde Felsefenin Rolü; Yirminci Asır Filozofları; İlliyet Meselesi ve Diyalektik; İçtimai Doktrinler Tarihi; Sosyoloji; Sosyolojiye Giriş; Resim ve Cemiyet; İslâm Sanatı; Varlık ve Oluş; İnsani Vatanseverlik; İslâm Felsefesi; Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, Bilgi ve Değer, Felsefeye Giriş, Mantık Tarihi, v.b.
#43
SORU: İsmail Hakkı ne zaman nerede doğmuştur?
CEVAP: İsmail Hakkı İzmirli, 1869 yılında İzmir’de İkiçeşmelik mahallesinde doğmuştur.
#44
SORU: Muhammed Abduh’un faaliyetleri incelendiğinde daha çok hangi alanda gayret gösterdiği söylenebilir?
CEVAP: Abduhun faaliyetlerini dikkatlice inceler ve öğretisini iyice gözden geçirirsek Mısırlı ıslahatçının gayretlerinin daha çok ahlaki reforma yönelik olduklarını görürüz. Abduha göre dinî ya da felsefi problemlerin çoğu ahlâkla ilgilidir. Abduh, bütün gayretini bu yüzden ahlakî reforma yöneltmiştir.
#45
SORU: İkbal’in kaç şiir kitabı vardır?
CEVAP: İkbâl’in dördü Urduca, yedisi Farsça olmak üzere 11 şiir kitabı bulunmaktadır.
#46
SORU: Topçu’nun isyan anlayışı nasıldır?
CEVAP: Nurettin Topçu’nun isyan anlayışında hem bir anarşist, hem de bir uysal vardır. İsyandaki anarşist, bu hareketin her türlü esaretten kurtulmak için vermiş olduğu mücadelede yatmaktadır. İsyandaki uysal ise, esaretten kurtulan iradenin ilahi iradeye teslim olmasıdır. Ortaya koymuş olduğumuz ahlaki hareket, bizim tarafımızdan bir anarşizm, ilahi irade karşısında ise itaat ve uysallık olmaktadır.
#47
SORU: Nerede müdürlük yapmıştır?
CEVAP: Marksist Araştırma ve İncelemeler Enstitüsü Müdürlüğü yaptı ve Marksizm hakkında araştırmalarda bulundu.
#48
SORU: Abduh Kur’an tefsiri konusunda neler yapmıştır?
CEVAP: Muhammed Abduha göre en önemli mesele Kuranın lafzî anlamında takılıp kalmayıp özünü ve genel anlamını açıklamak olduğundan, Kuranı tamamıyla filoloji ve gramer açısından ele alan pek çok Kuran tefsirinin bomboş şeyler olduklarını başından itibaren ortaya koymaya çalışmıştır. Abduhun tefsiri, Kuranın manevi anlamını akla uygun bir şekilde vermeye çalışmaktadır.
#49
SORU: İsmail Hakkı İzmirli’nin eserleri nelerdir?
CEVAP: Kur’an İlimleri, hadis, kelam, fıkıh, felsefe ve mantık alanlarında birçok eser kaleme aldı. Bunlardan bazıları; Yeni İlm-i Kelam; Miyarul-Ulum; Mantıki Tatbiki ve Fenn-i Esalib; Kitabul-İfta vel-Kaza; İlm-i Mantık; Hikmet-i Teşri;Usul-i Fıkıh Dersleri; Arab Felsefesi;Fenni Menahic; Muhtasar Felsefe-i Ula; Mizanul-İtidal; Felsefe Dersleri; Muhassalul-Kelam velHikme; Ihvan-ı Safa Felsefesi; Mulahhas İlm-i Tevhid; Felsefe-i İslâmiyye Tarihi; Müslüman Türk Filozofları; Arab Filozofu el-Kindi; Ebu Bekir Razi ve Felsefesi’dir. Haftalık olarak yayınlanan “Meram” adlı dergiyi de yayınlayan İzmirli’nin, Sırat-ı Müstakim ve Sebilürreşad’da da birçok makalesi yayımlandı. Ayrıca, İslâm Ansiklopedisi’ne de birçok madde yazdı.
#50
SORU: Akif fikirlerini hangi eserinde sistemleştirmiştir?
CEVAP: Süleymaniye Kürsüsünde adlı kitabında fikirlerini sistemleştiren Âkif daha sonra bu sistemin yaşama tarzı, ahlâk, insanın kendi çevresiyle ve başka insanlarla olan ilişkileri, ilim ve teknik karşısındaki tavrı gibi teferruata inen meselelere çeşitli vesilelerle çözüm getirmeye çalışır.
#51
SORU: İkbal eserlerini hangi dillerde kaleme almıştır?
CEVAP: İkbal eserlerini İngilizce, Farsça ve Urduca ile kaleme almıştır. Yine o, Arapça, Pencabî ve Almanca dillerini rahatça kullanabilmektedir.
#52
SORU: İkbal hangi mutasavvıf ve şairlerin etkisiyle olgunluğa kavuşmuştur?
CEVAP: İkbal, Doğu-İslâm dünyasının mümtaz niteliklere sahip bazı mutasavvıf, şâir bilgelerinin etkisiyle kendini bulmuş, olgunluğa kavuşmuştur. Hallâc (ö.922), Şebüsterî (ö.1320), Mevlânâ (ö.1273), Hâfız (ö.1390), Bîdil (ö.1720), Gâlib (ö. 1869), Cemâleddîn Afganî (ö.1897), Şiblî Numanî (ö.1914), Said Halim Paşa (ö.1921) ve Ebulkelâm Azad (ö.1888) gibi zatlar bunların başlarında gelmektedir.
#53
SORU: Muhammed Abduh’la ilgili en önemli olay nedir?
CEVAP: Genç Muhammed Abduhla ilgili en önemli olay, İslâmi ilimlerin geleneksel merkezi olan Ezher Üniversitesine 1866 yılında kaydoluşuydu.
#54
SORU: Abduh üzerinde derin etkiler bırakan diğer bir büyük kişilik kimdir? Ne gibi etkileri olmuştur?
CEVAP: Bu kişi, Cemâleddin Afgâniydi. Cemaleddin Mısıra geldiği zaman etrafına, aralarında Muhammed Abduhun da bulunduğu birçok öğrenci toplanmıştı. Cemâleddinin manevî mürşitliği, Abduhun münzevi bir şekilde yaşamayı terk edip aktif bir insan olmasını sağlamıştı. Klasik Arap eserlerini yeni bir bakış açısıyla değerlendirmesine ve Arapçaya çevrilmiş Batılı eserlerden zevk almasına Cemâleddin sebep olmuştu. Afgani, Abduhta, milli duygular, özgürlük aşkı ve anayasal sistem düşüncesinin doğmasına yol açmıştı.
#56
SORU: Topçu’ya göre tasavvuf nedir?
CEVAP: Topçu, Hz. Muhammed’in samimi tarikatının adı olduğunu belirttiği tasavvufu bir kalp eğitimi olarak görmektedir. Ona göre tasavvuf, dinde dogmatizmi reddeden felsefi bir tutumdur. Dini aktif bir güç ve bir hareket haline getiren şeydir. Ayrıca tasavvuf, İslâm’ın ahlaki özünü mistik tecrübenin konusu yapan derin bir felsefi yaşayıştır.
#57
SORU: Nurettin topçu hangi okullarda okumuştur?
CEVAP: Milletimizin XX. Asırda yetiştirmiş olduğu en önemli fikir ve hareket adamlarından biri olan Nurettin Topçu sırasıyla Bezmiâlem Valide Sultan Mektebi, Büyük Reşit Paşa Numune Mektebi, Vefa İdadisi ve İstanbul Erkek Lisesi’nde okumuştur.
#58
SORU: Akif’in düşünsel manada etkilendikleri kimlerdir?
CEVAP: Düşünsel manada etkilendiği şahıslar, Cemâleddîn Afgânî, Muhammed Abduh ve Abdürreşîd İbrahim’dir.
#59
SORU: Ahmet Naim’in en dikkat çeken ve üzerinde tartışılan eseri nedir?
CEVAP: Ahmet Naim’in en dikkat çeken ve üzerinde tartışılan eseri “İslâm’da Daava-yı Kavmiyye”dir. Bu makale ve buna Ahmet Ağaoğlu’nun Türk Yurdu’nda verdiği cevap bu dönem fikri tartışmalara ve yeni fikirlere yol açmaya istisna güzellikte örneklerdir.
#60
SORU: Mehmet Akif Ersoy’un eserleri kaç grupta değerlendirilebilir?
CEVAP: Manzum eserler, • Mensur eserleri, telifleri, tefsirleri • Tercümeler.
#61
SORU: İkbal kendi dönemindeki İslam için ne düşünüyordu?
CEVAP: İkbal kendi dönemindeki İslâmın dar, katı ve sert kalıplar içine sokulmuş olduğunu düşünüyordu.
#62
SORU: Hindistan’ı neden terketmek zorunda bırakılmıştır?
CEVAP: Afganistan’dan Hindistan’a gelişi İngilizler tarafından tehlike olarak görülmüş ve Hindistan’ı terk etmek mecburiyetinde bırakılmıştır.
#63
SORU: Bilgi probleminde kelam ekollerini kaça ayırır?
CEVAP: Bilgi probleminde ise kelâm ekollerini îkânî (dogmatik) ve tedrîbî (tecrübeci) olmak üzere iki gruba ayırır.
#64
SORU: Hamdi Yazır’ın eserleri nelerdir?
CEVAP: 1- Hak Dini Kuran Dili. 2. İrşâdül-Ahlâf fî Ahkâmil-Evkaf. 3. Hz. Muhammedin Dini İslâm. 4. Metâlib ve Mezâhib 5. İstintâcî ve İstikrâî Mantık.
#65
SORU: Babanzade Ahmet Naim’in görüşleri nedir?
CEVAP: O, Arapça, Farsça ve Fransızcayı çok iyi bilirdi. Doğu ve Batı kültürünü tam mânasıyla hazmetmişti. Edebiyat ve mûsiki dostu, Garp ilminin âşığı, fakat maddeciliğin amansız düşmanı bir felsefe âlimi idi. O yazacağı konuyu Doğu ve Batı kaynaklarından inceledikten sonra kaleme alırdı. Taklitçi ve kuru bir mütercim olmayıp tenkit ve tercihler yapan bir düşünürdü. Ahmet Naim felsefî metinler, ilmi-felsefi terimler, hadis tercümeleri ve milliyetçilik meselesi etrafındaki tartışmalarla temayüz etmiş bir fikir adamıdır. İlim ve felsefe terimlerinin mümkün olduğu ölçüde, İslâm Osmanlı felsefe-kelam-tasavvuf-dil geleneği hesaba katılarak üretilmesini savundu. Onun felsefi terimlere Türkçe karşılıklar bulma çalışmasında getirdiği yorum ve şerhler felsefî değeri olan takdire değer ürünlerdir.
#66
SORU: Abduh’un Allah’ın her şeyi ezelden bilmesi ile ilgili görüşleri nedir?
CEVAP: Abduh, Allahın her şeyi ezelden bilmesi ile ilgili olarak şöyle der: "Allahın herşeyi bilmesi, kulun kendi iradesi ile ne yapacağını, yerine getirdiği için mükâfatlandıracağı ameli falan zamanda işleyeceğini bilmesi gerçeğini içerir."
#67
SORU: Topçu’ya göre ahlak nedir?
CEVAP: Topçu’ya göre ahlak, insan hareketlerinin metafiziğidir. Dolayısıyla prensipleri ister dine isterse de başka bir şeye dayansın her ahlâk, bir kıymetler sistemine bağlı olup metafizik karakterini de buradan elde eder. Zira hiçbir ahlâk tamamen deneyler tarafından ortaya çıkarılmış değildir. Ahlâk, aynı zamanda dinî olgunluktur; hayvanî hayattan insanî hayata yükseliştir. İlke ve prensipleri dinî kurallara dayanır.
#68
SORU: Akif’in İslamcı düşünceye geçişi kimin aracılığıyla olmuştur?
CEVAP: Âkif İslâmcı bir düşünürdür. İslâmcı düşünceye geçişi Muallim Nâci vasıtasıyla olmuştur.
#69
SORU: Muhammed İkbal nerelidir?
CEVAP: Pakistan’ın büyük şair ve filozofu İkbâl, Pencap Eyaleti’nin Sialkot şehrinde dünyaya gelmiştir.
#70
SORU: Muhammed Abduh hangi cemiyetleri kurulmasında görev almıştır?
CEVAP: Muhammed Abduh, fakirlere maddî-manevî yardım yapmak ve eğitim seviyelerini yükseltmek amacıyla kurulmuş olan "Müslüman Hayırseverler Cemiyeti"nin kurucularından biriydi. Abduh, klasik yazarların şaheserlerini yayınlayacak olan "Arapça Eserleri Canlandırma Cemiyeti" isimli bir dernek daha kurdu. Diğer yandan Şeriat Mahkemelerinin ıslahı için de çalıştı.
#71
SORU: İzmirli’nin getirildiği önemli görevlerden bir tanesi de nedir?
CEVAP: İzmirli’nin getirildiği önemli görevlerden bir tanesi de Darü’l-Hikmet-i İslâmiye üyeliği ve başkan vekilliğidir.
#72
SORU: İkbal hangi kitabı İngilizceye çevirerek ayrı bir ün kazanmıştır?
CEVAP: Mevlânâ’nın ölümsüz eseri Mesnevî’yi İngilizce’ye tercüme ederek ayrı bir ün kazanmıştır.
#73
SORU: Topçu’nun düşüncelerinin başlıca boyutlarından biri nedir?
CEVAP: Topçu’nun düşüncelerinin başlıca boyutlarından biri, Blondel, Bergson ve Massignon’un yorumlarıyla değerlendirdiği ve esas olarak Abdülaziz Bekkine, Hallacı Mansur, Yunus Emre ve Mevlâna tefsiri etrafında şekillenmiş olan tasavvufî birikimidir.
#74
SORU: İkbal’e şiir, mistisizm alanlarında en büyük etkiyi kim yapmıştır?
CEVAP: Muhammed İkbal’e şiir, mistisizm alanlarında en büyük etkiyi Celaleddîn-i Rûmî’nin yaptığı görülür.
#75
SORU: İkbal’i etkileyen iki düşünür kimdir?
CEVAP: İkbal’i etkileyen iki düşünür olan Niethzsche ve Mevlânâ, düşüncenin zıt kutuplarında yer almakla birlikte, edebiyat ve düşünce tarihinde özel ilgi merkezi oluşturan birleşme ve kopuş noktalarıdır.
#76
SORU: Hilmi Ziya Ülken’in Türk dergiciliğine katkıları nelerdir?
CEVAP: Hilmi Ziya Ülken’in düşünce tarihi ve felsefeye ilişkin elliden çok eser vermiş, birçok çeviri yapmıştır. Türk dergiciliğinde de önemli bir yeri vardır. Özellikle Selahattin Eyüboğlu ve Cemalettin Ezine ile birlikte çıkardığı “İnsan’’ dergisi, bir dönemin aydın dünyasında hümanist yaklaşımıyla büyük bir etki bırakmıştır. Felsefe yıllıkları yayımlamış, sosyoloji ve felsefe dergilerinin çıkmasına önayak olmuş, uluslararası birçok felsefe ve sosyoloji kongresine katılmıştır.
#77
SORU: Cemaleddin Afgani’nin en önemli eseri nedir?
CEVAP: En önemli eseri materyalistlere karşı yazdığı “erRedd ale’d-Dehriyyîn” adlı kitabıdır. Bu eser sağlığında Türkçeye çevrilip bizzat kendisinin yazdığı bir mektup ile II. Abdülhamit’e takdim edilmişti.
#78
SORU: Câmiatu’lMısriyye’de hangi dersi vermiştir?
CEVAP: Câmiatu’lMısriyye’de Edebiyât-ı Türkiyye dersleri verdi.
#79
SORU: Garaudy bu çalışmalarını daha verimli hale getirebilmek için hangi enstitüyü kurdu?
CEVAP: Garaudy bu çalışmalarını daha da verimli hale getirebilmek için UNESCO ya bağlı Medeniyetlerin Diyalogu İçin Milletlerarası Enstitüyü kurdu.
#80
SORU: Ülken sanata nasıl yönelmiştir?
CEVAP: Hilmi Ziya sanatla da ilgilenmiştir. 1947’de İstanbul Teknik Üniversitesi’nin mimarlık tarihi kürsüsünde İslâm sanatını anlatırken tarihe yöneldi. 1948’de yayınladığı İslâm Sanatı bu derslerin kitabıdır.
#81
SORU: Bazı resmi ulemanın Afgani’nin İstanbul’a gelişinden rahatsız olmalarının nedeni ne idi?
CEVAP: İstanbul’a gelişinde devlet erkânı tarafından çok iyi karşılanan Cemâleddin Afgânî’nin konuşmaları ve ortaya attığı fikirleri bazı resmî ulemayı rahatsız etti. Bu rahatsızlık görüşlerinden çok Afgânî’ye gösterilen ilgi dolayısı ile idi.
#82
SORU: Mehmet Akif Ersoy’un manzum eserleri nedir?
CEVAP: Mehmed Âkif’in sağlığında yedi ayrı kitap halinde bazıları birkaç defa basılan, ölümünden sonra tek cilt olarak yayımlanan ve tamamı aruzla yazılmış 11.240 mısralık 108 manzumeden ibaret külliyatının genel adı Safahattır.
#83
SORU: Topçu’nun Nakşi tarikatına girmesi nasıl olmuştur?
CEVAP: Nurettin Topçu İstanbul’da iken bir aile dostu vasıtasıyla Nakşi tarikatının şeyhlerinden Abdülaziz Bekkine ile tanışmış ve ona intisap etmiştir. Topçu bu kişi ile saatlerce, hatta sabahlara kadar sohbet ettiğini, böylece kendisinde oluşmuş olan birçok soruya cevap bulduğunu söylemektedir. Topçu bu şekilde Nakşi tarikatına girmiştir.
#84
SORU: Ülken en çok hangi konuya ilgi göstermiştir?
CEVAP: Hilmi Ziya Ülken’i bir düşünce-bilim tarihcisi olarak ele alabiliriz. Düşüncenin tarih içindeki yeri her zaman Hilmi Ziya Ülken’i ilgilendirmiştir. Kitap ve yazılarına baktığımızda, düşünce tarihine gösterdiği ilgiyi bütün boyutlarıyla görürüz.
#85
SORU: Roger Garaudy ne zaman nerede doğmuştur?
CEVAP: 1913 yılında Marsilya’da doğmuştur.
#86
SORU: Mehmet Akif Ersoy’un tercümeleri nelerdir?
CEVAP: 1908den önce Resimli Gazete ile Servet-i Fünûnda yayımlanmış ve ayrıca basılmamış olanların dışında kalan çevirileri tamamen Sebîlürreşâd ve Sırât-ı Müstakimdeki yazılardır. Mehmed Akifin makaleleri ve tercüme yazıları gibi Safahaftaki şiirlerinin çoğu da Sırât-ı Müstakim ve Sebîlürreşâd dergilerinde yayımlanmıştır.
#87
SORU: Fikir ve San’atta Hareket isimli dergiyi çıkarırken neden esinlenmiştir?
CEVAP: Kendisinin çıkardığı ve vefatına kadar da yayınladığı Fikir ve San’atta Hareket isimli dergi hareket felsefesinden esinlenmiştir.
#88
SORU: Hangi kitaba yazdığı önsöz zamanının önemli bir metni olarak kabul edilir?
CEVAP: “Metâlib ve Mezâhib” adlı felsefî eseri Fransızca’dan tercüme etti ve bu esere yazdığı önsöz zamanının önemli bir metni olarak kabul edildi.
#89
SORU: Mehmet Akif Daru’l-Fünün’daki hocalık görevinden neden istifa etmek zorunda kaldı?
CEVAP: 1913’te İttihât Terakkîciler, Âkif’în çıkardığı Sebîlü’r-Reşâd dergisinin yayın çizgisini beğenmemeleri sebebiyle Âkif, Dâru’l-Fünûn’daki hocalık görevinden istifa etmek zorunda kaldı.
#90
SORU: Topçu’nun düşünce sisteminin önemli boyutlarından bir diğeri nedir?
CEVAP: Nurettin Topçu’nun düşünce sisteminin önemli boyutlarından birisi de isyan ahlakıdır. O “isyan” kelimesiyle nizam yıkıcı ihtilal ve anarşiyi değil, iradenin kendi içinde bulunduğu şartlara boyun eğmeyerek başkaldırmasını kastetmektedir.
#91
SORU: Hilmi Ziya Ülken kaç yılında nerede doğmuştur?
CEVAP: 1901 yılında İstanbul’da doğmuştur.
#92
SORU: Mehmet Akif Ersoy2un şiiri hangi tarihte TBMM’de İstiklal Marşı olarak kabul edildi?
CEVAP: 12 Mart 1921’de İstiklâl Marşı TBMM’de millî marş olarak kabul edildi.
#93
SORU: İkbal’in Tanrı, insan ve kainat anlayışı nasıldır?
CEVAP: İkbal’in Tanrı, insan ve kâinat anlayışı, onun tüm felsefesinin etrafında döndüğü ekseni oluşturur. Tamamıyla İslâmî gelenek içinde yetişmiş ve eğitilmiş İkbal, Müslüman filozofların, velilerin yanı sıra, özellikle idealist ve metafizikçi Batı filozoflarının yazılarından etkilenmiştir. Onun tüm düşüncesi, Kur’ân’ın öğretileri, Hz. Peygamber’in sözleri ve sahabenin uygulamalarıyla kayıtlanmıştır. Bu yüzden İkbal’in felsefesinde Doğu ve Batı’nın, mistik tecrübe ile rasyonel düşüncenin, ruhçu yönelim ile bilinçli realizmin uygun ve ahenkli bir karışımını bulmaktayız.
#94
SORU: 1895 yılında İstanbul’a gelerek hangi okulu bitirdi?
CEVAP: 1895’te İstanbul’a geldi. Mekteb-i Nüvvâb’ı bitirdi.
#95
SORU: Hamdi Yazır nerede doğmuştur?
CEVAP: Son devir din âlimlerinden Hamdi Yazır Antalya’nın Elmalı ilçesinde doğdu.
#96
SORU: Mehmet Akif Ersoy’un Safahat’ını okuyanlar hangi temayı fark ederler?
CEVAP: Âkif’e göre sanat sanat için değil, sanat cemiyet içindir. Zaten onun Safahât’ını okuyan her okuyucu bu temayı rahatlıkla görür.
#97
SORU: Tefsirde hangi metodu kullanmıştır?
CEVAP: Tefsirde hem rivayet hem dirayet metodunu kullanmıştır.
#98
SORU: İzmirli’nin İslami ilimlerde yaptığı en büyük katkı ne olmuştur?
CEVAP: İzmirli, gerek doğu felsefesi gerekse Batı felsefesi hakkında bilgi sahibi idi. Rumca, Arapça, Fransızca, Rusça gibi dilleri bilmesi onun hem Yunan felsefesini ve İslâm felsefesini hem de Batı felsefesinin kaynaklarından tetkik etmesine imkân sağladı. Eserlerinde birçok Antik Yunan filozofu, İslâm filozofu ve Batılı filozoflar hakkında bilgiler vermiştir. Belki de, onun İslâmi ilimlerde yaptığı en büyük katkı bu filozofları bir araya getiren ve sentezleyen çalışmaları olmuştur.
#99
SORU: Ülken’e göre sosyolojinin kurulabilmesi için ne yapılmalıdır?
CEVAP: O’na göre, sosyoloji ile felsefe birlikte, beraber, aynı paralelde yürümelidir. Sosyolojinin ancak felsefe temeline dayanılarak kurulabileceğini kabul eder.
#100
SORU: Celalettin Ökten hoca ile hangi konuda çalışmıştır?
CEVAP: İmam Hatip Liselerinin kuruluşu çalışmalarında Celalettin Ökten Hocayla birlikte çalışmıştır.
#101
SORU: Yaptığı yoğun araştırmalar sonucunda hangi eserini yayınladı?
CEVAP: Bu çalışmaların önemli ürünlerinden biri olarak Yaşayanlara Çağrı isimli eserini yayınladı.
#102
SORU: Türkçe’ye hangi eserleri çevrildi?
CEVAP: Türkçe’ye Jean Paul Sartre ve Marksizm, Sosyalizm ve Ahlak, İslâmiyet ve Sosyalizm adlı eserleri çevrildi.
#103
SORU: Ülken, bilimi ve bilimsel düşünceyi uygarlık tarihi içinde ele almak istemekle birlikte, Türk bilim ya da felsefesi tarihinden çok, bir Türk düşünce tarihi yazmayı istemektedir. Bunu yapma sebepleri nedir?içinde ele almak istemekle birlikte, Türk bilim ya da felsefesi tarihinden çok, bir Türk düşünce tarihi yazmayı istemektedir. Bunu yapma sebepleri nedir?
CEVAP: Bunu iki nedenle yaptığı anlaşılıyor: Birincisi, okullarımızda okutulan edebiyat tarihlerinde düşünce tarihinin yer almaması büyük eksikliktir. İkincisi ise, Türk tarihinde Batı’da olduğu gibi filozoflar, bilim adamı olarak görülmemektedir. Böyle olunca yalnız felsefe ya da bilim tarihi yapma olanağımız yok demektir. Filozof dediklerimiz, birer çevirmen ya da yorumcu olmaktan öteye geçememişlerdir.
#1
#2
#3
#4
#5
#6
#7
#8
#9
#10
#11
#12
#13
#14
#15
#16
#17
#18
#19
#20
#21
#22
#23
#24
#25
#26
#27
#28
#29
#30
#31
#32
#33
#34
#35
#36
#37
#38
#39
#40
#41
#42
#43
#44
#45
#46
#47
#48
#49
#50
#51
#52
#53
#54
#55
#56
#57
#58
#59
#60
#61
#62
#63
#64
#65
#66
#67
#68
#69
#70
#71
#72
#73
#74
#75
#76
#77
#78
#79
#80
#81
#82
#83
#84
#85
#86
#87
#88
#89
#90
#91
#92
#93
#94
#95
#96
#97
#98
#99
#100
#101
#102
#103