CEVAP:

• Satıcının davranışlarına dikkat edilmeli ve alışveriş sırasında uyanık ve bilinçli hareket edilmelidir. Satıcının ve eğer varsa alışverişe birlikte çıkılan kişilerin sözleri dikkatle karşılanmalıdır. Satıcının söylediklerinin yanı sıra tüketicinin kendi değerlendirmelerinin önemli olduğu unutulmamalıdır.
• Satın alınacak malların çeşidine göre markası, kalitesi, kullanım ve bakım özellikleri yanında maldan beklenen yarar ve hizmet de daima ön planda tutulmalıdır.
• Satış sonrası hizmet ve bakım gerektiren mallarda, yaygın servis ağı bulunanlar tercih edilmelidir.
• CE (Conformité Européenne) işareti; ürünün amacına uygun olarak kullanılması halinde; insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki yaşam ve sağlığı, çevre ve tüketicinin korunması açısından en az güvenlik koşullarına uygun olduğunu gösterir. Oyuncaklarda; buzdolabı, çamaşır makinesi gibi elektrikli ev aletlerinde; cep telefonu, bilgisayar gibi elektronik aletlerde; çimento, pencere gibi inşaat malzemelerinde; ocak, fırın gibi gaz ile çalışan aletlerde; asansörlerde; takım tezgâhları gibi makinelerde; kan kitleri, gebelik testleri gibi tıbbi malzemelerde, düdüklü tencere gibi patlayabilir basınçlı kaplarda CE işareti mutlaka aranmalıdır. CE işareti bir kalite markası ya da işareti değildir. Ancak tüketicinin korunması ve memnuniyeti bakımından gözden geçirildiği için bu işareti taşıyan bir ürünün, kaliteli olduğu kabul edilmektedir.
• Malın etiketinde ve fiyat listesinde yazan fiyatı dışında, ulaşım ya da satış sonrası hizmet adı altında ek ödemelerin istenmesi durumu araştırılmalıdır. Fiyatı uygun olan mallar arasında; Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzu, garanti belgesi, teknik düzenlemelere uygunluk belgesi, standartlara uygunluk belgesi; TSE belgesi, ISO Belgesi vb. belgeleri olanlar tercih edilmelidir.
• Perakende satışa sunulan mal ve hizmetlerin üzerinde veya ambalajında o malın vergileri içinde toplam fiyatını belirten etiket olması, hizmetlerde ise tarife ve fiyatları gösteren liste asılması gerekmektedir. Satın alınan malların etiket veya listelerindeki fiyat ile kasa fiyatı karşılaştırılmalıdır.
• Satıcının ölçü ve tartı aletlerini doğru şekilde kullanma durumuna dikkat edilmelidir. Olanaklı ise bu aletlerin ölçü ve ayarlarının yapılıp yapılmadığı kontrol edilmelidir.
• Satın alınacak mal ve hizmetin üretim, satış, tüketim veya kullanma aşamalarında, çevre dostu olmasına özen gösterilmelidir.
• Satın alınan mal ve hizmetlerin mutlaka satış fişi veya faturası alınmalıdır. Böylece kayıt dışılık ve vergi kaçağı önleneceği gibi aynı zamanda ayıplı çıkan bir mal veya hizmete karşı seçimlik haklarını kullanımında sorun önlenmiş olacaktır. Ayrıca alışveriş sırasında alınan peşinat, fatura, irsaliye, satış fişi, nakliye makbuzu, servis fişi ve taksit ödeme belgesi gibi belgeler de saklanmalıdır. Para ödemelerinde ve mal tesliminde mutlaka imzalı kâğıt alınmalıdır.
• Büyük mağaza ve marketlerin indirim günleri takip edilmelidir. Ancak indirimli satışlarda malın; modeli eski, serisi bitmiş ya da ayıplı olabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. İndirimli satış yapılan yerlerde etiket ve listelerde malın indirimli satış fiyatının, indirimden önceki satış fiyatı ile birlikte gösterilmesi gerekmektedir.
• Satın alınan mallar mümkün olduğunca mağazada kontrol edilmeli, görülen ayıplar hemen satıcıya bildirilmelidir.
• Kredi kartı ile alışveriş yapılırken daha dikkatli davranılmalı, ayın başında harcama tutarının hepsinin birden ödenip ödenmeyeceği ile geri ödeme planı dikkate alınarak harcama yapılmalıdır.
• Alışveriş, tekrar geriye dönmeden, hafif malları önce, ağır malları en sona bırakacak şekilde planlanmalıdır. Bakliyat, makarna, deterjan, sabun ve kişisel bakım ürünleri olanaklı ise toptan alınmalıdır. Peynir, et, meyve ve sebze gibi çabuk bozulabilen ürünler ise ihtiyaç kadar alınmalıdır.
• Gıda satışı yapılan yerlerin temizlik kurallarına uygun olup olmadığına dikkat edilmelidir. Gıdaları, ilaçları ve bozulabilen malları satın alırken üretim ve son kullanma tarihlerine, raf ömürlerine, kullanım şekillerine ve saklama şartlarına bakılmalıdır.
• Alışverişlerde ambalajlı ürünler tercih edilmelidir. Ambalaj malzemeleri; ürünleri, hasardan, bozulmaktan, kirlenmekten ve benzeri durumlardan korur. Ayrıca ambalajların sağlıklı ve geri dönüşümlü olmasına özen gösterilmelidir.
• Ambalajlı gıda ürünleri satın alırken ambalajı bozulmuş, şişkinlik yapmış, delinmiş, sızıntı yapmış veya çökmüş gıda ürünleri risk taşıyabileceğinden satın alınmamalıdır.
• Satın alınan mal ve hizmetlerin mutlaka satış fişi veya faturası alınmalıdır. Böylece kayıt dışılık ve vergi kaçağı önleneceği gibi aynı zamanda ayıplı çıkan bir mal veya hizmete karşı seçimlik haklarını kullanımında sorun önlenmiş olacaktır. Ayrıca alışveriş sırasında alınan peşinat, fatura, irsaliye, satış fişi, nakliye makbuzu, servis fişi ve taksit ödeme belgesi gibi belgeler de saklanmalıdır. Para ödemelerinde ve mal tesliminde mutlaka imzalı kâğıt alınmalıdır.
• Büyük mağaza ve marketlerin indirim günleri takip edilmelidir. Ancak indirimli satışlarda malın; modeli eski, serisi bitmiş ya da ayıplı olabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. İndirimli satış yapılan yerlerde etiket ve listelerde malın indirimli satış fiyatının, indirimden önceki satış fiyatı ile birlikte gösterilmesi gerekmektedir.
• Satın alınan mallar mümkün olduğunca mağazada kontrol edilmeli, görülen ayıplar hemen satıcıya bildirilmelidir.
• Kredi kartı ile alışveriş yapılırken daha dikkatli davranılmalı, ayın başında harcama tutarının hepsinin birden ödenip ödenmeyeceği ile geri ödeme planı dikkate alınarak harcama yapılmalıdır.
• Alışveriş, tekrar geriye dönmeden, hafif malları önce, ağır malları en sona bırakacak şekilde planlanmalıdır. Bakliyat, makarna, deterjan, sabun ve kişisel bakım ürünleri olanaklı ise toptan alınmalıdır. Peynir, et, meyve ve sebze gibi çabuk bozulabilen ürünler ise ihtiyaç kadar alınmalıdır.
• Gıda satışı yapılan yerlerin temizlik kurallarına uygun olup olmadığına dikkat edilmelidir. Gıdaları, ilaçları ve bozulabilen malları satın alırken üretim ve son kullanma tarihlerine, raf ömürlerine, kullanım şekillerine ve saklama şartlarına bakılmalıdır.
• Alışverişlerde ambalajlı ürünler tercih edilmelidir. Ambalaj malzemeleri; ürünleri, hasardan, bozulmaktan, kirlenmekten ve benzeri durumlardan korur. Ayrıca ambalajların sağlıklı ve geri dönüşümlü olmasına özen gösterilmelidir.
• Ambalajlı gıda ürünleri satın alırken ambalajı bozulmuş, şişkinlik yapmış, delinmiş, sızıntı yapmış veya çökmüş gıda ürünleri risk taşıyabileceğinden satın alınmamalıdır.
• Sonradan teslim gerektiren veya stokta bulunmayan bir mal sipariş edildiğinde mutlaka yazılı bir sözleşme yapılmalıdır.
• Her türlü mal ve hizmet alımı ile ilgili satış sözleşmeleri mutlaka iyice okunduktan sonra imzalanmalıdır. Sözleşmelerin okunabilir, açık ve anlaşılır olması ve sözleşmelerde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olacak haksız şartlar içeren hükümler bulunmaması gerekir. Hukuki terimlerin anlamını öğrenmeden sözleşme imzalanmamalıdır.
• Kapıya gelen satıcıya evet demeden önce aynı malın çarşıdaki fiyatı ve kalitesi araştırılmalıdır. Hediye, çekiliş kuponu vb. satış tutundurma çabalarına karşı duyarlı davranılmalıdır.