İŞLETMELERDE KARAR VERME TEKNİKLERİ Dersi Kararın Temelleri soru detayı:
SORU:
Altı şapkalı düşünme tekniğinde şapkalar ve temsil ettikleri düşünme biçimleri nelerdir?
CEVAP:
Beyaz Şapka: Tarafsızlığı ve objektifliği temsil eder. Bu şapka takıldığında objektif olgular, rakamlar değerlendirilir ve aşağıdaki sorulara benzer sorulara cevap aranır:
• Elde hangi bilgiler var?
• Başka hangi bilgilere ihtiyaç var?
• Gerekli bilgiler nasıl elde edilir?
Sorulardan da anlaşılacağı üzere, beyaz şapkanın kullanılma amacı karar vericilerin dikkatini eldeki mevcut bilgilere ve ihtiyaç duyulan eksik bilgilere çekmektir.
Kırmızı Şapka: Sezgileri ve duyguları temsil eder. Genel olarak bir konu karşısında korku, öfke, şüphe, sevgi vb. duygular hissedilebilir. Bu duygular insanın algılama ve düşünme biçimi üzerinde ve dolayısıyla konuya bakışında etkili olacaktır. Kırmızı şapka takarak düşünmenin amacı bu duygusal arka planı dikkate alarak sonradan ortaya çıkabilecek etkileri ortaya koymaktır.
Siyah Şapka: Karamsarlığı, olumsuzluğu, kötümser bakış açısını temsil eder. Bununla birlikte en yararlı şapka olduğu düşünülür. Siyah şapka takılarak düşünüldüğünde “birşeyin neden yapılamayacağı” üzerinde durulur. Riskleri, tehlikeleri, olumsuzlukları görmeyi ve bunlara karşı ne gibi önlemler alınabileceğini düşünmeye yönlendirir. Konuya ilişkin eleştirel düşünceler objektif biçimde dile getirilir.
Sarı Şapka: Umutlu, olumlu, iyimser bakış açısını temsil eder. Ortaya konan düşüncenin iyi, yararlı, değerli yönlerinin neler olduğuna dikkat çekilir. Bir düşünce genel olarak beğenilmemiş olsa bile düşüncenin mantıklı olarak desteklenebilecek iyi yönleri ortaya çıkarılabilir.
Yeşil Şapka: Hayalgücünün en iyi biçimde kullanılmasını ve yeni fikirlerin ortaya atılmasını, yüksek enerjiyi, büyümeyi temsil eden şapkadır. Bu şapka takılarak düşünüldüğünde yeni öneriler, yeni fikirler, yeni görüşler ve seçenekler ortaya konur. Ya da var olan başka bir görüşe ilişkin değişiklik önerileri getirilebilir.
Mavi Şapka: Serinkanlılığı temsil eder. Düşünce sürecine bütünsel bir bakışı ve değerlendirmeyi sağlar. Mavi şapka takıldığında, o ana kadar üzerinde tartışılan tüm fikirler serinkanlı biçimde değerlendirilerek mevcut durum ve yapılması gerekenler özetlenir ve konuya ilişkin mantıklı bir karar verilir.