CEVAP:

Rus işgal sürecine geçmeden Kazak Hanlığı’nı ve halkını etkileyen başka bir husustan
söz etmek gerekir. 16. yüzyılın ortalarından itibaren Kazak hanlarının akınlar düzenlediği Kalmuklarla (Oyratlar) Tevke Han zamanında önemli savaşlar yapılmıştır. 1718 yılında Tevke Han’ın ölümü ile 1722 yılı sonunda Çin imparatoru Kansi’nin ölümü Kalmukları harekete geçirmiştir. O güne kadar aralarında büyük mücadeleler olan Çinliler ile barış anlaşması yapan Kalmuklar, bütün güçlerini Kazaklara yönelterek 1723 yılının Şubat- Mart aylarında hücuma geçmişler ve onlara ağır zayiat verdirmişlerdir.Kalmuklar saldırıya geçerek Yedisu ve Irtış bölgesindeki Kazak toprakları ile Sır-Derya vadisindeki şehirleri yağmalamışlardır. Büyük Orda ve Orta Orda Kazakları Semerkand, Hocend ve Taşkent bölgesine kaçarken, Küçük Orda Kazakları da Buhara ve Hive’ye gitmişlerdir. Kazaklara insan, mal ve toprak kayıpları yaşatan bu son Moğol istilası kayıtlara Aktaban Şubırındı (Büyük Felaket) olarak geçmiş ve bu hadise çok uzun süre Kazakların hafızasında yer etmiştir. Bu hadise Kazak Hanlığı’nın cüzlere ayrılmasını kesinleştirdiği gibi başka bir önemli gelişmenin de temelini oluşturmuştur: Kazak topraklarının Ruslar tarafından işgali.