ORTAÇAĞ FELSEFESİ II Dersi KİNDÎ soru detayı:

CEVAP:

Sonsuz bir niceliğin olabileceğini varsaymak
çelişkileri de beraberinde getireceği için, aslında nicelikler
toplamından ibaret olan âlemin öncesiz (ezelî) olamayacağını
Kindî şöyle bir çıkarımla göstermeye çalışır:
Sonsuz olduğu varsayılan bir cisimden belli bir parça
alınırsa, geriye kalan kısım sonlu ya da sonsuz olacaktır. (a)
Eğer geriye kalan kısım sonlu ise, alınan parça tekrar
eklenince ikisinin birleşimi de sonlu olacaktır (4. aksiyom).
Halbuki bu birleşim, sonsuz farz edilen cismin önceki hali
olup sonsuz farz edilen cismin sonlu olması durumu ortaya
çıkar ki bu bir çelişkidir (6. aksiyom). (b) Geriye kalan
kısmın sonsuz olduğu varsayılırsa alınan parça tekrar
eklendiğinde ya önceki durumuna eşit ya da ondan daha
büyük olacaktır. (ba) fiayet önceki durumuna eşitse,
kendisine parça eklenen niceliğin miktarında hiçbir artma
olmadığı yani parça ile bütün arasında bir fark
gözetilmediği sonucu ortaya çıkar ki bu bir çelişkidir (2.
aksiyom). (bb) Eğer önceki durumundan büyük olduğu
kabul edilirse, o zaman da sonsuz olanın sonsuz olandan
daha büyük olması gibi bir netice ortaya çıkar ki bu da bir
çelişkidir. Demek oluyor ki Kindî’ye göre çelişkiye
düşmeksizin bir niceliğin yahut nicelikli bir şeyin
sonsuz/sınırsız olabileceği düşünülemez, hatta
varsayılamaz. Âlem bir nicelik olduğuna göre
sonsuz/sınırsız değil, aksine sonlu ve sınırlıdır. Sonlu olan
bir şeyin kendiliğinden var olması düşünülemeyeceği için,
âlemin yaratılmış olduğu ve bir yaratıcısının bulunduğu
kabul edilmek durumundadır.