SOSYOLOJİYE GİRİŞ Dersi Aile ve Kadın soru detayı:
SORU:
Ailenin evrenselliğine yönelik eleştiriler nelerdir? Kısaca açıklayınız.
CEVAP:
Pek çok sosyolog Murdock’ı eleştirmiş, sadece biyolojik cinsel üretimin evrensel olduğunu, ebeveynlikle ilgili biyolojik ve sosyal rol farklılıklarının ve çocuk yetiştirme uygulamalarının hem kültüre hem de zaman göre değiştiğini vurgulamıştır. Batı Hint Adaları ve Guyana gibi toplumlarda ailelerin yetişkin erkekleri içermediği bulgusuna dayanılarak çekirdek ailenin evrensel olmadığı ya da Murdock’ın çekirdek aile tanımını genişletmesi gerektiği ileri sürülmüştür (Ecevit, 1991:13). Öreğin Güney Hindistan’daki Kerala’da yaşayan Nayar toplumu anaerkil bir toplumdur ve biyolojik yeniden üretim ve çocuk yetiştirme konusunda oldukça farklı geleneklere sahiptir. Nayar toplumunda aile yoktur, çünkü karı ve kocalar arasında süreklilik arz eden bir cinsel, sosyal veya ekonomik birliktelik yoktur. Bu durumda ya Murdock’ın aile tanımı çok dardır ve genişletilmesi gerekmektedir, ya da aile Murdock’ın ileri sürdüğü gibi evrensel değildir. Nayar toplumu hakkında detaylı bilgiler sunan Kathleen Gayar’a göre Nayar toplumunda aile vardır, sadece ailenin tanımını genişletmek, Murdock’ın dar tanımını aşmak gerekmektedir (Haralambos ve Holborn, 1995).
Ailenin evrenselliğine yönelik eleştirilerin beslendiği bir kaynak da aileye alternatif olarak komün yaşamadır. İsrail’de yaşayan Kibbutz toplumlarında ve ABD’de Oneida toplumunda örnekleri görülen komün yaşam tarzı, ailenin evrensel olmadığını göstermektedir. John Humphrey Noyes tarafından1848 yılında New York’ta kurulmuş olan Oneida komünü hem sosyalist hem de dindar bir Hıristiyan komünüdür. Komünde her erkek her kadınla evli sayılmış ve bütün yetişkinler bütün çocukların ebeveyni kabul edilmiştir. Kendi çocuğunu diğerlerinin çocuğundan daha çok sevmenin yasak olduğu komünde ayrı aile birimleri yoktur, komünün tamamı (306 kişi) tek bir büyük aile olarak kabul edilmiştir.